Ҡытай Халыҡ Республикаһы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
өҫтәмә мәғлүмәт, аныҡлаштырыу
37 юл:
<!--|Иҫкәрмәләр=-->
}}
'''Ҡытай, Ҡытай Халыҡ Республикаһы''' (ҠХР)''Ҡытай''; (ҡытайса ''中國/中国<ref>[http://www.seo-forum-seo-luntan.com/learn-chinese/''-is-'china'-in-chinese/msg21635/#msg21635 «China» in Chinese] {{ref-en}}</ref>, 中华人民共和国'') — [[Көнсығыш Азия]]лағы илсоциалистик дәүләт. Халыҡ һаны буйынса Ҡытай(1,36 млрд-тан күберәк<ref name=":0">{{Cite web|accessdate = 2015-11-10|title = The World Factbook|url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html|publisher = www.cia.gov}}</ref>) донъяла беренсе, майҙаны буйынса [[Рәсәй]] менән [[Канада]]нан ҡала өсөнсө урында тора. Рәсми тел — ҡытай (путунхуа; Тайвандә[[Тайвань|Тайванда]] һәм Макаола — кантон) теле. ТерриторияһыИл буйынсахалҡының Ҡытайкүпселеге [[Рәсәй]] менәнэтник [[Канадаҡытайҙар]]нан, ҡалаүҙатама 3-сө урында''[[Хань тора(халыҡ)|хань]].''
 
1949 йылдан алып илде Коммунистар партияһы етәкләй.
 
Донъяла юғары бойондороҡһоҙ дәүләт (держава) булып иҫәпләнә, [[Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы]] Именлек советының даими ағзаһы.
[[Ер|Ер шарында]] космосты яулау буйынса алдынғы илдәрҙең береһе, хәрби хеҙмәткәрҙәренең һаны буйынса донъялағы иң ҙур армияға һәм йәҙрә ҡоралына эйә.
2014 йылдың декабренән [[Эске тулайым продукт]] күләме буйынса донъяла беренсе урынға сыҡты.
1949 йылданйылда Ҡытай Халыҡ Республикаһы ойошторолғандан алып илде Коммунистар партияһы етәкләй.
Ҡытай 14 ил менән сиктәш.
 
== Ил атамаһының сығышы ==
Дөйөм таралған фараз буйынса, «''Ҡытай''» «''Ҡатай''» һүҙенән алынған тип иҫәпләнә. Уның сығышы үҙ сиратында ''кидань (китай)'' исемле [[манжур]] күсмә ҡәбиләләренә барып тоташа. 907 йылда улар Төньяҡ Ҡытайҙы баҫып ала һәм унда үҙҙәренең [[Ляо]] дәүләтен ойоштора. XII—XIII быуаттарҙа уларҙың урынына башҡа күскенселәр — [[чжурчжэндәр]] һәм [[монголдар]] килеп ултырһа ла, тәүге этноним Төньяҡ Ҡытай топонимы булып нығынып ҡала. [[Европа]] сәүҙәгәрҙәре, атап әйткәндә, [[Марко Поло]], был исемдең «''Катай''» («''Cathay''») формаһын урта быуат Көнбайыш Европаһына алып ҡайта, һәм ул унда быға тиклем ҡулланылған [[латин теле]]нән алынған «''China''» һүҙен ҡыҫырыҡлап сығара. Артабан был яңы исем [[славян телдәр]]гә күсә һәм уларҙа «Китай» булып нығына. Көнбайышта «''Катай''» Ҡытайҙың шиғри исеме булараҡ ара-тирә хәҙер ҙә ҡулланыла.
 
== Тарихы ==
[[Файл:Zhongguo.gif|мини|250px|справа|Чжунго ''«Урталыҡтағы дәүләт»'' — Ҡытайҙың үҙатамаһы]]
 
== Дәүләт ҡоролошо ==