Зигмунд Фрейд: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) текст |
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
21 юл:
}}
'''Зи́гмунд Фрейд''' ({{lang-de|Sigmund Freud}}, <small>МФА{{ref-de}}</small>: {{IPA|[ˈziːkmʊnt ˈfʁɔʏt]}}; тулы исеме '''Сигизмунд Шломо Фрейд''' , {{lang-de|Sigismund Schlomo Freud}}; [[6 май]], [[1856]], Фрайберг, Австрия империяһы
Зигмунд Фрейд психоанализға нигеҙ һалыусы тип һанала, ул XX быуатта {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=51—2.}}{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}. психологияға, [[Медицина|медицинаға]], социологияға, антропологияға, [[Әҙәбиәт|әҙәбиәткә]]һәм сәнғәткә һиҙелерлек йоғонто яһаған Уның теориялары менән ҡыҙыҡһыныу бөгөн дә һис кәмемәй{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}<ref>{{книга|автор=Яровицкий, Вячеслав.|заглавие=100 великих психологов|год=2004|издательство=Вече|серия=100 великих|страниц=432|часть=Зигмунд Фрейд|isbn=5-94538-397-Х}}</ref>{{sfn|Хьелл, Зиглер|2003|p=106.}}.
Фрейд ҡаҙаныштарынан иң мөһимдәре
Фрейдтың психологияға йоғонтоһо бәхәсһеҙ булһа ла, күп тикшеренеүселәр уның хеҙмәттәрен аҡыллы алдаҡсылыҡ тип һанай<ref>{{книга|автор=Кордуэлл, Майк.|заглавие=Психология А-Я: Словарь-справочник|ответственный=Пер. с англ. К. С. Ткаченко|год=2001|часть=Зигмунд Фрейд|страниц=448|isbn=5-8183-0105-2}}</ref>.
Үҙ ғүмерендә Фрейд бик күп фәнни хеҙмәттәр яҙған
== Биографияһы ==
=== Бала сағы һәм йәшлеге ===
Зигмунд Фрейд 1856 йылдың 6 майында Моравиялағы Фрайберг ҡалаһында тыуған (ул саҡта Австрияға ингән). Ул тыуған урам— Шлоссерграссе
Ғаилә Лейпцигҡа күсеп бер йыл йәшәгәс, Венаға{{sfn|Касафонт|2006|p=20.}} китә. Зигмунд күсенеп йөрөүҙе ауыр кисерә, сөнки атаһының тәүге ҡатынынан ағаһы Филипп менән бик дуҫ булалар. {{sfn|Касафонт|2006|p=18.}}. Йәмғиәттең иң түбән ҡатламдары араһында йәшәп, бер аҙ эштәре юлға һалынғас, арыуыраҡ төбәккә урынлашалар. Әммә артыҡ мантып та китә алмайҙар. Зигмунд шул ваҡыттарҙа әҙәбиәт менән мауыға башлай. {{sfn|Касафонт|2006|p=23.}}.
45 юл:
| Размер шрифта = 85%
}}
Өйҙәге әҙерлеге һәм тәбиғи һәләттәре Зигмунд Фрейдҡа 9 йәшендә, тейешле ваҡыттан бер йыл алға, гимназияға инергә мөмкинлек бирә{{sfn|Джонс|1996|p=30.}}. 8 баланан бер Зигмундҡа кәрәсин лампа һәм хатта айырым бүлмә биреп ҡуялар, башҡалар уға ҡамасауламаҫҡа тейеш була Егет [[әҙәбиәт]] һәм философия менән мауыға
Гимназияны бик уңышлы тамамлап, Зигмунд ниндәй һөнәр һайлауҙы хәл итә алмай бер була— антисемит кәйефтәр ҙә йоғонто яһай, йәһүдтәргә {{sfn|Хьелл, Зиглер|2003|p=107.}} коммерция, сәнәғәт, юриспруденция һәм [[медицина]]{{sfn|Касафонт|2006|p=30.}}{{sfn|Джонс|1996|p=33.}} рөхсәт ителә . [[Йоһанн Вольфганг фон Гөте|Гёте]]ның
=== Һөнәри үҫеш ===
<div class="floatright">
[[Рәсем:Pribor - Birthplace of Sigmund Freud.jpg|190px]] <br />Фрейд тыуған йорт<br /> (
</div>
1873 йылда 17 йәшлек Зигмунд Фрейд Вена университетының медицина факультетына уҡырға инә. Милләтенә бәйле ҡыйырһытыуҙарға ла осрай{{sfn|Касафонт|2006|p=31—3.}}. Ул бындай күренештәргә бирешмәҫкә өйрәнә, рухын нығыта{{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=29.}}.
[[Анатомия]]ны һәм [[Химия|химияны]] өйрәнә, әммә физиолог һәм психолог {{iw|Брюкке, Эрнст|Эрнста Брюкке|en|Ernst Wilhelm von Brücke}}, {{sfn|Джонс|1996|p=37.}}. лекцияларын яратып тыңлай.
1881 йылда Фрейд имтихандарын бик уңышлы тапшырып, доктор ғилми дәрәжәһен ала{{sfn|Джонс|1996|p=46.}},әммә Брюкке ҡулы аҫтында эшләүен дауам итә, сөнки ғилми эш менән шөғөлләнергә өмөт тота. {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=30.}}. Әммә уҡытыусыһы уға икенсе эшһайларға кәңәш итә, сөнки уның фәҡирлеген белә. Фрейд уны тыңлай. Етмәһә, шул ваҡытта Марта исемле ҡыҙға ғашиҡ була. Ҡыҙ бай йәһүд ғаиләһенән була.
<div class="floatright">
69 юл:
1884 йылда Фрейд кокаин тураһында яҙмаларға осрай. Уның имештер файҙаһы булғанлығын һынап ҡарар өсөн үҙе лә, ҡатыны ла кокаин ҡулланалар. Ауыртыуҙы баҫа, ҡеүәт өҫтәй тип бик маҡтап яҙып сыға. Хатта дуҫын шуның менән дауалап маташа. Әммә Европала бик ҡурҡыныс эҙемтәләре барлығын белеп ҡалып, шау-шыу күтәрәләр{{sfn|Касафонт|2006|p=64—8.}}.
Әммә Фрейда кокаинды хирургик операцияларҙа ауыртыуҙы баҫа торған матдә итеп ҡулланыуҙы дауам итә. Мәҡәләләр баҫтыра.
1887 йылда фән тулыһынса кокаиндың зарарын фаш итә. Фрейд үҙе был ваҡытҡа кокаинға өйрәнгән була, уның ауыр эҙемтәләрен кисерә. Уның үҙе тирәһендәгеләрҙе лә кокаинға өйрәтеүен нәфрәт менән яҙалар<ref>{{книга|автор=Фрейд, Зигмунд.|заглавие=Статьи о кокаине|год=2011|место=СПб.|издательство=Азбука|страниц=160|isbn=978-5-389-02819-7|ответственный=пер. с англ. Ю. Донца|часть=Валерий Зеленский «Фрейд и кокаин»}}</ref>.
79 юл:
[[Рәсем:Une leçon clinique à la Salpêtrière 02.jpg|263px]] <br />Ж. Шарко демонстрирует метод гипноза<br />при работе с «истерической» пациенткой<br />
</div>
Шарко истерияны өйрәнә һәм дауалай.
Парижда Фрейд невропатологияны мауығып өйрәнә.
13 сентябрҙә Фрейд Марта Бернейға өйләнә, уларҙың 6 балаһы тыуа
}
113 юл:
== Фәндәге ҡаҙаныштары ==
{{main|Фрейдизм}}
Фрейд ҡаҙаныштарынан иң мөһимдәре
Фрейд мәктәп йылдарында уҡ [[физиология]] һәм [[психология]] фәндәре менән ҡыҙыҡһына. Беренсе ғилми хеҙмәттәрен хайуандар физиологияһы лабораторияһында эшләгәндә үк яҙа башлай. Психология фәненә күсеүе һәм ошо фән яҫылығында концепциялар төҙөүө ҡайһы бер ғалимдарҙың нерв ауырыуҙарың (невроздарны) гипноз ысулы менән дауалау тәжрибәһенә нигеҙләнгән була. Фрейд төрлө психоздарҙы дауалағанда индивидтың уҙған ғөмөрөндә булған конфликттарына бәйләп эш итергә кәрәклеген иҫбатлай. Кешенең төш күреү кеүек күренештәрен дә ул уларға тиклем булған конфликттар нәтижәһе тип ҡарай. Фрейд, кеше [[аң]]ының ике ҡаттан торғанлығына иғтибар итеп, уның төп, хәл иткес хеҙмәтен аң төпкөл аң (подсоз- нательное) ҡатына тағарға тырыша. Фрейдтың теорияһы буйынса, кеше үзенең танып белеү процессында предмет һәм күренештәрҙең аҫылын, төшөнөүҙә өҫтөнлөктө аңлы рәүештә эш итеүгә түгел, бәлки стихиялы рәүештә, төпкөл аңдың «ҡушыуы» буйынса эш итеүгә бирә.
Фрейд тәғлимәттәрендә ҙур урын сексуаль факторға бирелә. Уның ҡарашы буйынса, кешенең барлыҡ эштәренең нигеҙен сексуаль дәрт, сексуаль теләк тәшкил итә. Һәм, Фрейдса, кеше был нәмәне үҙе һиҙмәй генә йәшәргә лә мөмкин (тимәк, Фрейдтның «асышына» ышанырға ғына кәрәк). Фрейд кешенең сексуаль теләгенең айырым бер өлкәлә (әйтәйек, сәйәсәттә, сәнғәттә, әхләктә) уның конкрет эшсәнлеккә әүерелеүен сублимация тип атай. Фрейд үҙенең теорияһын күп төрлө яңы терминдар, төшөнсәләр ҡулланыу юлы менән иҫбатларға тырыша. Уның хеҙмәттәрендә ҙур урын либидо төшөнсәһенә бирелә. Был төшөнсә яңыдан ана шул енси (сексуаль) теләкте атау өсөн ҡулланыла. «Эдип комплексы» (Эдипов комплекс)төшөнсәһе кешеләрҙең, әйтәйек, тыумыштан ук үҙҙәренең ата-әсәләренә ҡарата енси теләк менән «йәшәүҙәрен» аңлатырға тейеш була.
'''[[Фрейдизм]]'''
138 юл:
* {{книга|автор=Браун, Джеймс.|заглавие=Психология Фрейда и постфрейдисты|год=1997|серия=Актуальная психология|издательство=Рефл-бук|место=М.|страниц=304|ответственный=пер. с англ.|isbn=5-87983-027-6}}
<!--Был тексты башҡортса яҙырғе кәрәҡ
== Отражение в культуре ==
=== Литература и кинематограф ===
Фрейд неоднократно упоминался в художественных произведениях. В качестве персонажа учёный появлялся в романах «Страсти ума» (1971) Ирвинга Стоуна, «Рэгтайм» (1975) Эдгара
Фрейд не раз становился героем драматических произведений
=== Музейҙар һәм һәйкәлдәр ===
Юл 150 ⟶ 151:
[[Рәсем:50 Schilling Sigmund Freud obverse.jpg|210px]] <br />Лицевая сторона одноимённой купюры
</div>
В честь Фрейда установлено несколько памятников
Более крупный музей Зигмунда Фрейда расположен в Вене по адресу Бергассе, 19
Музей Зигмунда Фрейда также существует в Лондоне и располагается в здании, где основатель психоанализа проживал после вынужденной эмиграции из Вены. Музей обладает весьма богатой экспозицией, содержащей оригинальные предметы быта учёного, перевезённые из его дома на Бергассе. Помимо того, выставка включает множество образцов антиквариата из личной коллекции Фрейда, в том числе произведения древнегреческого, древнеримского и древнеегипетского искусства. В здании музея функционирует научно-исследовательский центр<ref>{{cite web|url=http://www.london-info.ru/articles/muzei_londona/id_101.html|title=Музей Зигмунда Фрейда|publisher=london-info.ru|accessdate=22.05.2012|work=Лондон (London) — музей, достопримечательности|archiveurl=http://www.webcitation.org/68egrRNpZ|archivedate=2012-06-24}}</ref>.
Музей и зал памяти Зигмунда Фрейда расположен на родине учёного, в чешском городе Пршибор. Его открыли к 150-летию со дня рождения Фрейда
-->
{|class="graytable" style="background-color:#EEE8AA;border:10px; font-size:100%; solid #C8C8C8;padding:0.5em;text-align:center"
Юл 210 ⟶ 211:
* {{книга|автор=Фрейд, Зигмунд.|заглавие=Основные психологические теории в психоанализе|год=2006|место=М.|издательство=АСТ|страниц=400|isbn=5-17-036472-5|ref=Фрейд|ответственный=пер. М. В. Вульф, А. А. Спектор}}
* {{книга|автор=Фрейд, Зигмунд.|заглавие=Толкование сновидений|год=2005|место=М.|издательство=Фирма СТД|страниц=680|isbn=5-89808-040-6|ref=Фрейд|ответственный=под общ. ред. Е. С. Калмыковой, М. Б. Аграчевой, А. М. Боковикова}}
* Гыйззәтов К. Т., Философия: 2 китап. 1 нче китап: Кыскача философия тарихы. Философиянең нигеҙ проблемулары: Югары уку йорты өчен дәреслек.
== Һылтанмалар ==
Юл 220 ⟶ 221:
* {{cite web|url=http://www.psychoanalyse.ru/biblio/bibliofreud.html|title=Библиография основных работ Фрейда|accessdate=2012-08-27|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BS1yXluh|archivedate=2012-10-16}}
* {{cite web|url=http://culturalspace.ru/news/edinstvennaja_sokhranivshajasja_zapis_golosa_frejda/2013-01-04-5|title=Единственная сохранившаяся запись голоса Фрейда|accessdate=2012-08-27|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BS20LPTp|archivedate=2012-10-16}}
* [http://www.lib.tsu.ru/win/vystavki/vystav5/1.html Виртуальная выставка:
[[Категория:Австрия психиатрҙары]]
[[Категория:Австрия психологтары]]
|