Рәхимов Мортаза Ғөбәйҙулла улы: өлгөләр араһындағы айырма

{{!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}} {{!!}} {{Орден Дружбы Народов}}{{!!}} {{Орден Знак Почёта}}{{!!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}}

{{!}} {{Орден «За заслуги перед Республикой Башкортостан»}} {{!!}} {{Орден Честь и слава I степени}}

'''Рәхимов, Мортаҙа Ғөбәйҙулла улы''' (1934 йылдың 7 феврале, [[Тәүәкән]] ауылы, [[Күгәрсен районы]], [[Башҡорт АССР-ы]])  — сәйәсмән, дәүләт эшмәкәре, 1993 йылдың 12 декабренән башлап 2010 йылдың 15 июленә тиклем [[Башҡортостан Республикаһы Президенты|Башҡортостан Республикаһының беренсе Президенты]] .

Мортаҙа Ғөбәйҙулла улы Рәхимов 1934 йылдың 7 февралендә, [[Башҡорт АССР-ы]] [[Күгәрсен районы]]ның [[Тәүәкән]] ауылында тыуған. [[Башҡорттар|Башҡорт]]. Атаһы Ғөбәйҙулла Зөфәр улы Рәхимов Бөйөк Ватан һуғышынан һуң бер нисә хужалыҡта рәйес булып эшләй һәм 1956 йылда "«Почет Билдәһе"» ордены менән бүләкләнә.

1976 йылдан 1978 йылға тиклем  — баш химик, баш инженер урынбаҫары вазифаларында эшләй.

1978-ҙән 1986 йылға тиклем  — заводтың баш инженеры, 1986-нан 1990 йылға тиклем завод директоры була.

1974 йылдан 1991 йылдың авгусына тиклем КПСС ағзаһы.

1989 йылда СССР халыҡ депутаты һәм СССР Юғары Советы ағзаһы итеп һайлана.

1990-19931990—1993 йылдарҙа  — [[Башҡортостан Республикаһы]] Юғары Советы Рәйесе. Был осорҙа [[Башҡортостан Республикаһы]]ның дәүләт суверенитеты тураһында Декларация (1990 йыл, 11 октябрь) ҡабул ителә, Федератив Килешеүгә һәм Федератив Килешеүгә [[Башҡортостан Республикаһы]]нан Ҡушымтаға (1992 йыл, 31 март), [[Башҡортостан Республикаһы Конституцияһы|Башҡортостан Республикаһы яңы Конституцияһы]] (1993 йыл, 24 декабрь) ҡабул ителә.

1993 йылдың 12 декабрендә бөтә халыҡ тарафынан [[Башҡортостан Республикаһы]]ның тәүге Президенты итеп һайлана. Һайлауҙа ҡатнашыусыларҙың 63 % М.Ғ. Рәхимов өсөн тауыш бирә. Беренсе президентлыҡ мөҙҙәте барышында [[Рәсәй Федерацияһы]] дәүләт власы органдары менән [[Башҡортостан Республикаһы]] дәүләт власы органдары араһында үҙ-ара вәкәләттәр бүлешеү тураһында [[Рәсәй Федерацияһы]] менән [[Башҡортостан Республикаһы]] Килешеүенә (1994 йыл, 3 август) ҡул ҡуйылa.

1998 йылдың 14 июнендә [[Башҡортостан Республикаһы]] Президенты итеп ҡайтанан икенсе мөҙҙәткә һайлана.

1993—2001 йылдарҙа [[Рәсәй Федерацияһы]] Федераль Йыйылышының Федерация Советы, артабан [[Рәсәй Федерацияһы]] Дәүләт Советы ағзаһы.

2003 йылдың 21 декабрендә «Һайлау хоҡуҡтары һәм РФ граждандары референдумында ҡатнашыуға хоҡуҡтарҙың төп гарантиялары тураһында»ғы Федераль законға ярашлы, көсөргәнешле бөтә халыҡ һайлауының икенсе турында 78,01 % тауыш йыйып, өсөнсө тапҡыр Башҡортостан Республикаһы Президенты итеп һайлана.

2006 йылдың сентябрендә Рәсәй Федерацияһы Президенты [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путинға]] үҙенә ышаныс тураһында мөрәжәғәт итә. 2006 йылдың 5 октябрендә Рәсәй Президенты Владимир Путин республика Президенты вәкәләттәрен йөкмәтеү өсөн Мортаза Рәхимовтың кандидатураһын Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы-Ҡоролтай ҡарауына индерә. 2006 йылдың 10 октяберендә үткән Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы-Ҡоролтайҙың 39-сы, сираттан тыш, ултырышында депутаттар бер тауыштан Мортаза Рәхимовҡа республика Президенты вәкәләттәрен яңы биш йыллыҡка йөкмәтеү тураһында ҡарар ҡабул итә.

2010 йылдың 12 июлендә [[Рәсәй]] Федерацияһы Президенты хакимиәте башлығы Сергей Нарышкин менән осрашыуында үҙенең вазифаһынан ваҡытынан алда китергә теләүе тураһында иғлан итә<ref>[http://lenta.ru/news/2010/07/13/rahimov/ Рахимов отказался от нового срока на посту главы Башкирии].</ref>.

2010 йылдың 15 июлендә Рәсәй Федерацияһы Президенты [[Медведев Дмитрий Анатолий улы|Д. А.  Медведев]] М.Ғ Рәхимовтың Башҡортостан Республикаһы Президенты

вазифаһынан отставкаға китеү үтенесен ҡәнәғәтләндерә<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1;1290240 Указ Президента Российской Федерации №  913 от 15 июля 2010 года «О досрочном прекращении полномочий Президента Республики Башкортостан»].</ref>

2010 йылдың 22 октябренән [[«УРАЛ» хәйриә фонды|"«Урал"» Хәйриә Фонды]] Рәйесе булып тора.

2010 йылдың 8 декабрендә “«[[Башнефть]]”» акционерҙар нефть компанияһы”компанияһы" асыҡ типтағы акционерҙар йәмғиәтенең Директорҙар советына һайлана.

* Ҡатыны  — Луиза Ғәлим ҡыҙы.

* Улы  — Урал.

* В. Н.  Татищев исемендәге «Ватанға файҙа килтергән өсөн» (Рәсәй тәбиғәт фәндәре академияһы) ордены (2002)

* «Президент 2002-20032002—2003» номинацияһында «Рәсәй Милли Олимпы» премияһы (2004)