Википедия

Әмирлек: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Эмират" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
'''Әмирлек''' (ғәрر‎‎  — бойороусо, юлбашсы) —ислам дәүләтендә идара итеү формаһы. "«Әмирлек"» һүҙе әмир етәкселек иткән Хәлифәт, Солтанлыҡ, Имамлыҡ төшөнсәләре менән берҙәй. Әмирлек - — нәҫелдән күсеүсе [[монархия]] түгел. Тәүҙә әмирҙәрҙә ислам общинаһы (умма) һайлаған. Әмирлек өсөн мосолмандарҙың йәшәү ҡануны - — [[Шәриғәт|шәриғәтте ]]<nowiki/>тормошҡа ашырыу мөһим шарт булып тора. Ваҡыт үтеү менән әмирлектәр үҙгәрә, хәҙерге ваҡытта әмилектәр короллектәргә оҡшаған. Бөгөнгө донъяла әмирлектәр күп ҡалмаған, [[Яҡын Көнсығыш|Яҡын Көнсығышта]]та [[Берләшкән Ғәрәп Әмирлектәре]] тигән конфедерацияға ингән илдәр һәм үҙалла дәүләттәр [[Катар]] һәм [[Күвейт|Кувейт.]] 1996 йылдан 2001 йылға тиклем ислам идара итеү формаһы  Афғанстан Ислам Әмирлеге исемле әмирлек [[Афғанстан|Афғанстанда]]да була. 2007 йылда ислам ҡаршылыҡ күрһәтеү көстәре Төньяҡ һәм ҡөньяҡ [[Вазиристан|Визирстанда]] әмирлек иғлан иткәс Доку Умаров Төньяҡ Кавказдың әмире тип, Ичкерия Чечен Республикаһы исеме бөтөрөлдө тип иғлан ителә. 2011 йылда [[Йемен|Йемендә]] хөкүмәткә ҡаршы сығыштар башланғас, «Аль-Каида» мөжәһидтәре Ғәрәп ярымутрауында әмирлек иғлан итә. Шулай уҡ «"Аш-Шабаб»"ойошмаһы [[Сомали]] иленең көньяғында әмирлек урынлаштырыу өсөн көрөшә.
 
== Үҙ алла әмирлектәр ==
5 юл:
* [[Катар]]
 
==  Әмирлектәр— дәүләт провинциядары ==
* [[Берләшкән Ғәрәп Әмирлектәре|Берләшкән Ғәрәп Әмирләктәре<br /> ]]
* Сәғүд Ғәрәбстаны провинциялары<br />
 
== Тарихи әмирлектәр ==
{| style="margin-bottom: 10px;" data-cx-weight="1308" data-source="50" class="wikitable sortable" id="cx50" contenteditable="true"
! id="53" | Дәүләт<br />
! id="55" | Баш ҡала<br />
! id="57" | Дәүере
! id="59" | П римечание
|- id="61"
| id="62" | ''Әрмән әмирлеге''
| id="65" |Двин, Берда’а
| id="69" | 637—885
| id="73" |Зависим от Халифата
|- id="75"
| id="76" | ''Эгрис әмирлеге (шартлы рәүештә булған)''
| id="79" |Нокалакеви
| id="82" | 701—711
| id="86" |Зависим от Халифата (существовал условно), входил в состав Армянского эмирата (аль-Арминийа)
|- id="88"
| id="89" | ''Дербент әмирлеге''
| id="92" |Дербент
| id="95" | 735—1239
| id="99" |Зависим от Халифата, входил в состав Армянского эмирата (аль-Арминийа) до 885 года
|- id="101"
| id="102" | ''Тбилиси әмирлеге''
| id="105" |Тбилиси
| id="108" | 736—1122
| id="112" |Зависим от Халифата, входил в состав Армянского эмирата (аль-Арминийа) до 885 года
|- id="114"
| id="115" | ''Кордова әмирлеге''
| id="118" |Кордова
| id="121" | 756—929
| id="125" | Зависим от Халифата, позже преобразован в Кордовский халифат
|- id="128"
| id="129" | ''Крит әмирлеге''
| id="132" |Харнак
| id="135" | 825—961
| id="139" | Зависим от Халифата
|- id="141"
| id="142" | ''Бари әмирлеге''
| id="145" |Бари
| id="148" | 847—871
| id="152" |Зависим от Халифата
|- id="154"
| id="155" | ''Сицилия әмирлеге''
| id="158" |Палермо
| id="161" | 965—1072
|- id="166"
| id="167" | ''Гранада әмирлеге''
| id="170" |Гранада
| id="173" | 1228—1492
|- id="178"
| id="179" | ''Айдын әмирлеге''
| id="182" |Смирна
| id="185" | 1308—1425
|- id="190"
| id="191" | ''Бохара әмирлеге''<br />
(Бохара ханлығы)
| id="194" |Бохара
| id="197" | 1785—[[1920 йыл|1920]]
| id="201" |С [[1868 йыл|1868 года]] под протекторатом Российской империи.
|- id="205"
| id="206" | ''Афганстан әмирлеге''
| id="209" |Кабул
| id="212" | 1823—1929
| id="216" |До 1919 года , затем стал королевством.
|- id="220"
| id="221" | ''Неджд''
| id="225" | 1902—1921
| id="229" |Затем стал султанатом.
|- id="231"
| id="232" | ''Төньяҡ-Кавказ әмирлеге''
| id="235" |Ведено
| id="238" | 1919—[[1920 йыл|1920]]
| id="242" | Государство под номинальным протекторатом Османской империи.
|- id="244"
| id="245" | ''Трансиордания''
| id="248" |Амман
| id="251" | 1921—1946
| id="255" |Под британским управлением.
|- id="258"
| id="259" | ''Афғанстан Ислам әмирлеге''
| id="262" |Кабул
| id="265" | 1996—2001
| id="269" |Частично признанное государство.
|- id="271"
| id="272" | ''Бахрейн''
| id="275" |Манама
| id="278" | 1971—2002
| id="282" |С 2002 года королевство.
100 юл:
 
=== Иғлан ителгән, әммә тарихта булмаған әмирлектәр ===
* Кавказ әмирлеге  — [[2007 йыл|2007 йылда<br /> ]]
 
== Шулай уҡ ҡарағыҙ<span class="cx-segment" data-segmentid="293"></span> ==
* Ислам дәүләттәре
 
{{gov-stub}}
[[Категория:Административ берәмектәр]]▼
 
▲[[Категория:Административ берәмектәр]][[Категория:Авторитар дәүләт формалары]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Әмирлек» битенән алынған