Википедия

Төрки телдәр: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
18 юл:
|ISO5= trk
}}
'''Төрки телдәр'''  — [[Алтай телдәре|Алтай макро-ғаиләһенә]] ингән ҡәрҙәш телдәр ғаиләһе; [[Азия]]ла һәм Көнсығыш [[Европа]]ла киң таралған. Төрки телдәрҙә өлкән майҙанда  — Көнсығыш [[Себер]]ҙәге [[Лена]] йылғаһынан алып [[Урта диңгеҙ]]ҙең көнсығыш ярҙарына тиклем  — һөйләшәләр.
Дөйөм һөйләшеүселәр һаны — 157 меңдән ашыу.▼
 
▲Дөйөм һөйләшеүселәр һаны  — 157 меңдән ашыу.
Төрки тәүтел Көньяҡ Себерҙә һәм [[Алтай]]ҙа б.э.т. I быуатта барлыҡҡа килгән, тип һанала. Ғәҙәти рәүештә төрки телдәр [[Алтай телдәре|Алтай макро-ғаиләһенә]] индерелә, әммә һуңғы ваҡытта һайһы бер [[тюрколог]]тар (төрки тел белгестәре) быны шикле һанай. ▼
 
▲Төрки тәүтел Көньяҡ Себерҙә һәм [[Алтай]]ҙа б.э.т. I быуатта барлыҡҡа килгән, тип һанала. Ғәҙәти рәүештә төрки телдәр [[Алтай телдәре|Алтай макро-ғаиләһенә]] индерелә, әммә һуңғы ваҡытта һайһы бер [[тюрколог]]тар (төрки тел белгестәре) быны шикле һанай.
[[Алтай телдәре|Алтай макро-ғаиләһе]] эсендә төрки телдәр [[монгол телдәре]]нә оҡшашлыҡ күрһәтә.
 
Үҙ сиратында Уғыҙ, Ҡыпсаҡ, Ҡарлуҡ , Көньяҡ Себер, Яҡут, Болғар төркөмдәренә бүленә.
 
Уғыҙ төркөмө: [[Төрөк теле|Төрөк]], Төрөк-месхетин, Гагауз, [[Әзербайжан теле|Әзербайжан]] , Ирандың төрки ҡәбиләләре телдәре, Шахсевендар, Кашкайҙар, Каджарҙар, [[Төрөкмән теле|Төрөкмән]], Салар телдәре;
 
[[Ҡыпсаҡ]] төркөмө: [[Татар теле|Татар]], Крәшен, [[Нағайбаҡ теле|Нағайбаҡ]], [[Себер татар теле|Себер татар]], [[Ҡырым татар теле|Ҡырым татар]], [[Башҡорт теле|Башҡорт]], [[Ҡарасай теле|Ҡарасай]] , [[Балҡар теле|Балҡар]], [[Ҡарайым теле|Ҡарайым]], [[Ҡырымсаҡ теле|Ҡырымсаҡ]] , [[Ҡумыҡ теле]], [[Нуғай теле|Нуғай]], [[Ҡаҙаҡ теле|Ҡаҙаҡ]], [[Ҡарағалпаҡ теле|Ҡарағалпаҡ]], [[Ҡырғыҙ теле|Ҡырғыҙ]];
Юл 32 ⟶ 33:
Ҡырым татарҙарының [[Ҡырым]] утрауының көньяҡ өлөшендә йәшәгәндәре уғыҙ төркөменә кергән диалектта һөйләшә.
 
;Ҡарлуҡ төркөмө: [[Үзбәк теле|Үзбәк]], Уйғыр, Эйну;
;Көньяҡ Себер төркөмө: [[Алтай теле|Алтай]], [[Телеут теле|Телеут]], [[Чулым теле|Чулым]] (урыҫса), Шор, Хакас, Тыва, Тофа, Юйгу;▼
 
;Яҡут төркөмө: [[Саха теле|Саха]] (Яҡут), Долгандар теле;▼
▲Көньяҡ Себер төркөмө: [[Алтай теле|Алтай]], [[Телеут теле|Телеут]], [[Чулым теле|Чулым]] (урыҫса), Шор, Хакас, Тыва, Тофа, Юйгу;
;Булғар төркөмө: [[Сыуаш теле|Сыуаш]].▼
 
<!--На тюркском языке говорит лишь часть юйгу (так называемые сарыг-югуры). Другая часть этого народа (шира-йогуры) говорит на одном из монгольских языков.-->
 
▲Яҡут төркөмө: [[Саха теле|Саха]] (Яҡут), Долгандар теле;
 
▲Булғар төркөмө: [[Сыуаш теле|Сыуаш]].
 
 
Был мәҡәлә тәү башлап Интернаттағы «Народы и религии мира»{{ref|refbot.243}} сайты мәғлүмәттәренән сығып төҙөлдө.
 
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
= Тағы ҡара =
* [[Төрки телле халыҡтар]]
* [[Төрки (тел)]]
 
== NotesИҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
<div class="references-small <!--
-->{{#if:
| references-column-width
| {{#iferror: {{#ifexpr: 1 > 1
| references-column-count references-column-count-{{{1}}} }} }} }}" style="<!--
-->{{#if:
| {{column-width|{{{colwidth}}}}}
| {{#if:
| {{column-count|{{{1}}}}} }} }}">
{{#tag:references||group=}}</div>
# {{note|refbot.243}} {{web reference | title= «Народы и религии мира» | url=http://www.cbook.ru | date=2010-11-01 }}
 
[[Категория:Төрки телдәр]][[Категория:Рәсәй телдәре]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Төрки_телдәр» битенән алынған