Википедия

Ҡариҙел (йылға): өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
ҡалып
удалено копивио из БЭ, категория
16 юл:
|Расход воды = 388
|Место измерения =
|Исток = Уралтау һыртындағы Хлебное күле ([[КөняҡКөньяҡ Урал]])
|Местоположение истока =
|Высота истока =
33 юл:
[[Рәсем:UfaRiver.jpg|thumb|300px|right]]
[[Рәсем:View over Ufa River.jpg|thumb|300px|right]]
'''Ҡариҙел''' (''Өфө'')  — [[Көньяҡ Урал|Көньяҡ Уралдағы]] йылға. Ҡариҙел, йылға, [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] йылғаның уң ҡушылдығы.
 
[[Силәбе өлкәһе|Силәбе]] өлкәһе, Ҡарабаш тау итәгендәге Өфө күленән башлана. ▼
Юрмый тауының ([[Силәбе өлкәһе]]) төньяҡ‑көнсығыш битләүендәге Уралтау һыртында башлана, Өфө күленән ағып сыға. Силәбе һәм Свердловск өлк. буйлап көньяҡтан төньяҡ‑көнбайышҡа, артабан БР‑ҙың Дыуан, Ҡариҙел, Благовещен һәм Нуриман райондары буйлап көньяҡ‑көнбайышҡа табан аға. Ағиҙел йылға (тамағынан 487 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 918 км, басс. майҙаны 53100 км2, дөйөм түбәнәйеүе 388 м. Башҡортостанда оҙонлоғо 390 км. Был участкала туйыныуы ҡатнаш. Йыллыҡ аҡманың 60,5%‑ы — яҙғы (апр.—июнь), 28,6%‑ы — йәйге һәм көҙгө (июль—нояб.), 10,9%‑ы ҡышҡы (дек.—март) осорҙарға тура килә. Тамағында уртаса йыллыҡ һыу сығымы 388 м3/с. Йылға басс. Өфө яйлаһы сиктәрендә урынлашҡан; девон, карбон (карбонат, кремнийлы‑балсыҡлы ҡатламдар, ҡомташ, һәүерташ һ.б.), аҫҡы (карбонат, гипс һ.б.) һәм өҫкө пермь (ҡомташ, алевролит, эзбизташ, мергель, конгломерат һ.б.), неоген, квартер (күл‑һаҙ һәм аллювиаль ҡатламдар) тоҡомдарынан тора. Карст үҫешкән, Красный Ключ карст сығанағы бар. Ландшафы үрге ағымда ҡара болон тупрағындағы, кәҫле көлһыу тупраҡтағы һәм һоро урман тупрағындағы ҡатнаш, ҡара ылыҫлы‑киң япраҡлы һәм ҡайын урмандарынан, күрән‑һаҙ мүге үҫкән һаҙлыҡтарҙан, ҡоро болондарҙан ғибәрәт; түбәнге ағымда ҡараһыу һоро һәм һоро урман тупраҡтарындағы киң япраҡлы урмандарҙан тора. Басс. яҡынса 59%‑ын урман ҡаплаған, 45‑ы һөрөлгән, 1%‑ы һаҙланған. Дыуан районы Усть‑Әйәҙ а. алып Өфө ҡ. тиклем суднолар йөрөй. Йылғала Павловка һыуһаҡлағысы һәм Павловка ГЭС‑ы төҙөлгән. Ҡушылдыҡтары: уң — Төй, Уҫы, Иҙәк; һул — Әй, Йүрүҙән, Һалдыбаш, Юрмаш һ.б.
 
Силәбе, [[Свердловск өлкәһе|Сведловск]] өлкәләре, [[Башҡортостан|Башҡортостандың]] [[Дыуан районы|Дыуан]], [[Ҡариҙел районы|Ҡариҙел]], [[Нуриман районы|Нуриман]], [[Благовещен районы|Благовещен]], [[Иглин районы|Иглин]], [[Өфө районы|Өфө]] райондары аша аға. ▼
▲[[Силәбе өлкәһе|Силәбе]] өлкәһе, Ҡарабаш тау итәгендәге Өфө күленән башлана.
 
[[Өфө]] ҡалаһының көньяғында [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] йылғаһына уң яҡтан ҡушыла. ▼
▲Силәбе, [[Свердловск өлкәһе|Сведловск]] өлкәләре, [[Башҡортостан|Башҡортостандың]] [[Дыуан районы|Дыуан]], [[Ҡариҙел районы|Ҡариҙел]], [[Нуриман районы|Нуриман]], [[Благовещен районы|Благовещен]], [[Иглин районы|Иглин]], [[Өфө районы|Өфө]] райондары аша аға.
 
Ҡариҙел йылғаһының оҙонлоғы 918  км. ▼
▲[[Өфө]] ҡалаһының көньяғында [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]] йылғаһына уң яҡтан ҡушыла.
 
▲Ҡариҙел йылғаһының оҙонлоғы 918 км.
 
Төп ҡушылдыҡтары: [[Бисәрт (йылға)|Бисәрт]], [[Төй (йылға)|Төй]] уң яҡтан, [[Әй (йылға)|Әй]], [[Йүрүҙән (йылға)|Йүрүҙән]] һул яҡтан
Юл 53 ⟶ 51:
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/9261-f-jyl-a|Өфө, йылға|автор=Бадков В. А.}}
 
[[Категория:Ҡариҙел]]
 
[[Категория:Кама бассейны округы йылғалары]]
[[Категория:Башҡортостан йылғалары]]
[[Категория:Балаҡатай районы йылғалары]]
[[Категория:Иглин районы йылғалары]]
[[Категория:Өфө географияһы]]
[[Категория:Свердловск өлкәһе йылғалары]]
[[Категория:Силәбе өлкәһе йылғалары]]
[[Категория:Наҙы-Петровск районы]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ҡариҙел_(йылға)» битенән алынған