Верхнеурал: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
49 юл:
1735 й. нигеҙ һалына (ҡара: <em>Вехнеурал </em><em>ҡә</em><em>л</em><em>ғәһ</em><em>е</em>). 19 б. 60‑сы йй. алып <em>Ырымбур казак </em><em>ғә</em><em>ск</em><em>ә</em><em>рене</em><em>ң</em>2‑се хәрби бүлеге үҙәге була. 1786 й. 300 хужалыҡ, ш. иҫ. хәрби хеҙм‑рҙәргә һәм отставкалағы чиндарға ҡараған — 280, мещан һәм сауҙагәрҙәргә ҡараған 4 хужалыҡ иҫәпләнгән. 1811 й. 700 кеше йәшәгән, 1897 й. — 11103 кеше (<em>баш</em><em>ҡ</em><em>орттар</em> — 212, <em>мордвалар</em> — 296, <em>татар</em><em>ҙ</em><em>ар</em> — 948, <em>уры</em><em>ҫ</em><em>тар</em> — 9471 һ.б.). Халҡы малсылыҡ, игенселек, сауҙа, һөнәрселек м‑н шөғөлләнгән. 19 б. аҙ. 18 һөнәрселек пр‑тиеһы булған. Йыл һайын йәрминкәләр үткәрелгән. 1866 й. мәхәллә училищеһы, дауахана, мәсет, 3 сиркәү эшләгән. 1891 й. ҡалала <em>Николай II</em> булып китә. 1918 й. февр.—март. <em>Граждандар </em><em>һ</em><em>у</em><em>ғ</em><em>ышы</em> барышында унда А.И.<em>Дутов </em>штабы, авг.—нояб. авт. <em>Баш</em><em>ҡ</em><em>ортостанды</em><em>ң</em> [[Тамъян‑Ҡатай кантоны]] башҡармаһы урынлашҡан. 1918 й. яҙында — 1919 й. йәйендә ҡала бер нисә тапҡыр казактар, партизандар, РККА частары ҡулына күсә. 1919 й. алып <em>[[Силәбе губернаһы]] составында.</p>
Ҡала 1734 йылда Верхнеурал ҡәлғәһе тип һалына.
==Верхнеурал ҡәлғәһе тарихы==
<pВерхнеурла style="text-align: justify;"><strong>ВЕРХНЕ</strong><strong>УРАЛ </strong><strong>ҠӘ</strong><strong>Л</strong><strong>ҒӘҺ</strong><strong>Е,</strong>ҡәлғәһе 1735 й.йылда <em>Тайма</em><em>ҫ</em><em>Таймаҫ Ш</em><em>ә</em><em>имов</em>Шәимов булышлығында И.К.<em>Кирилов</em> тарафынан Яйыҡ й.йылғаһы үрге ағымында <em>Себер дару</em><em>ғ</em><em>а</em><em>һ</em><em>ы</em>даруғаһы Ҡара-Табын улусыолоҫы <em>баш</em><em>ҡ</em><em>орттарыны</em><em>ң</em><em>башҡорттарының а</em><em>ҫ</em><em>абааҫаба ер</em><em>ҙә</em><em>ренд</em><em>ә</em>ерҙәрендә Ырымбур сик һыҙығының хәрби-нығытмалы торамаһы булараҡ нигеҙ һалына. Яйыҡ й. (ҡара: <em>Урал</em>)йылғаһының исеме м‑нменән аталған. 18 б. 40‑сы йй. башына тиклем — Үрге Яйыҡ пристане, 1775 й. тиклем Үрге Яйыҡ ҡәлғәһе исеме м‑нменән билдәле була. Халҡы башлыса малсылыҡ, игенселек, ваҡ һөнәрселек м‑нменән шөғөлләнгән. 50‑се йй. В.ҡ.Верхнеурал ҡәлғәһе аша Екатеринбург—Ырымбур оло юлы үтә. Гарнизон пехота һәм 2 драгун ротаһынан торған. 200‑гә яҡын хужалыҡ, 2 сиркәү булған. <em>Кр</em><em>әҫ</em><em>ти</em><em>ә</em><em>нд</em><em>ә</em><em>рКрәҫтиәндәр </em><em>һ</em><em>у</em><em>ғ</em><em>ышы</em>һуғышы (<em>1773—75) </em>барышында 1773 й. дек.декаберендә ҡәлғәгә баш күтәреүселәр һөжүм итә, 1774 й. хөкүмәт ғәскәрҙәре тупланыу үҙәктәренең береһе була. <em>Ө</em><em>ф</em><em>ө</em><em>Өфө наместниклы</em><em>ғ</em><em>ын</em>наместниклығын ойоштороу т‑дағытураһындағы 1781 й. указ б‑сабуйынса, өйәҙ ҡалаһы (ҡара: <em>Верхнеурал</em>) статусын ала һәм <em>Верхнеурал </em><em>ө</em><em>й</em><em>әҙ</em><em>ене</em><em>ң</em>өйәҙенең үҙәгенә әүерелә.</p>
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Верхнеурал» битенән алынған