Диоген: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) категория |
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
30 юл:
}}
'''Диоге́н Сино́пский''' (др.-греч.<span contenteditable="false"> </span><span lang="grc" contenteditable="false"><span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">Διογένης ὁ Σινωπεύς</span></span>; б.э.т. 412 тирәһе, Синоп — б.э.т. 10.06.323, Коринф) — боронғо грек философы, киниктар мәктәбен нигеҙләгән
== Биографияһы ==
Диоген Лаэртский яҙғанса, фәйләсүф Диоген аҡса алмаштырып кәсеп иткән Гикесийҙың улы була. Дельфыға килеп, ул оракулдан нимә менән шөғөлләнергә кәңәш һорай һәм ошондай яуап ала: «ҡиммәттәрҙе яңынан баһалау менән» ([[Грек теле|грек]].
=== Платон менән бәхәстәр ===
Диоген йыш ҡына
=== Ксениадта ҡоллоҡта ===
Хероней һуғышында ҡатнаша, македондарға әсирлеккә эләгә. Ҡол баҙарында нимә эшләй белеүе тураһындағы һорауға: «кешеләргә хакимлыҡ итергә беләм», тип яуап бирә. Уны Ксениад тигән бер кеше балаларына кәңәшсе-тәрбиәсе итеп ала. Диоген уларҙы һыбай йөрөргә, ҡыҫҡа һаплы һөңгө ырғытырға, шулай уҡ тарихҡа һәм
== Шаҡ ҡатырғыслығы ==
Диоген замандаштарын шаҡ ҡатырырға ярата, бының өсөн йә бар халыҡ алдында ашарға йә үҙенә мастурбация яһарға тотона. Бер заман Диоген ҡала майҙанында философик лекция һөйләй. Уны бер кем тыңламай. Шул саҡ Диоген ҡош булып һайрап ебәрә, һәм эргәһенә йөҙҙәрсә кеше йыйыла. — Бына, афиналылар, һеҙҙең аҡылдың хаҡы,
Диоген дини йолаларҙан көлә, төш юраусыларға ышаныусыларға мыҫҡыллы мөнәсәбәттә була.
== Вафаты ==
Переживёт века слава твоя, Диоген:
Ты нас учил, как жить, довольствуясь тем, что имеешь,
Юл 52 ⟶ 53:
== Ижады ==
Диоген Лаэртский,
== Аскетлығы ==
Диоген бер нимәнән дә ҡурҡмаған, бер нимәгә лә ынтылмаған,
[[Файл:Waterhouse-Diogenes.jpg|thumb|Джон Уотерхаус, «Диоген»]]
== Диоген тормошонда булған хәлдәр ==
* Бер заман ҡарт
* Диоген «үҙен баш тартыуҙарға күнектерер өсөн» һәйкәлдәрҙән хәйер һорай.
* Берәйһенән үтескә алырға йыйынғанда Диоген
[[Файл:Tupylev_MakedonskDiogen.jpg|thumb|Тупылев И.
* Аттикаға килгән [[Искәндәр Зөлҡәрнәй]] атаҡлы
* Афиналылар Филипп Македонский менән һуғышҡа әҙеләнә, ҡалала ығы-зығы, сыуалыш башлана. Диоген үҙе йәшәгән мискәһен ҡала урамдары буйлап тәгәрәтергә тотона. Ниңә улайтаһың, тигән һорауға Диоген былай ти: «бөтә кеше эш-мәшәҡәт өҫтөндә, миңә эшһеҙ ятыу уңайһыҙ булып китте, башҡа бер нимәм дә булмағас, бына, мискә тәгәрәтәм».
* Диоген әйтеүенсә,
* Диогендың көпә-көндөҙ шәм күтәреп «Кеше эҙләйем» тип йөрөгәне антик дәүерҙә үк хрестоматияларға ингән.
* [[Платон]]: «Кеше
* Бер заман Диоген Анаксимен Лампсакскийҙың лекцияһына килә лә иң артҡы рәткә ултыра. Шунан муҡсаһынан балыҡ сығарып, өҫкә күтәрә. Тәүҙә бер тыңлаусы уға әйләнеп ҡарай, шунан икенсеһе, тиҙҙән күпселек, артына әйләнеп, Диоген ҡулындағы балыҡҡа ҡарай. Анаксимен асыулана: «Һин минең лекциямды өҙҙөң!» «Ниндәйҙер бер тоҙло балыҡ һинең фекерҙәреңде түңкәрелдергәс, — ти Диоген, — ул лекцияның ни баһаһы?».
* Анаксимендың ҡолдары күп әйбер күтәреп йөрөгәнен күреп, Диоген был нәмәләрҙең кемдеке булыуы тураһында һорай. Анаксимендыҡы, тигән яуапты ишеткәс: «Ошо тиклем әйбергә хужа була алғас, үҙ холҡона хужа булмаҫҡа оят түгелме икән уға?»
* Ниндәй шарап иң тәмлеһе, тигән һорауға: «Кешенеке», — тип яуап бирә.
* Уҡтан ата белмәгән берәүҙе күреп, Диоген сәптең эргәһенә үк бара: «Миңә тейеп ҡуймаһын тип ошонда ултырам».
* Кешеләр өйкөмө яғына таш ырғытҡан малайға Диоген : «Атайыңа тейҙереп ҡуйма!»
== Афоризмдар ==
* Аҡһөйәктәр менән үҙеңде ут эргәһендәге кеүек хис ит: үтә яҡын да барма, бик алыҫ та китмә.
* Дуҫтарың ҡул һуҙғанда, бармаҡтарыңды йоҙроҡҡа төймә.
* Әшәке телле кеше
* Философия менән медицина кешене иң аҡыллыға; күрәҙәселек менән астрология — иң аҡылһыҙға; хөрәфәттәргә ышаныу һәм залимлыҡ иң бәхетһеҙгә әйләндерҙе.
* Философия яҙмыштың теләһә ҡайһы боролошна ла әҙерлек бирә.
* Мин
<gallery>
Файл:Diogenes_-_La_scuola_di_Atene.jpg
|