Вьетнам теле: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
23 юл:
|ISO3=vie
}}
{{вьетнамго|'''Вьетна́м теле'''|tiếng Việt||тьенг вьет}}, һирәгерәк {{вьетнамго||Việt ngữ|越語|вьет нгы}} — вьеттарҙың теле. [[Вьетнам]]дың рәсми теле, милләт-ара аралашыу һәм мәғариф теле булып тора. Шулай уҡ [[Камбоджа]]ла, [[Лаос]]та, [[Таиланд]]та, [[Малайзия]]ла, [[Австралия]]ла, [[Франция]]ла, [[Германия]]ла, [[АҠШ]]-та, [[Канада]]ла һәм башҡа илдәрҙә таралған. Дөйөм һөйләшеүселәр һаны 75 млн ашыу кеше (2005, баһа), шул иҫәптән Вьетнамда яҡынса 72 млн кеше (2005, баһа), Камбоджала 680 мең кеше (2003, баһа), Австралияла яҡынса 175 мең кеше (2001, йәниҫәп), Францила 300 меңдән ашыу (2003, баһа), АҠШ-та 1,1 млн ашыу кеше (2000, йәниҫәп), Канадала 122 мең кеше (2000, йәниҫәп), Германияла яҡынса 80 мең кеше аралаша.
 
== Классификация ==
 
Вьетнам теле австралия-азия ғаиләһе вьет телдәре төркөмөнөң төньяҡ (вьет-мыонг) төркөмсәһенә ҡарай. Генетик яҡтан мыонг теленә яҡын, глоттохронология мәғлүмәттәре буйынса, был телдән яҡынса беҙҙең эраның башында айырылған<ref>''Пейрос И. И.'' Генетическая классификация австроазиатских языков. Диссертация на соискание ученой степени доктора филологических наук. М., 2004.</ref>.
 
Элгәре сино-тибет, йәғни тай телдәренә индерелгән, әммә мыонг, кыой һәм тьыт телдәрен тикшеренеүҙәртикшереү уларҙы вьетнам теленә яҡын булыуын һәм ҡытайлаштырыуға аҙыраҡ кимәлдә дусар ителгәндәрителгәнен күрһәтә<ref>{{статья|автор=GERARD DlFFLOTH & NORMAN ZlDE|заглавие=AUSTRO-ASIATIC LANGUAGES|оригинал=emile.uni-graz.at/pub/05s/2005-05-0219.PDF|язык=английский|издание=International Encyclopedia of Linguistics|место=New York|год=1992}}</ref>.
 
Рук теле буйынса материалдар вьетнам телен теүәл классификацияларға мөмкинлек бирә<ref>{{статья|автор=Mark J. Alves|заглавие=Ruc and other minor Vietic languages: linguistic strands between Vietnamese and the rest of the Mon-Khmer family|ссылка=http://sealang.net/sala/archives/pdf4/alves2003ruc.pdf|место=University of Hawai'i at Manoa}}</ref>:
52 юл:
== Тарих ==
 
Вьетнам теле мыонг теле менән уртаҡ булған боронғо тонһыҙ телдән үҫешкән. Бер аҙ ваҡыт үткәс, вьетнам телендә тондар барлыҡҡа килгән. [[Ҡытай теле]]нән һүҙҙәреҙеһүҙҙәр әүҙем үҙләштерелә башлағас, вьетнам телендә яңы фонемалар — {{IPA|/ʂ/}} һәм {{IPA|/ʈ/}} барлыҡҡа килә.
 
== Диалекттар ==
 
ӨсВьетнам теле өс төп диалектик өлкәләргә бүленә, улар, үҙ сиратында, күп һанлы диалекттарға һәм һөйләштәргә айырыла:
* төньяҡ (үҙәге — [[Ханой]]),
* үҙәк (Хюэ).
* көньяҡ ([[Хошимин]]).
 
91 юл:
|}
 
Вьетнам телендә ижектәрҙеүижектәр һаны ҡәтғи рәүештә теркәлә һәм яҡынса 2500 (тонһыҙ; был һан диалекттар буйынса айырыла) тәшкил итә. Фонемаларҙың дөйөм һаны шулай уҡ диалектҡа һәм фонемаларҙы айырыу ысулына (мәҫәлән, ханой диалектында — 32 алып 35 тиклем) бәйләнгән<ref>{{книга
|автор =Глебова И., Ку Данг Ат
|часть =