Цивилизация: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) . |
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
'''Цивилизация''' ({{lang-lat|civilis}}
өлгәшелгән ижтимағи үҫеш, матди һәм рухи мәҙәнилек кимәле<ref>Русско-башкирский словарь общественно-политических терминов. (Г. К.
== Терминдың килеп сығышы ==
«Цивилизация» термины [[XVIII быуат]] аҙағында барлыҡҡа килә. Француз мәғрифәтселәре ([[Оноре Мирабо]]) аҡыл һәм гуманистик принциптарға нигеҙләнгән йәмғиәтте цивилизацияға эйә булған йәмғиәт тип һанағандар. Был термин мәғнәүи үҙгәрештәр кисерә. Америка ғалимы [[Льюис Морган]] (1818—1881) кешелек тарафыннан кисерелгән эволюцион үҙгәрештәрҙең өсөнсө, иң юғары баҫҡысын «цивилизация» тип атай (уның ҡарашынса, кешелек йәмғиәте цивилизацияға тиклем «ҡырағайлыҡ» һәм «варварлыҡ» баҫҡыстарын уҙған).
O. Шпенглерның мәҙәниәт теорияһы буйынса ҡараштары, мәҙәниәттең цивилизация осорона кереп, үҙенең һәләкәтенә осраясағы
* мәҙәниәткә тиклем баҫҡыс
* мәҙәниәт баҫҡысы
* цивилизация баҫҡыс.
[[Тойнби Арнольд Джозеф|А. Тойнби]] цивилизация терминына башҡа, уңайыраҡ мәғәнә бирә. Тойнби ҡарашынса, цивилизациялар мәңгелек түгел, улар барлыҡҡа киләләр һәм иртәме-һуңмы һәләкәткә дусар булалар. Эйе, кешелек тарихы ундый тенденцияны белә. Ләкин Тойнби ике мөһим моментты иҫкәрмәй ҡала. Беренсенән, цивилизациялар, нисек кенә тыуа һәм үлә тормаһын, кешелек үҫешенең үҙәк һыҙығы (ябайҙан ҡатлаулыраҡҡа, түбәндән юғарыраҡҡа) дауам итә. Икенсенән, ошо законсылыҡтың нигеҙен йәмғиәттә материаль етештереүҙең камиллаша барыуы тәшкил итә. [[XX быуат]]ның икенсе яртыһы «цивилизация» термины, аҫылда, [[XVIII быуат]] француз мәғрифәтселәре ҡараштары яҫылығында бәйәләнә.
== Цивилизация ижтимағи үҫеш баҫҡысы ==
Цивилизация ул
== Мәҙәниәт менән бәйләнеше ==
Цивилизация күренеше
Мәҙәниәт
== Локаль цивилизациялар ==
Традицион йәмғиәттә (цивилизацияла) социаль үҙгәрештәр әкренләп бара. Әлбиттә, үҙгәреш процесстары уларда ла юҡ түгел. Ләкин традицион цивилизацияларҙа бер нисә быуын кешеләре ниндәйҙер етди үҙгәрештәрҙе белмәй йәшәйҙәр. Уларҙа етештереү көстәрендәге һәм техникалағы ҡаҙаныштар бер быуын кешеләренән икенсе быуын кешеләренә әллә ни үҙгәрешһеҙ тапшырыла килә, фәндең етештереү һәм көнкүреш өлкәләренә үтеп кереүе лә һалмаҡ бара. Был төр йәмғиәтләрҙә (цивилизацияларҙа) боронғонан килгән нормалар, традициялар өҫтөнлөк итә. Ғөмүмән, ошо цивилизация илдәре хәҙерге этапта өсөнсө донъя илдәре тигән рәсми булмаған статуста бәйәләнәләр. Әлбиттә, был илдәр
== Иҫкәрмәләр ==▼
{{Иҫкәрмәләр}}▼
== Һылтанмалар ==
Юл 35 ⟶ 38:
== Сығанаҡтар ==
* Гиззәтов К. Т., Философия: 2 китап. 1-се китап: Ҡыҫҡаса философия тарихы. Философиянең нигеҙ проблемулары: Юғары уҡыу йорто өсөн дәреслек.{{ref-tt}}
▲== Иҫкәрмәләр ==
▲{{Иҫкәрмәләр}}
[[Категория:Йәмғиәт]]
[[Категория:Мәҙәниәт]]
[[Категория:
|