Зенцов Пётр Иванович: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
17 юл:
1917 йылғы [[Февраль революцияһы]] уны төрмәнән азат итә. Инде сынығып өлгөргән революционер [[Өфө]]гә ҡайта һәм сәйәси көрөшкә сума. Тиҙҙән ул тимер юл оҫтаханаһында [[большевиктар партияһы]] комитеты секретары итеп һайлана, хеҙмәтсәндәр депутатары уны ҡала Советы башҡарма комитеты ағзаһы итә. Был ваҡытта партия ҡушыуы буйынса эшселәрҙең хәрби дружинаналарын ойоштора, [[Ваҡытлы хөкүмәт]]кә бойһонған милицияла етәксе була. Петр Зенцов үҙенең бар яҡтан да әүҙемлеген [[Октябрь социалистик революцияһы]] көндәрендә күрһәтә: властың Советтарға күсеүенә ул ныҡлы булышлыҡ итә, урындағы контрреволюционерҙарҙың һәр төр саботажын баҫтырыу буйынса тәүәкәл һәм ҡыйыу саралар күрә. Артабан Зенцов [[Өфө]]лә [[Ҡыҙыл Армия]] отрядтарын ойоштороусыларҙың береһе була һәм ҡаланы аҡ чехтарҙан һәм аҡ гвардееецтарҙан һаҡлауҙы ойоштора. 1918 йылдың мартында Петр Зенцов ГубЧК-ның коллегия ағзаһы һәм рәйесе итеп тәғәйенләнә. Ул ноябрь айында [[Мәскәү]]ҙә үткәрелгән дзержинсы-чекистарҙың беренсе кәңәшмәһендә ҡатнаша. Үҙенең эш урынына ҡайтҡас, ойошмаға ҡушылған бурыстарҙы үтәүҙә төрлө әүҙем саралар ойоштора. 1919 йылдың апрель аҙаҡтарында Зенцов [[ВЧК]]-ның Үҙәк аппаратына эшкә саҡырыла, ул унда [[Ф.Э.Дзержинский]], [[С.Г.Уралов]], [[Я.Х.Петерс]]тарҙың туранан-тура етәкселеге аҫтында йәшерен-сәйәси бүлектә сектор мөдире була. 1920 йыл башында [[ВЧК]] органдары етәкселәренең Бөтә Рәсәй кәңәшмәһендә ҡатнашҡандан һуң [[Екатеринбург]]ҡа - Беренсе Армияға [[ВЧК]] уполномоченныйы итеп ебәрелә. Июль уртаһында яңы тәғәйенләнеү - [[Пятигорск]]иға ревком һәм округтың оборона комитеты ағзаһы булып ҡуйыла.
 
1920 йылдың 26 авгусында [[Кисловодск]]иҙән [[Пятигорск]]иға китеп барғанда Петр Зенцовтың ғүмерен бандит пуляһы өҙә. Уның кәүҙәһен [[Өфө]]гә алып ҡайталар һәм революцияның тоғро һәм ҡыйыу һалдаты 12 сентябрҙә бөгөнгө көндә икенсе бер күренекле революционер [[Иван Якутов]]тың исемен йөрөткән паркта ерләнә.

== Хәтер ==
* [[Өфө]] урамдарыныңҡалаһындағы урамдарҙың береһе Петр Зенцов исемен йөрөтә.
* [[Өфө]]лә Петр Зенцовҡа таҡта-таш асылған.
 
== Сығанаҡтар ==
Юл 24 ⟶ 28:
== Һылтанмалар ==
* От губЧК до ФСБ // Сборник очерков. — Уфа: Китап, 2003. — 280 с. {{ref-ru}}
* [http://www.agidel.ru/?param1=15389&tab=2 Первый председатель Губчека В честь Петра Зенцова в столице открывается мемориальная доска. Газета «Республика Башкортостан», 2009 год, 9 июня] {{ref-ru}}