Сәпсәү һымаҡтар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
берләштерергә
Берләштерелде
1 юл:
{{Берләштерергә|Көйөлдө һымаҡтар|Ржанка һымаҡтар}}
{{Таксон
| name = КөйөлдөСәпсәү һымаҡтар
| regnum = Хайуандар
| image file = Larus_ridibundus.jpg
Юл 29 ⟶ 28:
| ipni =
}}
[[Рәсем:Озеро Чаячье на острове Ягры ( г.Северодвинск).JPG|thumb|265px|[[Ягры]] утрауында Чаяньче күле, [[Северодвинск]]]]
'''КөйөлдөСәпсәү һымаҡтар''' ({{lang-la|Charadriiformes}}, {{lang-ru|Ржанкообразные}})  — бөтә ер йөҙөндә осрай, һыу буйында йәшәй торған, көйөлдөләр менән аҡсарлаҡтарҙы эсенә алған [[ҡоштар]] отрядына ҡараған ҡош; оҙон аяҡлы, оҙон төҙ нәҙек суҡышлы, һоро сыбар төҫлө, йылға-күл буйында йәшәүсе, ҡош<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З. Г. Ураксина, 2005)</ref>.
 
Тышҡы ҡиәфәте, мирфологияһы менән айырылап торған, бөтә бонъяға таралған, һыуҙа һәм һыу эргәһендә йәшәүсе ҡоштар отряды. Ҙурлығы буйынса бәләкәй һәм уртаса, ауырлығы буйынса ''ҡом көйөлдөләре'' (''Calidris minutilla'') 19-30 г һәм ''диңгеҙ аҡсарлағы'' (''Larus marinus''). 1,3-2 кг-ға етә. Күмәк колонияла йәшәүселәр ҙә, айырым йәшәуселәр ҙә бар. Поляр сарлаҡтың (''Sterna paradisaea'') миграция юлы 28 мең км-ға етә, шулай уҡ ''тау зырҡыуыты'' (''Gallinago solitaria'') ултыраҡ рәүештә тереклек итә.
Был ҡош [[Башҡортостан]]да киң таралған, һыу буйҙарында тереклек итә. Оҙон аяҡлы, аҫҡа табан кәкерәйгән оҙон суҡышлы, өйрәктән ҙур. Был ҡош яҡшы йөҙә, кәрәк саҡта сума. Төҫө — ҡара, буй-буй ерән һорғолт һыҙыҡлы. Ҡойроғоноң өҫтө һәм ҡорһағы аҡ төҫтә. Аяҡтары күкһел һоро. Тауышы «көйөөөөл, көйөөөөөл, өл-өл-өл». Шырлыҡтарҙа, һыулы болондарҙа йәшәй. Ваҡ балыҡ, бөжәк, көҙөн еләк-емеш менән туҡлана.
 
Был ҡош [[Башҡортостан]]да киң таралған, һыу буйҙарында тереклек итә. Оҙон аяҡлы, аҫҡа табан кәкерәйгән оҙон суҡышлы, өйрәктән ҙур. Был ҡош яҡшы йөҙә, кәрәк саҡта сума. Төҫө  — ҡара, буй-буй ерән һорғолт һыҙыҡлы. Ҡойроғоноң өҫтө һәм ҡорһағы аҡ төҫтә. Аяҡтары күкһел һоро. Тауышы «көйөөөөл, көйөөөөөл, өл-өл-өл». Шырлыҡтарҙа, һыулы болондарҙа йәшәй. Ваҡ балыҡ, бөжәк, көҙөн еләк-емеш менән туҡлана.
 
Көйөлдө ояһын ерҙә ҡора. Көрән таптар менән ҡапланған йәшкелт-һоро төҫлө дүрт йомортҡа һала.
 
Көйөлдө  — һунар ҡошо, уны ите өсөн аулайҙар.
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
 
== Әҙәбиәт ==
* ''[[Ишбирҙин Эрнст Фәйзрахман улы|Ишбирҙин Э. Ф. Ишбирҙин.]]'' Башҡортостан ҡоштары китабы. Өфө, 1986 йыл. ИБ №3478 28.693.35 И 90
 
== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/12518-s-ps-yma-tar|автор=Мәмәтов Ә. Ф.}}
* [http://www.birds.cornell.edu/AllAboutBirds/BirdGuide/ Всё о птицах]{{ref-ru}}
* [http://water-birds.narod.ru/charadriiformes.htm Ржанкообразные на сайте water-birds.narod.ru]{{ref-ru}}
 
[[Категория:ҠоштарСәпсәү һымаҡтар]]
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
 
[[Категория:Ҡоштар]]
[[Категория:Башҡортостан ҡоштары]]
[[Категория:Ҡоштар отрядтары]]