Ферменттар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
[[Файл:Purine Nucleoside Phosphorylase.jpg|thumb|Нуклеозидфосфорилаз ферменты моделе]]'''Ферме́нттар''', йәки  '''энзи́мдар'''<ref name="ЭСБЕ 1">{{ВТ-ЭСБЕ|Энзимы}}</ref> (от {{Ҡалып:Lang-la|fermentum}}, {{Ҡалып:Lang-el|ζύμη}}, {{Ҡалып:Lang-el2| ἔνζυμον}} — әсетке) — [[тормош|тере]] системаларҙа химик реакцияларҙы тиҙләтеүсе (катализлаусы) [[аҡһым]], РНК (рибозим) молекулалары йәки уларҙың комплекстары. Феременттар менән катазизланыусы реакция реагенттарын субстрат тип, ә барлыҡҡа килгән матдәләрҙе продукт тип атайар.
 
<div>Фермент активлығы активаторҙар һәм ингибиторҙар менән көйләнә ала (активаторҙар - — тиҙләтә, ингибиторҙар - — әкренәйтә).
 
Аҡһым ферменттары рибосомаларҙа синтезлана, ә  РНК — төштә.
 
«Фермент» һәм «энзим» терминдары күптән синоним булараҡ ҡулланыла (беренсеһе урыҫ һәм немец әҙәбиәтендә, икенсеһе - — инглиз һәм франк телле әҙәбиәттә).
 
Ферменттар тураһында фән, ферментология тип түгел (латин һәм грек телдәрендәге һүҙ тамырын бутамау өсөн), энзимология тип атала, 
 
== Өйрәнеү тарихы ==
''Фермент'' төшөнсәһе XVII быуатта химик ван Гельмонтом тарафынан [[Аш һеңдереү|аш һеңдреүгә]] арналған әңгәмәлә тәҡдим ителгән.
 
== ПримечанияИҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{Ҡалып:Reflist}}
 
== Литература ==
== Әҙәбиәт ==
* {{Ҡалып:ВТ-ЭСБЕ|Ферменты, в физиологии|Тарханов И. Р.}}
* Волькенштейн М. В., Догонадзе Р. Р., Мадумаров А. К., Урушадзе З. Д., Харкац Ю. И. К теории ферментативного катализа.- Молекулярная биология, т. 6, вып. 3, 1972, ст. 431—439.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ферменттар» битенән алынған