Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
|
|
[[Рәсем:Irendyk.jpg|thumb|right]]
'''Ирәнде́к''' ({{lang-ru|Ирендык}}) —Көньяҡ— Көньяҡ-көнсығыш [[Башҡортостан]]дағы [[арҡа|тау арҡаһы]]. Оҙонлоғо — 135 км. Иң юғары нөктәһе — Көҙгөнташ тауы (бейеклеге 987 м). [[арҡа|тауТау арҡаһы]] [[Башҡортостан]]даңдан [[Учалы районы|Учалы]], Әбйәлил, Баймаҡ һәм Хәйбулла райондарайондарында урынлашҡан. Ирәндек тауы [[Порфиритпорфирит]], [[диабаз]], [[известняк]] кеүек тау тоҡомдарынан барлыҡҡа килгән. [[ Төньяҡ]] өлөшөөлөшөндә — урман менән ҡапланған тайга, ҡөньяғындакөньяғында — бүтәгә-ҡылған үләнле дала. Ирәндек [[Урал (тау)|Урал]] тауҙарының матур урыны. Бында боронғо ҡаласыҡтар, өҫтаханалароҫтаханалар һәм ташланған ауылдар урыны табыла. [[Көнсығыш]] битендә [[Ибраһим шарлауығы]] урынлашҡан.
Ирәндектең [[Учалы районы|Учалы районында]] урынлашҡан төнъяҡтөньяҡ өлөшө ''Бәләкәй (Кесе) Ирәндек'' тип атала. Иң бейек тубәләретүбәләре - Тораташ (921 м) һәм Кәзәташ, Ҡарт-Муйнаҡ ауылы янында урынлашкан. Иң төнъяҡ нөктәhендә, [[:ru:Комсомольск (республика Башкортостан)|Комсомольск]] ҡасабаhы янындағы Бөркөт-тау тубәhетүбәhе аша Ирәндек Күмәс [[арҡа|тау арҡаһына]] тоташа.
==Топоним==
Исеменең килеп сығышы менән бәйле башҡорт риүәйәте бар. Алданған Оморҙаҡ тауҙан төшөп үҙәэнгәүҙәнгә еткәс:
— Хәҙер беҙ өйрәндек!, - тип ҡысҡырып ебәргән.
==Күлдәре һәм йылғалары==
Тау арҡаһы буйында матур йылға һәм күлдәр урынлашҡан. Көнбайыш битендә — Граф күле һәм Талҡаҫ куле. Тау түбәһенән [[Таналыҡ (йылға)|Таналыҡ]] һәм [[Төйәләҫ (йылға)|Төйәләҫ]] йылғалары ағып төшә.
[[Рәсем:Lake_Talkas.jpg|thumb|left|[[Талҡаҫ]] күле]]
Учалы районында Ирәндек буйынан [[Уй (йылға)|Уй йылғаһы]] ағып төшә;, Ҡарағайкүл ({{lang-ru|Ворожеич}}) уранлашҡан.
[[Категория:География]]
|