Алмағас: өлгөләр араһындағы айырма

'''Алмағас''' – [[роза сәскәлеләр ғаиләһенәғаиләһе]]нә ҡараған, ҙур булмаған ағастар йәки ҡыуаҡтар ырыуы. Был ағастың [[емеш|емештәренең]] формаһы йоморо, шәрбәт йәки асы тәмле. Тикшереүҙәр алмағас ырыунда 55 тирәһе төр бар тигән мәғлүмәт бирә. Алма ағасының киң таралған төрҙәре: өй алмаһы (йәки культур - Malus domestica), ҡытай (Malus prunifolia), һәм тәпәш алмағас (Malus pumila).

Алмағастың ҡайһы бер төрҙәрен партарҙапарктарҙа һәм баҡсаларҙа декоратив үҫемлек итеп уҫтерәләр. Алмағастың бөтә төрҙәре лә һәйбәт бал биреүсе үҫемлектәр. Алама ағасы ныҡлы, сыҙамлы, еңел юналаюныла һәм шымартыла; столяр һәм токарь эштәрендә ҡулланыла ала.

Алмағастың бейеклкегебейеклеге 4 -12 метр тирәһе, ағасы уҙе ныҡлы. [[емеш|Емеш]] биргән ботаҡтары оҙон түгел; үҫә торған ботаҡтары оҙон була. Кырағай алмағастың ботаҡтарында энәләр бар. Япраҡтары 3 – 10 см тирәһе, япраҡтар ботаҡта бер-бер артлы(сиратлы) урынлашалар, япраҡтың сите ваҡ өсмөйөштәрҙән тора. [[Сәскә|Сәскәләре]] махсус ''ярым сатырҙарҙа'' йыйылған. Сәсһенең таж япраҡтары бишәу, төҫө [[аҡ]], алһыу йәки [[ҡыҙыл]], сәскә һеркәләре, күбеһенсә ҡыҙыл [[Төҫ|төҫтә]] була. Алмағас яҙын үҫә башлағандан һуң («ҡышҡы йоҡонан уяанып») 50 – 80 көн үткәс сәскә ата башлай (сортына һәм төрөнә ҡарай).

Алмала органик кислоталар (шул иҫәптән алма кислотаһы, лимон кислотаһы, уксус кислотаһы һ.б.) шәкәрҙәр[[шәкәр]]ҙәр (глюкоза, сахароза), витаминдар (C, A, B1, каротин), микроэлементтар ([[тимер]], [[калий]], [[кальций]], [[магний]] һ.б.) эфир майҙары һәм башҡа [[матдә|матдәләр]] бар.

~*Алманы сей көйөнсә ашап була~.
*Алманан һут, компот, кисель, [[вино]], варенье, джем, повидло эшләйҙәр.
*Алма ҡушып [[бәлеш]], торт, пирожный һәм башҡа аҙыҡтар бешерәләр.