Сулпан: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә Ryanag Венера (планета) битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: Сулпан (планета)
аныҡлаштырыу
3 юл:
| тип = планета
| фон = #ddac00
| название = ВенераСулпан
| символ = Venus symbol.svg
| изображение = Venus-real color.jpg
114 юл:
| состав атмосферы = ~96,5 % углекислый газ<br />~3,5 % [[азот]]<br />0,015 % көкөрт диоксиды<br />0,007 % [[аргон]]<br />0,002 % һыу пары<br />0,0017 % [[угар газ]]<br />0,0012 % [[гелий]]<br />0,0007 % [[неон]]<br />(эҙҙәре) углерод сероксиды<br />(эҙҙәре) [[хлороводород]]<br />(следы) [[фтороводород]]
}}
'''ВенераСулпан''' (''Зөһрә'', {{lang-ru|Венера}}) — [[Ҡояш]]ҡа яҡынлығы буйынса икенсе эске планета. ВенераСулпан лада, [[Меркурий]] кеүек, астероидтар орбитаһынан эстә ята, шуға уны Ҡояш системаһының эске планетаһы тип атайҙар.
 
ВенераСулпан күк йөҙөндә яҡтылығы буйынса, Ҡояш һәм [[Ай (күк есеме)|Ай]]ҙан ҡалышып, өсөнсө урында тора. ВенераСулпан Ҡояш байыр алдынан, йәки Ҡояш сығыр алдынан яҡшы күренә. Шуның өсөн уны ''Шәреҡ йондоҙо'', йәки ''Сулпан йондоҙо'' тип атайҙар.
 
ВенераСулпан [[Ер (планета)|Ергә]] оҡшаған планета тип квалификациялана. Ике планета ла тартылыу көсө, составы буйынса оҡшаш. Әммә ике планетала шарттар ҡырҡа айырыла. Венера ҡуйы [[көкөрт кислотаһы]] болото менән ҡапланған, был ҡуйы болот ВенераныңСулпандың йөҙөн ҡарарға бирмәй. Әммә радиотулҡындар ярҙамында Венераның рельефын тикшерергә була. Был планетаның атмосфераһы тығыҙ, башлыса [[углекислый газ]]дан тора. Был ВенералаСулпанда углекислый газды биомассаға әйләндерә алырлыҡ органик тормош һәм углерод әйләнеше булмау менән аңлатыла.
 
Бик борон ВенераСулпан йөҙө бик ҡыҙған һәм Ерҙәге кеүек океандар, урынында сүллек пейзажы ҡалдырып, парға әйләнеп бөткән. Магнит ҡыры көсһөҙ булғанға һыу парҙары Ҡояш еле менән йондоҙ-ара арауыҡҡа таралған.
 
Атмосфера баҫымы Ерҙәгенән 92 тапҡыр ҙурыраҡ. ВенераСулпан йөҙө [[вулкан]] эшмәкәрлеге эҙҙәрен һаҡлай. ВенералаСулпанда плиталарҙың тектоник хәрәкәте күҙәтелмәй, был өҫтөндә һыу булмау менән аңлатыла.
 
ВенералаСулпанда атмосфера булыуын [[1761]] йылдың [[6 июнь|6 июнендә]] [[Ломоносов, Михаил Васильевич|М. В. Ломоносов]] аса.
 
Венерала атмосфера булыуын [[1761]] йылдың [[6 июнь|6 июнендә]] [[Ломоносов, Михаил Васильевич|М.В. Ломоносов]] аса.
==Әҙәбиәт==
* ''Короновский Н. Н.'' Морфология поверхности Венеры // Соросовский образовательный журнал.{{ref-ru}}
* ''Бурба Г. А.'' Венера: русская транскрипция названий // Лаборатория сравнительной планетологии ГЕОХИ, май 2005 г.{{ref-ru}}
 
<references/>
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
 
== Һылтанмалар ==
{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/11585-sulpan-planeta|автор=Баязитова У. Ш.}}
{{Ҡояш системаһы‎}}
 
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Сулпан» битенән алынған