Хоҙайбирҙин Шәһит Әхмәт улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
аныҡлаштырыу
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
стилде төҙәтеү, орфография, аныҡлаштырыу
1 юл:
{{Государственный деятель
| имя = Хоҙайбирҙин Шәһит Әхмәт улы Хоҙайбирҙин
| оригинал имени = Хоҙайбирҙин Шәһит Әхмәт улы
| изображение = 7hudajberdin.jpg
| ширина =
10 юл:
| предшественник = [[Мортазин Муса Лот улы]]
| преемник = [[Ҡушаев Хәфиз Ҡушай улы]]
| должность_2 = РКП(б)-ның Башҡортостан өлкә комитетының беренсе секретары, Эске эштәр буйынса халыҡ комисcары
| флаг = Flag RSFSR 1918.svg
| дата рождения = 9.10.1896
18 юл:
| похоронен = [[Өфө]]
| в браке =
| дети = Хоҙайбирҙина Тамара Шаһит ҡыҙы (1923-1998) бейеүсе, РСФСР-ҙың атҡаҙаған артискаһыатҡаҙанған, БАССР-ҙың халыҡ артисткаһыартисы
| партия =
|награды={{Орден Красного Знамени}}
}}
'''Шәһит Әхмәт улы Хоҙайбирҙин''' — революционер, партия һәм дәүләт эшмәкәре, яҙыусы. [[1896]] йылдың [[9 октябрь|9 октябрендә]] [[Ырымбур губернаһы]] Бесәнсе ауылында (хәҙерге [[Башҡортостан]]дың {{ТУ|Күгәрсен районы}} [[Хоҙайбирҙин]] ауылында) тыуған, [[1924]] йылдың [[21 декабрь|24 декабрендә]] Мәскәүҙә үлгән, [[Өфө|Өфөлә]] ерләнгән.
 
'''Шәһит Хоҙайбирҙин, Шәһит Әхмәт улы Хоҙайбирҙин''' ([[9 октябрь]] [[1896]] — [[21 декабрь]] [[1924]]) — [[Башҡортостан]]дың партия һәм дәүләт эшмәкәре, журналист һәм яҙыусы.
1909 йылда [[Ырымбур]]ҙа [[Хөсәйениә мәҙрәсәһе]]ндә уҡый. 1914 йылда мәҙрәсе администрацияһын тәнҡитләгән өсөн мәҙрәсәнән ҡыуыла.
 
== Биографияһы ==
[[Беренсе донъя һуғышы]] башланғас, фельдшерҙар курсын тамамлап, рота фельдшеры булып һуғышҡа китә. [[Австрия]] фронтында яраланғас, 1916 йылда Өфөгә ҡайта. [[Февраль революцияһы]]н 144 уҡсы полкы һалдаты булып ҡаршылай. Өфө мосолман хәрби советы эшендә, «Һалдат теләге» гәзите редколлегияһында ҡатнаша.
Хоҙайбирҙин Шәһит Әхмәт улы 1896 йылдың 9 октябрендә [[Ырымбур губернаһы]] Бесәнсе ауылында (хәҙер [[Башҡортостан Республикаһы]] {{ТУ|Күгәрсен районы}} [[Хоҙайбирҙин]] ауылында) тыуған. 1909 йылда [[Ырымбур]]ҙағы [[Хөсәйениә мәҙрәсәһе]]нә уҡырға бара. 1914 йылда мәҙрәсә администрацияһын тәнҡитләгән өсөн уҡыуҙан ҡыуыла.
 
[[Беренсе донъя һуғышы]] башланғас, фельдшерҙар курсын тамамлап, рота фельдшеры булып һуғышҡа китә. [[Австрия]] фронтында яраланғас, 1916 йылда Өфөгә ҡайта. [[Февраль революцияһы]]н 144-се уҡсы полкы һалдаты булып ҡаршылай. Өфө мосолман хәрби советы эшендә, «Һалдат теләге» гәзитегәзитен редколлегияһындасығарыуҙа ҡатнаша.
1918 йылда Коммунистар партияһы сафына алына, Башҡортостанда совет власын нығытыуҙа ҙур тырышлыҡ күрһәтә. [[Ҡыҙыл Армия]]ла хеҙмәт итә.
 
1918 йылда Коммунистарбольшевиктар партияһы сафынапартияһына алына, Башҡортостанда совет власын нығытыуҙа ҙур тырышлыҡ күрһәтә. [[Ҡыҙыл Армия]]ла хеҙмәт итә.
 
1919 йылда совет органдарының етәксеһе булып таныла. РКП(б) өлкә комитетының беренсе секретары, ер эштәре халыҡ комиссары урынбаҫары, эске эштәр халыҡ комиссары булып эшләй.
 
1924 йылдың 21 декабрендә ҡаты ауырыуҙан Мәскәүҙә вафат була, [[Өфө]]лә ерләнгән.
 
== Бүләктәре ==
Юл 36 ⟶ 40:
 
== Иҫтәлек ==
* ШәхитШәһит Хоҙайбирҙин исеме менән китапхана, [[Баймаҡ]] машиналар төҙөү заводы, колхоздар, тыуған ауылы, [[Өфө|Өфөлә]] һәм, [[Стәрлетамаҡ (ҡала)|Стәрлетамаҡта]] һәм башҡа ҡалаларҙа урамдар атала.
* [[Өфө|Өфөлә]]лә һәйкәл һәм иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйылған.
 
* Журналистар өсөн [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия|Ш. Хоҙайбирҙин исемендәге республика премияһы]] булдырылған.
* [[Өфө|Өфөлә]] һәйкәл һәм иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйылған.
 
* [[Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия|Ш. Хоҙайбирҙин исемендәге республика премияһы]] булдырылған.
 
== Китаптар ==
Юл 46 ⟶ 48:
* Избранное. Публицистика, воспоминания, художественные произведения. Предисл. Р. У. Кузеева. Пер. С башкирского М. Гафурова. Уфа, 1968.{{ref-ru}}
* На ветрах революции. Публицистика, воспоминания. Уфа, 1986.{{ref-ru}}
 
== Сығанаҡтар ==
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Гайнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]] Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр.{{ref-ru}}
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Ғәйнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ. Б.]] Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
* Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с.{{ref-ru}}
* [http://www.xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/11053-safuanov-sufiyan-ayaz-uly Сафуанов Суфиян Ғаяз улы — Башҡорт энциклопедияһы]