Планета: өлгөләр араһындағы айырма

[[ПтомелейПтолемей]] дәүерендә ғалимдар планеталар түңәрәк орбита буйлап [[Ер]] тирәләй әйләнә тип аңлатҡандар. Ер башҡа планеталар кеүек [[Ҡояш системаһы|Ҡояш]] тирәләй әйләнә тигән гипотеза бер нисә мәртәбә күтәрелеп сыға, тик [[XVII]] быуатта ғына был гипотезаны [[Галилео Галилей]], планеталар йөрөшөн телескоптан күҙәтеп, иҫбатлай ала. [[Иоганн Кеплер]] ентекләп тикшереп, планеталар түңәрәк орбита буйлап түгел, эллипс орбита буйлап хәрәкәт иткәнен иҫбатлай.

Йылдан-йыл күҙәтеү инструменттары яҡшыра бара. Астрономдар Ер һәм башҡа планеталарҙың әйләнеү күсәре ауышлығы, башҡа планеталарҙа ла поляр бүрек һәм миҙгелдермиҙгелдәр алышыныуын күҙәтә. Космос эраһы башланғас ғалимдар башҡа планеталарҙа ла [[вулкан|вулкан атылыу]], [[ер тетрәү]], ел-дауыл һәм гидрология күренештәрен аса.