Ҡыпсаҡтар: өлгөләр араһындағы айырма

'''Ҡыпсаҡтар''', йәки '''ҡомандар''' — төрки сығышлы күсмә халыҡ. XI быуат башында Иҙел (Волга) артынан Ҡара диңгеҙ яны далаларына үтәләр, унан бәшәнәктәрҙе һәм уғыҙҙарҙы ҡыҫырыҡлап сығаралар. Шунан ҡыпсаҡтар Днепр аша сыға һәм Дунайҙың түбәнге ағымына етә, Дунайҙан Иртышҡа тиклем Бөйөк даланың хужаларына әйләнә. Ул шул заман көнсығыш сығанаҡтарында Дәшти Ҡыпсаҡ тип атала башлай (урыҫ сығанаҡтарында Поле половецкое). Алтын Урҙа барлыҡҡа килгәс, ҡыпсаҡтар монгол баҫҡынсыларын ассимиляциялай, уларға үҙ телен бирә. Ҡыпсаҡ теле башҡорт, татар, ҡарасәй-балҡар, ноғай, ҡаҙаҡ, ҡумыҡ, ҡарағалпаҡ һәм башҡа телдәрҙең үҫешенә ҙур йоғонто яһаған.

 

* Стоянов В. Куманология. Историографски ескизи. Т. 1-2. София: БАН Марин Дринов, 2009.

* Vásáry, I. Turks, Tatars and Russians in the 13th-16th Centuries. Aldershot, 2007 (Variorum Collected Studies Series: CS884).