Ел тирмәне: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) "Windmill" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
[[Файл:De_Liefde_Windmill,_Sakura,_Chiba,_Japan_-_20060417.jpg|thumb|A [[Нидерландтар|Dutch]] tower windmill surrounded by [[Tulip|tulips]]]]
'''Ел тирмәне''' — [[ел]] энергияһы иҫәбенә механик эш башҡара торған аэродинамик ҡоролма. Ғәҙәттә, ҡоролма заводтарҙа, тирмәндәрҙә, башняларҙа ҡуйыла. Елдән алынған энергияны күп тармаҡта ҡулланырға мөмкин. Он йәки тәмләткестәр тартыу, һыу һурҙырыу һәм ағас бысыу кеүек эштәрҙе башҡара. Хәҙерге заман ел ҡоролмалары электр энергияһын етештерә. Улар [[
== Тарихы ==
[[Файл:Heron's_Windwheel.jpg|left|thumb|170x170px|Ел менән эшләй торған Герон [[Organ (music)|органы]] реконструкция]]
Ел ярҙамында эшләй орган (музыка инструменты) тураһында Б. Э. 1 быуатында грек инженеры Герон яҙып ҡалдырған. Был ел энергияһын ҡуллана торған беренсе машина була..<ref>A.</ref><ref>Dietrich Lohrmann,
Б. Э. 60 йылдарында көнсығыш Персияла вертикаль күсәрле ел тирмәндәре файҙаланыла. 1180 йылдарҙа төньяҡ-көнбайыш Европала горизонталь күсәрле ел тирмәндәрен эшләтәләр.<ref>Dietrich Lohrmann,
=== Боронғо тарихы ===
Беренсе ел тирмәндәре оҙон вертикаль күсәрле, дурт мөйөшлө ҡалаҡлы (лопасть) булған. Бындай тирмәндәр 9-сы быуатта Персияла булғаны билдәле.<ref name="Al-Hassan, Hill, p.54f.">Ahmad al-Hassan, Donald Hill: Islamic Technology. </ref> [[Ғүмәр ибн Хәттаб|Хәлиф Ғүмәрҙең ]]<nowiki/>ел тирмәне турыһында хәҡиҡәт бар (Б. Э.
Ошондай ел ҡоролмалары 13 быуатта [[China|Ҡытайҙа]] ла булған. Был ҡоролмалар [[һуғарыу ]]<nowiki/>өсөн файҙаланылғпн. Был төр Европа ҡоролмаларынан бик ныҡ айырылған.
<span class="cx-segment" data-segmentid="79"></span>
16 юл:
[[Файл:_De_Keetmolen_aandrijving_maalstoel_rechts.jpg|thumb|Боронғо ел тирмәне эсендәге механизмдар]]
Ел ҡалаҡтары йәки елкәндәр ел ярҙамында хәрәкәткә килә. Кардан валы механизмдары әйләнеү көсөн бороп ебәрә. Он тарта торған ҡоролмала ел тирмән ташын әйлендерә. Әйләнгән таш араһына эләккән иген бөртөтәре ватыла, тартыла. Һыу һурҙыра торған ел ҡоролмаларында әйләнеп торған вал поршенды хәрәкәткә килтерә. Цилиндр эсендә йөрөгән поршень һыу һура һәм ҡыҫып сығара. Электр энергияһы етештерә торған ҡоролмаларҙа вал бик күп механизмдар менән бәйләнгән, был электр генераторының әйләнеү тиҙлеген арттырырға булышлыҡ итә.
<span class="cx-segment" data-segmentid="100"></span>
== Ел тирмәне мәҙәниәттә һәм әҙәбиәттә ==
[[Файл:Campo_de_Criptana_Molinos_de_Viento_1.jpg|thumb|200x200px|Ла-Манч ел тирмәндәре, Испания]]
Мигел де Сервантес
== Төшөрмәләр ==
{{примечания}}
== Әҙәбиәт ==
* A.G. Drachmann: "
* [[Hugh Pembroke Vowles]]:
== Өҫтәмә биттәр ==
* [[Тулыланыусы энергия]]
* [[Renewable resource|Ел электр станцияһы<br /> ]]
== Галерея ==
<gallery>
Image:Pitstone-windmill.600px.jpg|
Image:Gorskii_03965u.jpg|
Image:KinderdijkMolens klein.jpg|
Image:Twinwind.jpg|
Image:Nesebar-windmill-lazarov.JPG|
Image:Windmill_Tés_Hungary.jpg|
Image:Windmill 02.JPG|
Image:VaderkvarnLund.jpg|
</gallery>
[[Категория:Ҡоралдар]]
|