Зигмунд Фрейд: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә clean up using AWB
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
24 юл:
'''Зи́гмунд Фрейд''' ({{lang-de|Sigmund Freud}}, <small>МФА{{ref-de}}</small>: {{IPA|[ˈziːkmʊnt ˈfʁɔʏt]}}; тулы исеме '''Сигизмунд Шломо Фрейд''' , {{lang-de|Sigismund Schlomo Freud}}; [[6 май]], [[1856]], Фрайберг, Австрия империяһы — [[23 сентябрь]], [[1939]], [[Лондон]]) — австрия психологы, психиатры һәм неврологы.
 
Зигмунд Фрейд психоанализға нигеҙ һалыусы тип һанала, ул XX быуатта {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=51—2.}}{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}. психологияға, [[медицина]]ға, социологияға, антропологияға, [[әҙәбиәт]]кәһәмкә һәм сәнғәткә һиҙелерлек йоғонто яһаған Уның теориялары менән ҡыҙыҡһыныу бөгөн дә һис кәмемәй{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}<ref>{{книга|автор=Яровицкий, Вячеслав.|заглавие=100 великих психологов|год=2004|издательство=Вече|серия=100 великих|страниц=432|часть=Зигмунд Фрейд|isbn=5-94538-397-Х}}</ref>{{sfn|Хьелл, Зиглер|2003|p=106.}}.
 
Фрейд ҡаҙаныштарынан иң мөһимдәре — психиканың өс компонентлы моделдән тороуын асыу, шәхестең психосексуаль үҫешендә специфик фазаларҙы билдәләү, эдип комплексы теорияһын булдырыу, психикала һаҡлағыс механизмдар булыуын табыу, «аңһыҙҙан» төшөнсәһен психика менән бәйләү, трансфер һәм контр-трансферҙы асыу, к ирекле ассоциациялар ысулын һәм төш юрауҙы{/9 } терапевтик методикаларҙа ҡулланыу.
 
Фрейдтың психологияға йоғонтоһо бәхәсһеҙ булһа ла, күп тикшеренеүселәр уның хеҙмәттәрен аҡыллы алдаҡсылыҡ тип һанай<ref>{{книга|автор=Кордуэлл, Майк.|заглавие=Психология А-Я: Словарь-справочник|ответственный=Пер. с англ. К. С. Ткаченко|год=2001|часть=Зигмунд Фрейд|страниц=448|isbn=5-8183-0105-2}}</ref>.
35 юл:
 
=== Бала сағы һәм йәшлеге ===
Зигмунд Фрейд 1856 йылдың 6 майында Моравиялағы Фрайберг ҡалаһында тыуған (ул саҡта Австрияға ингән). Ул тыуған урам— Шлоссерграссе — хәҙер уның сиеменисемен йөрөтә{{sfn|Джонс|1996|p=19.}}. Исемен олатаһы иҫтәлегенә ҡушҡандар. Ата-әсәһе Германиянан сыҡҡан йәһүдтәр{{sfn|Касафонт|2006|p=16.}}. Фрайбергта Зигмундҡа 3 йәш тулғанса йәшәйҙәр, 1859 йылда Үҙәк Европала индустриаль революция арҡаһында атаһы фәҡирлеккә төшә {{sfn|Джонс|1996|p=25.}}.
 
Ғаилә Лейпцигҡа күсеп бер йыл йәшәгәс, Венаға{{sfn|Касафонт|2006|p=20.}} китә. Зигмунд күсенеп йөрөүҙе ауыр кисерә, сөнки атаһының тәүге ҡатынынан ағаһы Филипп менән бик дуҫ булалар. {{sfn|Касафонт|2006|p=18.}}. Йәмғиәттең иң түбән ҡатламдары араһында йәшәп, бер аҙ эштәре юлға һалынғас, арыуыраҡ төбәккә урынлашалар. Әммә артыҡ мантып та китә алмайҙар. Зигмунд шул ваҡыттарҙа әҙәбиәт менән мауыға башлай. {{sfn|Касафонт|2006|p=23.}}.
60 юл:
[[Анатомия]]ны һәм [[химия]]ны өйрәнә, әммә физиолог һәм психолог {{iw|Брюкке, Эрнст|Эрнста Брюкке|en|Ernst Wilhelm von Brücke}}, {{sfn|Джонс|1996|p=37.}}. лекцияларын яратып тыңлай.
 
1881 йылда Фрейд имтихандарын бик уңышлы тапшырып, доктор ғилми дәрәжәһен ала{{sfn|Джонс|1996|p=46.}},әммә Брюкке ҡулы аҫтында эшләүен дауам итә, сөнки ғилми эш менән шөғөлләнергә өмөт тота. {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=30.}}. Әммә уҡытыусыһы уға икенсе эшһайларғаэш һайларға кәңәш итә, сөнки уның фәҡирлеген белә. Фрейд уны тыңлай. Етмәһә, шул ваҡытта Марта исемле ҡыҙға ғашиҡ була. Ҡыҙ бай йәһүд ғаиләһенән була.
 
<div class="floatright">
72 юл:
1884 йылда Фрейд кокаин тураһында яҙмаларға осрай. Уның имештер файҙаһы булғанлығын һынап ҡарар өсөн үҙе лә, ҡатыны ла кокаин ҡулланалар. Ауыртыуҙы баҫа, ҡеүәт өҫтәй тип бик маҡтап яҙып сыға. Хатта дуҫын шуның менән дауалап маташа. Әммә Европала бик ҡурҡыныс эҙемтәләре барлығын белеп ҡалып, шау-шыу күтәрәләр{{sfn|Касафонт|2006|p=64—8.}}.
 
Әммә ФрейдаФрейд кокаинды хирургик операцияларҙа ауыртыуҙы баҫа торған матдә итеп ҡулланыуҙы дауам итә. Мәҡәләләр баҫтыра.
1887 йылда фән тулыһынса кокаиндың зарарын фаш итә. Фрейд үҙе был ваҡытҡа кокаинға өйрәнгән була, уның ауыр эҙемтәләрен кисерә. Уның үҙе тирәһендәгеләрҙе лә кокаинға өйрәтеүен нәфрәт менән яҙалар<ref>{{книга|автор=Фрейд, Зигмунд.|заглавие=Статьи о кокаине|год=2011|место=СПб.|издательство=Азбука|страниц=160|isbn=978-5-389-02819-7|ответственный=пер. с англ. Ю. Донца|часть=Валерий Зеленский «Фрейд и кокаин»}}</ref>.
 
108 юл:
== Фәндәге ҡаҙаныштары ==
{{main|Фрейдизм}}
Фрейд ҡаҙаныштарынанҡаҙаныштарының иң мөһимдәре — психиканың өс компонентлы моделдән тороуын асыу, шәхестең психосексуаль үҫешендә специфик фазаларҙы билдәләү, эдип комплексы теорияһын булдырыу, психикала һаҡлағыс механизмдар булыуын табыу, «аңһыҙҙан» төшөнсәһен психика менән бәйләү, трансфер һәм контр-трансферҙы асыу, к ирекле ассоциациялар ысулын һәм төш юрауҙы терапевтик методикаларҙа ҡулланыу.
 
Фрейд мәктәп йылдарында уҡ [[физиология]] һәм [[психология]] фәндәре менән ҡыҙыҡһына. Беренсе ғилми хеҙмәттәрен хайуандар физиологияһы лабораторияһында эшләгәндә үк яҙа башлай. Психология фәненә күсеүе һәм ошо фән яҫылығында концепциялар төҙөүө ҡайһы бер ғалимдарҙың нерв ауырыуҙарың (невроздарныневроздарҙы) гипноз ысулы менән дауалау тәжрибәһенә нигеҙләнгән була. Фрейд төрлө психоздарҙы дауалағанда индивидтың уҙған ғөмөрөндәғүмерөндә булған конфликттарынаконфликттарға бәйләп эш итергә кәрәклеген иҫбатлай. Кешенең төш күреү кеүек күренештәрен дә ул уларға тиклем булған конфликттар нәтижәһе тип ҡарай. Фрейд, кеше [[аң]]ының ике ҡаттан торғанлығына иғтибар итеп, уның төп, хәл иткес хеҙмәтен аң төпкөл аң (подсоз- нательное) ҡатына тағарға тырыша. Фрейдтың теорияһы буйынса, кеше үзенең танып белеү процессында предмет һәм күренештәрҙең аҫылын, төшөнөүҙә өҫтөнлөктө аңлы рәүештә эш итеүгә түгел, бәлки стихиялы рәүештә, төпкөл аңдың «ҡушыуы» буйынса эш итеүгә бирә.
 
Фрейд тәғлимәттәрендә ҙур урын сексуаль факторға бирелә. Уның ҡарашы буйынса, кешенең барлыҡ эштәренең нигеҙен сексуаль дәрт, сексуаль теләк тәшкил итә. Һәм, Фрейдса, кеше был нәмәне үҙе һиҙмәй генә йәшәргә лә мөмкин (тимәк, Фрейдтның «асышына» ышанырға ғына кәрәк). Фрейд кешенең сексуаль теләгенең айырым бер өлкәлә (әйтәйек, сәйәсәттә, сәнғәттә, әхләктә) уның конкрет эшсәнлеккә әүерелеүен сублимация тип атай. Фрейд үҙенең теорияһын күп төрлө яңы терминдар, төшөнсәләр ҡулланыу юлы менән иҫбатларға тырыша. Уның хеҙмәттәрендә ҙур урын либидо төшөнсәһенә бирелә. Был төшөнсә яңыданяңынан ана шул енси (сексуаль) теләкте атау өсөн ҡулланыла. «Эдип комплексы» (Эдипов комплекс)төшөнсәһе кешеләрҙең, әйтәйек, тыумыштан ук үҙҙәренең ата-әсәләренә ҡарата енси теләк менән «йәшәүҙәрен» аңлатырға тейеш була. "Гомумән, Фрейд медицина фәненә ҙур яңылыҡ һәм, үҙенә күрә, асыш алып килә.
 
'''[[Фрейдизм]]''' — психоанализ нигеҙендә кешеләрҙе дауалау, уларҙы психик ауыруҙарҙанауырыуҙарҙан ы ысулдарын туплаған табиби йүнәлеш. Ләкин Фрейд, философ булараҡ, ошо фән тарихына буталсыҡлыбуталсыҡ, эске ҡаршылыҡлы уйҙырмаларға ҡоролған теория авторы булып кереп ҡала.
 
=== Зигмунд Фрейд тураһында китаптар ===