Википедия

Телефон: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
[[Файл:Alt_Telefon.jpg|thumb|1940 йылғы телевон аппараты]]
[[Файл:1896_telephone.jpg|thumb|1896 йылғы Швеция телефоны[[Швеция|<nowiki/>]]]]▼
Телефон алыҫ арала урынлашҡан ике йәки бер нисә кешеге һөйләшеү өсөн т[ ауыш] тапшырыусы телекоммуникация сараһы. Телефон кеше тауышын кабель, йәки башҡа электр сигналын тапшырыу сараһы аша йыраҡ араға тапшырыу өсөн, электр сигналына әйләндерә, икенсе ҡулланыусыла электр сигналын тауышҡа әйләндерә.▼
[[Файл:ChampaignCountyHistoricalMuseum_20080301_4271.jpg|thumb|Магнето генераторы ҡул менән әйләндерә торған ағас телефон.]]▼
[[Файл:TalAutoMusTelephoneCandlestick.jpg|thumb|Стенаға эленә торған аппарат[[Candlestick telephone|<nowiki/>]]]]▼
[[Файл:Sound-Powered_Telephone_Systems.jpg|thumb|Хәҙәерге заман ашығыс элемтә телефоны[[Sound-powered telephone|<nowiki/>]]]]▼
[[Файл:Motorola_L7.jpg|thumb|Хәҙерге заман кеҫә телефоны]]▼
▲'''Телефон''' алыҫ арала урынлашҡан ике йәки бер нисә кешеге һөйләшеү өсөн т[ ауыш[тауыш]] тапшырыусы телекоммуникация сараһы. Телефон кеше тауышын [[кабель]], йәки башҡа электр сигналын тапшырыу сараһы аша йыраҡ араға тапшырыу өсөн, электр сигналына әйләндерә, икенсе ҡулланыусыла электр сигналын тауышҡа әйләндерә.
 
1876 йылда [ [Александр Грэхем Белл]] беренсе тапҡыр тауыш тапшырыу ҡоролмаһына патент ала. Был инструмент һуңыраҡ күп тапҡыр камиллаша. Телефон тарихта бер-береһенән алыҫтағы кешеләргә туранан-тура һөйләшергә мөмкинлек биргән аппарат була. Бөгөн телефон бизнеста, дәүләт эшендә алыштырғыһыҙ һәм көнкүрештә күп ҡулланылған техника булып ҡала.
 
Һөйләү өсөн [[микрофон ]] <nowiki/>һәм алыҫта тауышты тыңлау өсөн наушниктар телефондың төп өлөштәре булып тора. Өҫтәмә рәүештә телефонда һөйләшергә теләүсе бар икәнен белдерә торған ҡыңғырау һәм икенсе аппараттың номерын йыйыу өсөн диск менәе йыһазландырыла.1970 йылдан һуң күпселек телефондарҙа әйләне торған диск ҡулланылмай, телефон трубкаһы1963 йылда DTMF эшләгән төмәле номер йыйыу йыһазы менән алыштырыла. Ғәҙәттә, микрофон һәм наушник телефон трубкаһына ҡуйыла. Номер йыйғыс телефон трубкаһына ҡуйыла, йәки база аппаратҡа ҡуйыла. Микрофон тауышты электр сигналына әйләндерә һәм телефон сымдары аша ҡабул итеүсе аппаратка тапшыра. Ҡабул итә торған аппараттын наушниктарында электр сигналдары ишетелә торған тауышҡа әйләндерелә.
 
Стационар телефондарҙа электр сымдары ярҙамында бәйләнгән, [[кеҫә телефоны|кеҫә телефондары]] радиоэлемтә ярҙамында бәйләнеш булдыра.
<span class="cx-segment" data-segmentid="63"></span>
 
At the same time the DC voltage across the line causes a DC current which is split between the resistor-coil (A8-A3) branch and the microphone-coil (A2-A3) branch. The DC current through the resistor-coil branch has no effect on the incoming audio signal. But the DC current passing through the microphone is turned into AC current (in response to voice sounds) which then passes through only the upper branch of the coil's (A3) primary winding, which has far fewer turns than the lower primary winding. This causes a small portion of the microphone output to be fed back to the speaker, while the rest of the AC current goes out through the phone line.
 
== Тарихы ==
Электр телефон аппаратына тиклем "«телефон"» термины башҡа уйлап табылған әйберҙәргә ҡарата ҡулланылған, һәм электр аппаратын уйлап табыусылар телефон тип атамаған. Елкәнле кәмәләр менән элемтә ҡоролмаһын  1844 йылда капитан Джон Тейлор уйлап сығара. Был ҡоролмала файҙаланылған дүрт борғо томанлы көндә суднолар <ref>Timbs, John; "«Year Book of Facts in Science and Art"», 1844 edition, p. 55. </ref> Һуңыраҡ, 1860 йылда Иоганн Филипп Рейс был терминда үҙенең Рейс телефоны өсөн ҡуллана, был тауышты электр сигналына әйләндерә торған беренсе аппарат була, телефон һүҙе күпселек телдәр лексикаһына инә.Грек телендә [[Грек теле|Greek]]&#x3A;<span contenteditable="false"> </span><span lang="el" contenteditable="false">τῆλε</span>, ''tēle'', "«йыраҡ"» һәм φωνή, ''phōnē'', "«тауыш"» тигәнде аңлата, йәғни йыраҡтағы тауыш тигәнде аңлата.
[[Файл:Alexander_Graham_Telephone_in_Newyork.jpg|thumb|Белл Нью-Йорк һәм Чикаго араһында беренсе телефон бәйләнеше булдыра, 1892 йыл.]]
<span class="cx-segment" data-segmentid="227"></span>Электр телефонын уйлап табыусыны билдәләү әленән-әле ризаһыҙлыҡ тыуҙыра. Радио, телевизор, лампочка һәм компьютер уйлап тапҡан кеүек, тауышты сым буйынса тапшырыуҙа ла бер нисә кеше эшләй, бер-береһенң идеяһын байырта һәм яңырта. Телефонды кем беренсе уйлап тапҡан тигән бәхәс яңырып тора. Чарльз Борсеур, Антонио Мауси, Иоганн Филипп Рейс, Александр Грэхем Белл, һәм Грей Елисей һәм башҡалар асышты үҙҙәренеке тип белдерә<ref>{{cite book|last = Coe|first = Lewis|title = The Telephone and It's Several Inventors: A History|year = 1995|publisher = McFarland & Company, Inc.|location = Jefferson, NC|isbn = 978-0-7864-2609-6|page = 5}}</ref>
 
Александр Грэхем Беллға1876Беллға 1876 йылда беренсе электр телефоны өсөн АҠШ тауар патенты бирелә.<ref name="Brown">{{cite book
|last = Brown|first = Travis|title = Historical first patents: the first United States patent for many everyday things|publisher = Scarecrow Press|location = University of Michigan|year = 1994|edition = illustrated|page = 179|isbn = 978-0-8108-2898-8|url = http://books.google.ca/books?ei=WlVTSuiCE4e-yQS--PDiAg&id=V-NUAAAAMAAJ&dq}}</ref> Белл патенты көрәштә еңә һәм коммерцияла хәл иткес була. Белл алған патент беренсе төп патент була, бынан һуң телефон аппаратына патенттар күпләп бирелә .<ref>{{Patent|US|174465|Alexander Graham Bell: "Improvement in Telegraphy" filed on February 14, 1876, granted on March 7, 1876.}}</ref>
 
Телефон уйлап табылғас, 1876 йылда венгр инженеры Тивэдэр Паскас телефон станциялары һәм селтәрҙәре төҙөү өсөн тоташтырғыс уйлап таба <ref>{{cite web
|url = http://www.omikk.bme.hu/archivum/angol/htm/puskas_t.htm|title = Puskás, Tivadar|publisher = Omikk.bme.hu|date = |accessdate = 2010-05-23}}</ref>
 
=== Early developmentҮҫеше ===
▲[[Файл:1896_telephone.jpg|thumb|1896 йылғы Швеция телефоны[[Швеция|<nowiki/>]]]]
▲[[Файл:ChampaignCountyHistoricalMuseum_20080301_4271.jpg|thumb|Магнето генераторы ҡул менән әйләндерә торған ағас телефон.]]
▲[[Файл:TalAutoMusTelephoneCandlestick.jpg|thumb|Стенаға эленә торған аппарат[[Candlestick telephone|<nowiki/>]]]]
▲[[Файл:Sound-Powered_Telephone_Systems.jpg|thumb|Хәҙәерге заман ашығыс элемтә телефоны[[Sound-powered telephone|<nowiki/>]]]]
▲[[Файл:Motorola_L7.jpg|thumb|Хәҙерге заман кеҫә телефоны]]
* 1844 —  Инноченцо Манцетти тәүҙә "һөйләшә торған телеграф" йәки телефон. 'Һөйләшә торған телеграф' һәм 'тауышлы телеграф' яңы , 'телефон' исемен менән алыштырыла.▼
* 1854 йылдың 26 августы — Чарльз Борсеул [[L'Illustration]] (Paris) журналында "Transmission électrique de la parole" (һөйләмде электр ярҙамында тапшырыу) тигән мәҡәләһен баҫып сығара, Йохан Райс аппаратына шылтыратыу тураһында яҙа.<br>▼
* 1861 йылдың 26 октябре — Йохан Райс (1834–1874) Франфурт физика йәмғиәте алдында үҙе эшләгән телефон аппаратын күрһәтә.▼
* 1865 йылдың 22 августы, La Feuille d'Aoste гәзите хәбәр итеүенсә  "Манцетти әфәнде  һөйләгән һүҙҙе телеграф сымдары аша тапшырыу ысулын күрһәткән тигән хәбәр йөрөй, инглиз техниктары бер нисә шәхси телефон линияһы төҙөоргә ҡарар иткәе". Әммә  Белл телефоны менән Англия 1876 йылға тиклем таныш булмай.<br>▼
* 1871 йыдың 28 декабре — Антонио Меуччи америка патент бюроһына протест ебәрә, ике кешегә һөйләшеү өсөн "тауышлы телеграф" булыуы турыһында хәбәр ителә. Был протест, киләсәктә асыш өсөн киҫәтеү итеп бирелгәне асыҡлана.<br> ▼
* 1875 йылдың 6 апреле "Электр телеграфында шылтыратыуҙы тапшырыусы һәм ҡабул итеүсе ҡоролмалар" тигән патент Беллға бирелә.<br>▼
* 11876 йылдың 11 феврале  — Грей шыйыҡ телефон тапшырғысы уйлап таба, әммә уны эшләп булмай.▼
* 14 February 1876 — Элиша Грей телеграф схемаһы аша кеше тауышын тапшырыу асышы өсөн патент ала.▼
* 14 February 1876 — александр Белл "Яҡшыртылған телеграф" өсөн патент һорай, яңы телефонда амплитуда модуляцияһы ҡулланыла.<br>▼
* 7 March 1876 — Белл электр тогын тауыш тулҡыны кеүек тибрәлтеп йыр һәм башҡа тауышты тапшырыу өсөн "Яҡшыртылған телеграф" тиг!н патент ала.<br>▼
* 10 March 1876 — тауыш беренсе тапҡыр уңышлы тапшырыла. Белл трубкаға "Ватсон әфәнде банда килегеҙ, һеҙҙе күрәһем килә" тип әйтә. Ватсон һәр һүҙҙе асыҡ ишетә.<br>▼
* The first successful telephone transmission of clear speech using a liquid transmitter when Bell spoke into his device, "Mr. Watson, come here, I want to see you." and Watson heard each word distinctly.
* 30 January 1877 — даими магнит, тимер диафрагмалар, ҡыңғырыуы булған телефонға Белл патент ала.▼
* 27 April 1877 — Эдисон углеродлы тапшырғыс өсөн патент ала.<br>▼
 
 
▲* 1844  —  Инноченцо Манцетти тәүҙә "«һөйләшә торған телеграф"» йәки телефон. 'Һөйләшә торған телеграф' һәм 'тауышлы телеграф' яңы , 'телефон' исемен менән алыштырыла.
▲* 1854 йылдың 26 августы  — Чарльз Борсеул [[L'Illustration]] (Paris) журналында "«Transmission électrique de la parole"» (һөйләмде электр ярҙамында тапшырыу) тигән мәҡәләһен баҫып сығара, Йохан Райс аппаратына шылтыратыу тураһында яҙа.<br />
▲* 1861 йылдың 26 октябре  — Йохан Райс (1834–18741834—1874) Франфурт физика йәмғиәте алдында үҙе эшләгән телефон аппаратын күрһәтә.
▲* 1865 йылдың 22 августы, La Feuille d'Aosted’Aoste гәзите хәбәр итеүенсә  "«Манцетти әфәнде  һөйләгән һүҙҙе телеграф сымдары аша тапшырыу ысулын күрһәткән тигән хәбәр йөрөй, инглиз техниктары бер нисә шәхси телефон линияһы төҙөоргәтөҙөргә ҡарар иткәе"иткән». Әммә  Белл телефоны менән Англия 1876 йылға тиклем таныш булмай.<br />
▲* 1871 йыдың 28 декабре  — Антонио Меуччи америка патент бюроһына протест ебәрә, ике кешегә һөйләшеү өсөн "«тауышлы телеграф"» булыуы турыһында хәбәр ителә. Был протест, киләсәктә асыш өсөн киҫәтеү итеп бирелгәне асыҡлана.<br> />
▲* 1875 йылдың 6 апреле "«Электр телеграфында шылтыратыуҙы тапшырыусы һәм ҡабул итеүсе ҡоролмалар"» тигән патент Беллға бирелә.<br />
▲* 11876 йылдың 11 феврале  — Грей шыйыҡ телефон тапшырғысы уйлап таба, әммә уны эшләп булмай.
▲* 141876 Februaryйылдың 187614 феврале — Элиша Грей телеграф схемаһы аша кеше тауышын тапшырыу асышы өсөн патент ала.
▲* 14 February 1876 йыл — александрАлександр Белл "«Яҡшыртылған телеграф"» өсөн патент һорай, яңы телефонда амплитуда модуляцияһы ҡулланыла.<br />
▲* 71876 Marchйылдың 18767 марты — Белл электр тогын тауыш тулҡыны кеүек тибрәлтеп йыр һәм башҡа тауышты тапшырыу өсөн "«Яҡшыртылған телеграф"» тиг!нтигән патент ала.<br />
▲* 1876 йылдың 10 March 1876марты — тауыш беренсе тапҡыр уңышлы тапшырыла. Белл трубкаға "«Ватсон әфәнде банда килегеҙ, һеҙҙе күрәһем килә"» тип әйтә. Ватсон һәр һүҙҙе асыҡ ишетә.<br />
▲* 301877 Januaryйылың 187730 ғинуары — даими магнит, тимер диафрагмалар, ҡыңғырыуы булған телефонға Белл патент ала.
▲* 271877 Aprilйылдың 187727 апреле — Эдисон углеродлы тапшырғыс өсөн патент ала.<br />
 
== ReferencesИҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{Reflist|30em}}
 
== Әҙәбиәт ==== Further reading ==
* Brooks, John. (1976) ''Telephone: The first hundred years'' (Harpercollins, 1976).
 
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Телефон» битенән алынған