Исмәғил Ғаспыралы: өлгөләр араһындағы айырма

'''Исмағил Мостафа улы Ғаспыралы (Гаспринский)''' ({{lang-crh|İsmail Mustafa oğlu Gasprinskiy (Gaspıralı), Исмаил Гаспринский}}; [[21 март|8 (21) март]], [[1851]] — [[24 сентябрь|11 (24) сентябрь]] [[1914]]) — [[ҡырым татарҙары|ҡырым татар]] халҡының атаҡлы аҙаматы, мәғрифәтсе, нәшриәтсе, сәйәсәт һәм йәмәғәт эшмәкәре, яҙыусы һәм педагог. Ғүмерендә үк [[Рәсәй империяһы]]ның бөтә мосолман халыҡтары араһында киң билдәлелек яуланы.

[[Ислам]] динендә [[йәдитселек]], төрки донъяһында [[пантюркизм]] тәғлимәтенә нигеҙ һалыусыларының бере.

[[1906]] Ғаспыралы тыуған телендә ''"Ха-ха-ха"'' исемле тәүге көлкө-мәҙәк журналын нәшер итә башлай.

Һуңыраҡ ул тағы бер аҙналыҡ баҫма – Рәсәйҙең Дәүләт Думаһының мосолман фракцияһының ''"Миллет"'' исемле гәзитен сығара башлай.

[[Йәдитселек]] – мосолман халыҡтары араһында белем биреүҙе яңыртыу һәм донъяуи яйға күсеү йүнәлеше – шулай уҡ Исмәғил Ғаспыралы исеме менән бәйле. Ғаспыралы халыҡ мәғарифын үҙгәртеп төҙөү нигеҙҙәрен әҙерләй; уның яңы белем биреү методтары Ҡырымдан тыш башҡа күп мосолман төбәктәрҙә – Башҡортостанда, Татарстанда, Ҡаҙағстанда, Ҡырғыҙстанда, Тажикстанда, Төркиәлә, Төрөкмәнстанда, Үзбәкстанда, Әзербайжанда, Төньяҡ Иранда һәм Көнсығыш Ҡытайҙа ғәмәлгә киң индерелә башлай.

Хәҙерге Башҡортостанда һәм күрше төбәктәрҙә яңы уҡытыу тәрибе күпселек мәҙрәсәләрҙә (миҫал өсөн, ''Рәсүлиә, Ғосманиә, Хөсәиниә'' мәҙрәсәлерәндә) индерелә.