Википедия

Үҙгәрештәр китабы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Литературное произведение
'''«И цзин»''' ({{Ҡалып:Китайский|易經|易经|Yì Jīng}}трад.<span contenteditable="false"> </span>易經<span contenteditable="false">,</span>&#x20;упр.''ябайлаштырылған''易经<span contenteditable="false">, </span>пиньинь<span contenteditable="false">: </span>''Yì Jīng''), йәки '''«Чжоу И»'''<ref>Предположительно, по названию эпохи Чжоу, во время которой была составлена наиболее авторитетная редакция книги. </ref> (周易) — ▼
|Название = И цзин<br>Үҙгәрештәр китабы
иң тәүге ҡытай фәлсәфәүи текстарының береһе. Иң тәҙге ғатлам булараҡ, ғәҙәттәгесә Б.Э.Т 700 <ref>Статья «И цзин» в Большой советской энциклопедии.</ref>йылдар тип билдәләнә. Әҫәр  күрәҙәселек ҡылыу өсөн тәғәйенләнгән. Китап 64 гексаграмманан тора. Б.Э.К  II быуатта  боронғо Ҡытай философы Конфуций (Кун Фу-цзы) тәғлимәте ошо китапты ҡанун итеп алған.<span class="cx-segment" data-segmentid="146"></span>▼
|Оригинал названия =
|Другие названия =
|Изображение = I Ching Song Dynasty print.jpg
|Ширина = 200px
|Подпись изображения= ''И цзин''
|Автор = [[Фу Си]]
|Жанр =
|Язык =
|Оригинал выпуска =
|Переводчик =
|Оформление =
|Серия =
|Издательство =
|Выпуск =
|Страниц =
|Носитель =
|Предыдущая =
|Следующая =
|isbn =
|Lib =
|Викитека =
}}
{{Китайский текст}}
▲'''«И цзин»''' ({{Ҡалып:Китайский''Ҡыт.''|易經|易经|Yì Jīng}}трад.ғәҙәти<span contenteditable="false"> </span>易經<span contenteditable="false">,</span>&#x20;упр.''ябайлаштырылған''易经<span contenteditable="false">, </span>пиньинь<span contenteditable="false">: </span>''Yì Jīng''), йәки '''«Чжоу И»'''<ref>Предположительно, по названию эпохи Чжоу, во время которой была составлена наиболее авторитетная редакция книги. </ref> (周易) — —
▲иң тәүге ҡытай фәлсәфәүи текстарының береһе. Иң тәҙгетәүге ғатламҡатлам булараҡ, ғәҙәттәгесә Б. Э.Т 700 <ref>Статья «И цзин» в Большой советской энциклопедии.</ref>йылдар тип билдәләнә. Әҫәр  күрәҙәселек ҡылыу өсөн тәғәйенләнгән. Китап 64 гексаграмманан тора. Б. Э.К  II быуатта  боронғо Ҡытай философы Конфуций (Кун Фу-цзы) тәғлимәте ошо китапты ҡанун итеп алған.<span class="cx-segment" data-segmentid="146"></span>
 
«Үҙгәрештәр китабы» — Көнбайыш илдәрендә ҡабул ителгән исеме. «И цзин» дөрөҫ тәржемәһе, бик матур яғымлы булмаған  — ''«Үҙгәрештәр ҡануны"» тип тәржемә ителә''.
 
== Тарихы ==
''Чжоу и'' Ҡытай тарихындағы тәүге күрәҙәлек итә торған система түгел икәне  билдәле. Үҙгәрештәр китабына тиклем булған
«Ляньшань» 《連山》  Ся һәм «Гуйцан» 《歸藏》 Шан-инь тигән системалар  телгә алына, әммә уларҙың исеменән башҡа бер ни билдәле түгел.
 
 
<span class="cx-segment" data-segmentid="163"></span>
 
== Әҫәрҙең эстәлеге ==
Йәшәп килгән үҙгәрештәр китабы Чжоу династияһы дәүерендә барлыҡҡа килгән.
 
Әҫәр 64 символ  гексаграмманан тора. Уның һәр береһе йәшәйештә була торған хәлде  даими үҫеш күҙлегенән күрһәтә. Символдар алты һыҙыҡтан тора; һыҙыҡтар әлеге хәлаттың эҙмә-эҙлекле үҫешен аңлата. Һыҙыҡтар бөтөн йәки өҙлөклө була. Бөтөн һыҙыҡты ҡара төҫ, өҙлөклө һыҙыҡты аҡ төҫ менән күрһәткән вариаттар ҙа бар. Аҡ төҫ актив хәлде, яҡтылыҡты, көсөргәнешлекте (ян) саҡылдыра. Ҡара төҫ пассив хәл, ҡараңғылыҡ, ҡарышмағанлыҡты күрһәтә. Һыҙыҡтарҙы аҫтан өҫкә уҡыу ҡабул ителгән (киреһенсә лә булыуы мөмкин). Уларҙың эҙмә-эҙлекле урынлашыуы йәшәйештең төрлө хәлдәре тураһында һөйләй.
 
Һәр гексаграмма өсәр триграмманан тора. Таблицала хәл-ваҡиғалар үҫешенең 64 варианты бирелә. Гексаграмманың һәр һыҙығы өсөн күрәҙәсегә әҙер афоризмдар йыйынтығы бар. Күрәҙә ҡылыу өсөн осраҡлы рәүештә гексограмма төҙөргә кәрәк. Бының өсөн тимер аҡса йәки меңяпраҡ ботағын ҡулланалар. Ваҡ аксаны ырғытып, ҡайғы яға менән төшкәненә карап, бөтөн йәки өҙлөклө һыҙыҡтарҙан торған гексаграмма төҙөйҙәр. Шулай итеп алты мәртәбә осраҡлы рәүештә бөтөн йәки өҙлөклө һыҙыҡтарҙан торған гексаграмма төҙөлә. Килеп сыҡҡан гексаграмма өсөн таблицанан тейешле вариантта һайлап алырға кәрәк.
 
 
Был система - — күп быуаттар буйы донъяны, ысынбарлыҡты, матурлыҡты күҙәтеп йыйылған тәжрибә емеше.
 
== Гексаграммалар системаһы ==
Юл 24 ⟶ 49:
<table class="standard">
<tr>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Kon.png]]<br />Кунь (Ер)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Gon.png]]<br />Гэнь (Тау)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Kan.png]]<br />Кань (Һыу)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Xun.png]]<br />Сунь (Ел)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Shin.png]]<br />Чжэнь (Йәшен)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />Ли (Ут)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />Дуй (Һыу ятҡылығы)</th>
<th style="background: gold;">[[ImageФайл:Ken.png]]<br />Цянь (Күк)</th>
<th style="background: lightyellow;">&larr;← Өҫкө триграмма<br />&darr;↓ Аҫҡы триграмма</th></tr>
<!--1-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />11.Тай </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />26.Да-чу</td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />5.Сюй </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />9.Сяо-чу</td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />34.Да-чжуань</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />14.Да-ю</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />43.Гуай </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Ken.png]]<br />1.Цянь </td>
<th style="background: pink;">[[ImageФайл:Ken.png]]<br />Цянь (Күк)</th>
</tr>
<!--2-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />19.Линь </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />41.Сунь</td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />60.Цзе </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />61.Чжун-фу </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />54.Гуй-мэй</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />38.Куй </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />58.Дуй </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />10.Ли </td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />Дуй (Һыу ятҡылығы)</th>
</tr>
<!--3-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />36.Мин-и</td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />22.Би </td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />63.Цзи-цзи</td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />37.Цзя-жэнь</td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />55.Фян </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />30.Ли </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />49.Гэ </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />13.Тун-жэнь</td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />Ли (Ут)</th>
</tr>
<!--4-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />24.Фу </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />27.И (</td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />3.Чжунь </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />42.И </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />51.Чжэнь </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />21.Ши-хо</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />17.Суй</td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Shin.png]]<br />25.У-ван </td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Shin.png]]<br />Чжэнь (Йәшен)</th>
</tr>
<!--5-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />46.Шэн </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />18.Гу </td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />48.Цзин </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />57.Сунь </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />32.Хэн</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />50.Дин</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />28.Да-го</td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Xun.png]]<br />44.Гоу</td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Xun.png]]<br />Сунь (Ел)</th>
</tr>
<!--6-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />7.Ши </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />4.Мэн </td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />29.Кань </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />59.Хуань </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />40.Цзе </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />64.Вэй-цзи</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />47.Кунь </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Kan.png]]<br />6.Сун </td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Kan.png]]<br />Кань (Һыу)</th>
</tr>
<!--7-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />15.Цянь </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />52.Гэнь (</td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />39.Цзянь</td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />53.Цзянь </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />62.Сяо-го</td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />56.Люй </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />31.Сянь </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Gon.png]]<br />33.Дунь </td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Gon.png]]<br />Гэнь (Тау)</th>
</tr>
<!--8-->
<tr style="text-align:center;">
<td>[[ImageФайл:Kon.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />2.Кунь </td>
<td>[[ImageФайл:Gon.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />23.Бо </td>
<td>[[ImageФайл:Kan.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />8.Би </td>
<td>[[ImageФайл:Xun.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />20.Гуань </td>
<td>[[ImageФайл:Shin.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />16.Юй </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram lí of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />35.Цзинь </td>
<td>[[ImageФайл:Trigram duì of I Ching.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />45.Цуй </td>
<td>[[ImageФайл:Ken.png]]<br />[[ImageФайл:Kon.png]]<br />12.Пи </td>
<th style="background:Pink;">[[ImageФайл:Kon.png]]<br />Кунь (Ер)</th>
</tr>
</table><noinclude>
 
== Гексаграммалар төҙөлөшө ==
Математиктарҙы Үҙгәрештәр китабында һыҙыҡтарҙың  урынлашыу тәртибе ҡыҙыҡҙындыра. Әлегә тиклем һыҙыҡтарҙың урынлашыу тәртибендә законлылыҡ бармы, әллә хаотик рәүештәме икәне асҡланмаған. Ҡайғы бер законлылыҡ булыуы билдәле лә инде.
 
== Примечания ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Үҙгәрештәр_китабы» битенән алынған