Пьер-Симон Лаплас: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
текст
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
6 юл:
| Описание изображения =
| Дата рождения = 23.03.1749
| Место рождения = {{МестоРождения|Бомон-ан-Ож|Кальвадос департаментындаФранцияла}}, [[Кальвадос (департамент)|Кальвадос ]]
| Дата смерти = 5.03.1827
| Место смерти = {{МестоСмерти|Париж|Парижда}}
| Гражданство = Франция
| Научная сфера = [[математика]], [[физика]], [[астрономия]]
19 юл:
| Сайт =
}}
'''Пьер-Симо́н Лапла́с''' ({{lang-fr|Pierre-Simon de Laplace}}; [[23 март]] [[1749]]  — [[5 март]] [[1827]])  — күренекле француз [[математика|математигы]], [[физика|физигы]] һәм [[астрономия|астрономы]]; [[Күк йөҙө механикаһы]], [[дифференциаль тигеҙләмәләр]] өлкәһендәге эштәре, [[ихтималлылыҡ теорияһы]]на нигеҙ һалыусы булараҡ билдәле.
Ғәмәли математика һәм астронимия өлкәһендәге хеҙмәттәре баһалап бөткөһөҙ. Ул был фән өлкәләрен камиллаштыра. Француз география йәмғиәте ағзаһы булып тора.
 
 
[[Файл:Beaumont en Auge - Statue de Pierre Simon Marquis de Laplace.jpg|мини|слева|<center> Бомон-ан-Ожда Лапласҡа һәйкәл</center>|left]]
Урта хәлле фермер ғаиләһендә тыуған. Ҡыйынлыҡ менән башланғыс белем ала. Һәләте һәм ныҡышмалалағы математика, физика, астронимия фәндәрен үҙ аллы өйрәнергә мөмкинлек бирә. Астрономия өлкәһендә ҙу уңыштарға өлгәшә. [[Ай|Ай (күк есеме)]], [[Юпитер|Юритер (планета)]], [[Сатурн|Сатурн (планета]]) кеүек күк есемдәре хәрәкәтен ентекле өйрәнеп ғилми аңлатма бирә.
 
Фәнни эшмәкәрлегенең иң әһәмиәтлеһе — планеталар яралыуы тураһында беренсе фекерҙәр.
 
Физика өлкәһендә һауа тығыҙлығы, бейеклек, дымлылыҡ менән бәйле [[баромнтрик формула]]ны асыуы менән билдәле. Шулай уҡ [[геодезия]], [[рефракция]] теорияһы меән шөғөләнә, Йылылыҡ теорияһын камиллаштыра,[[калориметр]] уйлап таба, [[флогистон]] теорияһына ҡаршы көрәшә.
Капиллярлыҡ теорияһы өлкәһендә эшләй, капиляр баҫым менән бәйле [[Лаплас законы]]н аса.
 
 
Ғалим хөрмәтенә аталғандар:
* [[Ай|Ай (Күк есеме)]];
* [[4628 Лаплас]] астероиды;
* математикала күп һанла терминдар һәм төшөнсәләр.
 
== Әҙәбиәт ==
 
* ''Белл Э. Т.'' [http://www.math.ru/lib/book/djvu/istoria/bell.djvu Творцы математики. М.: Просвещение, 1979.]
* Коперник, Галилей, Лаплас, Эйлер, Кетле. Биографические повествования (библиотека Ф. Павленкова). Челябинск: Урал, 1997.
* ''Воронцов-Вельяминов Б. А.'' Лаплас.  — М.: Наука, 1985. 288 с.
* История математики под редакцией [[Юшкевич, Адольф Павлович|А.  П.  Юшкевича]] в трёх томах, М.: Наука.
:* Том 3 [http://ilib.mccme.ru/djvu/istoria/istmat3.htm Математика XVIII столетия. (1972)]
 
Юл 52 ⟶ 51:
[[Категория:XIX быуат математиктары]]
[[Категория:Алфавит буйынса механиктар]]
[[Категория: Франция механиктары]]
[[Категория:Француз академияһы ағзалары]]
[[Категория:Франция эшке эштәре министрҙары]]
[[Категория:Француз фәндәр академияһы ағзалары]]
 
[[ru: Лаплас, Пьер-Симон]]