Парафин: өлгөләр араһындағы айырма

'''Парафин''' — [[балауыҙ]] ға оҡшаҡан ҡатнашма, (нем. Paraffin), нефть продукты, башлыса мол. м. 300—400 булған нормаль төҙөлөшлө туйынған C18—C35 углеводородтар ҡатышмаһы. С₁₈Н₃₈ ([[октадекан]]) дан С₃₅Н₇₂ ([[пентатриоконтан]]ғаса).

[[Тығыҙлығы]] 0,880–0880-0,915  г/см³ (15  °C).Уның составында шулай уҡ [[изопарафин]], [[нафтен‑ароматик]], [[нафтен]] [[углеводород]]тары бар. Төҫһөҙ [[кристалл]] (иреү температураһы 45–65 45—65 °C, тығыҙлығы 880—915 кг/м3) йәки шыйыҡлыҡ (ҡайнау температураһы 180—360 °C); һыуҙа, этил спиртында эремәй, күп кенә органик эреткестәрҙә, минераль майҙарҙа эрей; tтоҡаныу 160 °C түбән булмаған, үҙенән‑үҙе тоҡаныуы 300 °C түбән булмаған яныусан матдә. Химик реагенттарҙың күбеһенә инерт; [[азот]] кислотаһы, һауалағы кислород (140 °C) һ. б. менән майлы кислоталарға тиклем окислана; [[хлор]] менән хлоропарафиндар барлыҡҡа килтереп реакцияға инә. Майлы нефть дистиляттарын артабанғы таҙартыу ([[көкөрт]] кислоталы, контактлы, перколяцион йәки башҡа таҙартыу) менән парафинһыҙлаштырыу (мәҫәлән, кетон һәм толуол ҡатышмаһы менән) һәм майһыҙландырыу (шыйыҡ углеводородтарҙан арындырыу) юлдары аша алына.

Таҙартыу кимәленә ҡарап юғары таҙалыҡтағы техник, таҙартылған, таҙартылмаған, медицина һ. б. парафиндарға бүленә, улар еҫһеҙ, составында бензпирен булырға тейеш.

Аҡһым‑витамин концентраттары алыу, туҡыманы биҙәкләү өсөн, синтетик май кислоталары, шырпы, ҡәләм, май шәмдәре, синтетик йыуыу саралары етештереүҙә, αα‑олефиндар алыу өсөн сеймал, электроизоляция материалы, пластик майҙар компоненты, майлағыс майҙарға присадка булараҡ; юғары таҙалыҡтағы парафиндар  — таралар, төрөү материалдары, Резина‑техник изделиелар эшләүҙә, аҙыҡ‑түлек сәнәғәтендә сәйнәй торған резинкалар компоненты сифатында, медицина парафины парафин менән дауалауҙа файҙаланыла.