Помпеи: өлгөләр араһындағы айырма

[[Файл:Вулкан_и_город.jpg|thumb |200px|Везувий һәм ҡала стенаһы 2010 йылда]]

'''Помпе́и''' ({{lang-lat|Pompeji}}, {{lang-it|Pompei}}, {{lang-nap|Pompei}}; {{lang-el|Πομπηία}})  — [[79 йыл]]дың [[24 август]]ында атылған [[Везувий вулканы]] көлө аҫтында күмелеп ҡалған [[Италия]]ның Камапания өлкәһендә [[Неаполь]]дын йырыҡ түгел урынлашҡан [[Боронғо Рим]] ҡалаһы.

Хәҙерге көндә  — асыҡ һауалағы музей. [[ЮНЕСКО]]ның [[бөтә донъя мираҫы]] исемлегенә индерелгән. Бөтә донъяға билдәле Помпеи ҡалаһы Италияның көньяғында [[Везувий вулканы]] итәгендә урынлашҡан. [[79 йыл]]дың [[24 август]]ында [[вулкан]] атылы башлағас ҡала көл аҫтында ҡала. Бөгөнгө көндә был ҡаланы күрергә бөтә донъянан туристар ағыла.

[[1594 йыл]]да был ҡаланы, һәләкәттән һуң быуат ярым ваҡыт үткәс, ҡаҙыу эштәре барышында табалар<ref>[http://pochemy.net/?n=1214 Гибель Помпей]</ref>. 1748 йылдан башлап был урында ҡаҙыу эштәре башҡарыла. Был ҡаланың мозаикалы стеналары, иҙәндәре, храм, [[амфитеатр]], мунса ҡалдыҡтары, йорттар, ҡала ҡапҡаһы янындағы [[некрополь]] һәм башҡа нәмәләр табыла.

[[1870 йыл]]да ике метрлыҡ көл һәм һөрөм аҫтында ҡалған кеше мәйеттәре ятҡан бушлыҡтар табыла. Был бушлыҡтарға шыйыҡ гипс һалып, ул замандағы кешеләрҙең һыны реконструкциялана. Шуныһы ҡыҙыҡлы: кемдәрҙер ғаиләһе менән ашап ултыра, ашарға бешерә, кейем тегә  — уларҙы вулкан шул көйө ҡаплаған. Был фигуралар Помпеи музей ҡурсаулығында винтиналарҙа һаҡлана.

[[1961 йыл]]дан һуң ҡалала реставрация эштәре башҡарыла. Ҡаланың 20-25  % өлөшөндә ҡаҙыу эштәре башҡарылған<ref>[http://guidebook20.ru/pompei/ Город—призрак исчезнувшей цивилизации]</ref>.