Ҡый үләндәре: өлгөләр араһындағы айырма

Ҡый үләндәре яҙ дымлы, һыуыҡ һәм оҙайлы булғанда арта (сәсеүлек ҡыйлана); культиваторҙар менән эшкәртелгән рәт аралары киң булған аралыҡлы культуралар сәсеүлектәрендә ([[картуф]], [[кукуруз]] һ.б.) бер йыллыҡ ҡый үләндәре күбәйә; пар баҫыуҙарында һәм күп йыллыҡ үләндәр сәсеүлектәрендә кәмей. Тотош сәселгән культуралар аҫтында (иген культуралары, ҡуҙаҡлы иген культуралары) аҙ йыллыҡ ҡый үләндәренең үҫеше тотҡарлана, күп йыллыҡтар үҫешә.

Биология үҙенсәлектәре буйынса орлоҡло аҙ йыллыҡтарҙы (емештәре, орлоҡтары ярҙамында үрсегән һәм таратылған бер һәм ике йыллыҡ ҡый үләндәре), вегетатив аҙ йыллыҡтарҙы (орлоҡтар, шулай уҡ бүлбеләр ярҙамында: [[бүлбеле сырмалсыҡ]], [[иренсәскә]]; һуғанбаштар менән:[[күп йыллыҡ миләүшәләр]], [[эт ҡаҡыһы]]) һәм күп йыллыҡтарҙы (үҙәк тамырлылар: [[әсе әрем]], [[ат ҡуҙғалағы]]; кәҫ үҫемлектәре:ҡайһы бер күрәндәр һәм ҡыяҡлылар; үренте тамырлы ҡый үләндәре: сысҡан кәрешкәһе, етенүлән һ.б.; тамырһабаҡлы ҡый үләндәре: [[баҫыу бөтнөгө]], [[ҡамыш]] һ.б.) айырып йөрөтәләр. Бер йыллыҡ ҡый үләндәре иртә яҙғыларға ([[ҡара алабута]], [[ҡара һоло]], [[тиле бойҙай]] һ.б.), һуң яҙғыларға ([[шыртүлән]], [[бесәй тарыһы]] һ.б.), [[ужым]] (күстерәзаты[[күстерә]] заты төрҙәре, 2‑се йылына емеш бирәләр) һәм ҡышлаусыларға ([[көтөүсе муҡсаһы]], [[ярут]] һ.б.; иртә яҙғы үҫентеләрҙең вегетацияһы шул уҡ уҡ йылда тамамлана, һуңғылары — ҡышлай) бүленәләр. Был төркөмдәргә ҡараған күп үҫемлектәр ([[ҡауҙы башы]], [[алабута]] һ.б.) уңышты урып‑йыйыуҙан һуң үҫеп китә. Туҡланыу ысулы буйынса (автотроф ҡый үләндәре башҡа) паразит ҡый үләндәрен (һабаҡтарға, мәҫәлән, [[ҡылйебәк]], йәки тамырҙарға, мәҫәлән,[[ шомбоя]], йәбешәләр), ярым паразиттарҙы ([[ҙур шылтырауыҡ]], [[теш үләне]]) айырып йөрөтәләр. Шулай уҡ газондарҙы, тәбиғи мал аҙығы биләмәләрен, [[урман]] парктарын һ.б. ҡыйлаусы төрҙәр билдәле; Ҡый үләндәренә рудераль үҫемлектәрҙе лә индерәләр. Республика биләмәһендә таралыуы буйынса барлыҡ культура сәсеүлектәрендә лә осраған ([[баҫыу билсәне]], [[баҫыу сырмалсығы]], [[ялан һары билсәне]] һ.б.), төньяҡ, ([[ялан шипкәне]], [[йорт йондоҙҡайы], [[ваҡ бөрлөгән]], [ябай шәфәҡгөл]], [[теленгән күҙлут]], [[сыбар күҙлут]], [[йәбешкәк бөрмәкәй]] һ.б.), көньяҡ ([[татар латугы]], [[бесәйғойроҡ]], [[ҡаймалы бесәй тарыһы]] һ.б.) райондарға тура килгән төрҙәр айырыла.

Ҡый үләндәре араһында витаминлы үҫемлектәр ([[ике өйлө кесерткән]], [[көтөүсе муҡсаһы]] һ.б.), декоратив үҫемлектәр ([[баҡра]], [[тилсә уты]] һ.б.), [[дарыу үҫемлектәре]] ([[тилебәрән]], [[ҡандала үләне]], [[үгәй инә үләне]] һ.б.), [[баллы үҫемлектәр]] ([[лимон бөтнөгө]], [[бәпембә]], [[арыҫлан ҡойроғо]] һ.б.), ашарға яраҡлы үҫемлектәр (бәпкәүләне[[бәпкә үләне]], ҡыҫҡа [[мальва]] һ.б.) һ.б. билдәле.