Силәбе өлкәһе: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
|||
36 юл:
[[Урал федераль округы]]на инә. [[Свердловск өлкәһе|Свердловск]], [[Ҡурған өлкәһе|Ҡурған]] һәм [[Ырымбур өлкәһе|Ырымбур]] өлкәләре, [[Башҡортостан]] һәм [[Ҡаҙағстан]] республикалары менән сиктәш.
== Дәүләт ҡоролошо ==▼
Силәбе өлкәһе Уставына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.▼
=== Башҡарма власть ===▼
{{articlereference| Силәбе өлкәһе Хөкүмәте}}▼
{{articlereference| Силәбе өлкәһе Губернаторы}}▼
[[Силәбе өлкәһе Губернаторы]] — өлкә башлығы һәм өлкәһенең иң юғары вазифалы кешеһе. [[Силәбе өлкәһе Хөкүмәте]] етәксеһе.▼
Силәбе өлкәһе Хөкүмәте статусы һәм хоҡуғы Силәбе өлкәһе Уставы менән билдәләнғән.▼
=== Суд власы ===▼
Силәбе өлкәһе суд системаһы составында:▼
# [[Силәбе өлкәһе өлкә суды]], [[Рәсәйҙен юғары суды]]ның түбәнге инстанция суды▼
# [[Силәбе өлкәһе арбитраж суды]] , [[Рәсәйҙен юғары суды]]ның түбәнге инстанция суды▼
=== Закондар сығарыу власы ===▼
{{articlereference| Силәбе өлкәһе Закондар сығарыу йыйылышы}}▼
Өлкә Парламенты – [[Силәбе өлкәһе Закондар сығарыу йыйылышы|Силәбе өлкәһенең Закондар сығарыу йыйылышы]].▼
== Тарихы ==▼
Өлкә [[Тарихи Башҡортостан]] биләмәһендә урынлашҡан. Cиләбе өлкәһенең территорияһы 1744 -1919 йылдарҙа [[Ырымбур губернаһы]] составында (1737-1781 йылдарҙа күпселек территорияһы [[Ырымбур губернаһы|губернаһының]] [[Иҫәт провинцияһы]] составында). 1919 йылда [[Ырымбур губернаһы]] Ырымбур һәм Силәбе губерналарына бүленә. 1923 йылдың 3 ноябрендә Силәбе губернаһы бөтөрөлә һәм уның территорияһы үәге Свердловск ҡалаһында булған Урал өлкәһенә индерелә. 1934 йылдың 17 ғинуарында Силәбе өлкәһе ойошторола, уның территорияһы ғәмәлдәге Урал өлкәһенән бүленеп алына. Силәбе өлкәһе составында шул уҡ көндә башлыса башҡорттар йәшәгән райондарҙы үҙ эсенә алған [[Арғаяш милли округы]] ойошторола, 1934 йылдың 17 ноябренән был милли округ бөтөрөлә.▼
== Иҡтисады ==▼
Өлкә иҡтисадында метталлургия (эске тулайым продукттың 60 проценты) һәм машиналар төҙөү (эске тулайым продукттың 15 проценты) сәнәғәт өлөшө ҙур. Эре предприятилар: Магниторск металлургия комбинаты, [[Мечел]], Силәбе трактор заводы, Урал автомобиль заводы һәм башҡалар. Өлкә илдең металлургия һәм тау сәнәғәте үҙәктәренең береһе. Силәбе сәнәғәтенең тарихы XVII быуаттан башлана.▼
Рәсәй Президенты Владимир Путин әйтеүенсә, Силәбе өлкәһе — Рәсәйҙен сәнәғәт йөрәге. <ref> [http://kremlin.ru/news/20061 Тәғәйенләнғән губернатор Борис Дубровский менән осрашыу. 15.01.14] </ref>▼
<blockquote> ''Проблем, я сказал, много, но регион очень важный для нас, это промышленное сердце России, можно сказать.'' ▼
<br /> '''Тәғәйенләнғән губернатор Борис Дубровский менән осрашыу ваҡытында. 15.01.14'''▼
</blockquote>▼
== Административ бүленеш ==
{| class=tiles width="100%" bgcolor="#fff" border="0" cellpadding="3px" cellspacing="2px"
Юл 114 ⟶ 140:
</div>
<br clear="all" />
▲== Дәүләт ҡоролошо ==
▲Силәбе өлкәһе Уставына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.
▲=== Башҡарма власть ===
▲{{articlereference| Силәбе өлкәһе Хөкүмәте}}
▲{{articlereference| Силәбе өлкәһе Губернаторы}}
▲[[Силәбе өлкәһе Губернаторы]] — өлкә башлығы һәм өлкәһенең иң юғары вазифалы кешеһе. [[Силәбе өлкәһе Хөкүмәте]] етәксеһе.
▲Силәбе өлкәһе Хөкүмәте статусы һәм хоҡуғы Силәбе өлкәһе Уставы менән билдәләнғән.
▲=== Суд власы ===
▲Силәбе өлкәһе суд системаһы составында:
▲# [[Силәбе өлкәһе өлкә суды]], [[Рәсәйҙен юғары суды]]ның түбәнге инстанция суды
▲# [[Силәбе өлкәһе арбитраж суды]] , [[Рәсәйҙен юғары суды]]ның түбәнге инстанция суды
▲=== Закондар сығарыу власы ===
▲{{articlereference| Силәбе өлкәһе Закондар сығарыу йыйылышы}}
▲Өлкә Парламенты – [[Силәбе өлкәһе Закондар сығарыу йыйылышы|Силәбе өлкәһенең Закондар сығарыу йыйылышы]].
▲== Тарихы ==
▲Өлкә [[Тарихи Башҡортостан]] биләмәһендә урынлашҡан. Cиләбе өлкәһенең территорияһы 1744 -1919 йылдарҙа [[Ырымбур губернаһы]] составында (1737-1781 йылдарҙа күпселек территорияһы [[Ырымбур губернаһы|губернаһының]] [[Иҫәт провинцияһы]] составында). 1919 йылда [[Ырымбур губернаһы]] Ырымбур һәм Силәбе губерналарына бүленә. 1923 йылдың 3 ноябрендә Силәбе губернаһы бөтөрөлә һәм уның территорияһы үәге Свердловск ҡалаһында булған Урал өлкәһенә индерелә. 1934 йылдың 17 ғинуарында Силәбе өлкәһе ойошторола, уның территорияһы ғәмәлдәге Урал өлкәһенән бүленеп алына. Силәбе өлкәһе составында шул уҡ көндә башлыса башҡорттар йәшәгән райондарҙы үҙ эсенә алған [[Арғаяш милли округы]] ойошторола, 1934 йылдың 17 ноябренән был милли округ бөтөрөлә.
▲== Иҡтисады ==
▲Өлкә иҡтисадында метталлургия (эске тулайым продукттың 60 проценты) һәм машиналар төҙөү (эске тулайым продукттың 15 проценты) сәнәғәт өлөшө ҙур. Эре предприятилар: Магниторск металлургия комбинаты, [[Мечел]], Силәбе трактор заводы, Урал автомобиль заводы һәм башҡалар. Өлкә илдең металлургия һәм тау сәнәғәте үҙәктәренең береһе. Силәбе сәнәғәтенең тарихы XVII быуаттан башлана.
▲Рәсәй Президенты Владимир Путин әйтеүенсә, Силәбе өлкәһе — Рәсәйҙен сәнәғәт йөрәге. <ref> [http://kremlin.ru/news/20061 Тәғәйенләнғән губернатор Борис Дубровский менән осрашыу. 15.01.14] </ref>
▲<blockquote> ''Проблем, я сказал, много, но регион очень важный для нас, это промышленное сердце России, можно сказать.''
▲<br /> '''Тәғәйенләнғән губернатор Борис Дубровский менән осрашыу ваҡытында. 15.01.14'''
▲</blockquote>
== Галерея ==
<gallery>
Юл 149 ⟶ 146:
Файл:2009._Марка_России_stamp_hi12617764084b352e18509e0.jpg| Рәсәй Почтаһының маркаһы, [[2009]]
</gallery>
== Мәҙәниәте ==
2015 йылдың ғинуарынан өлкә губернаторы Борис Дубровский һәм Башҡортостан Республикаһы Башлығы Рөстәм Хәмитов башланғысы менән Силәбе өлкәһендә рус һәм башҡорт телдәрендә "Уралым" исемендә ижтимағи-сәйәси гәзит сыға башланы. Баҫманың тиражы — һигеҙ мең дана, ул ай һайын нәшер ителә. Гәзит Силәбе башҡорттары йәшәгән биләмәләрҙә бушлай таратыла.
== Милли составы ==
* [[Урыҫтар]] — 2 829 899 (83,8 %)
| |||