Әлгәнйәк: өлгөләр араһындағы айырма
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) ((Translated using http://translate.google.com/toolkit )) |
(айырмалар юҡ)
|
14:50, 17 ғинуар 2014 өлгөһө
Әлгәнйәк | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Фәнни классификация | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Латинса исеме | ||||||||||||||
Tamias sibiricus Laxmann, 1769 | ||||||||||||||
|
Азия әлгәйнәге, себер әлгәйнәге[1] (лат. Tamias sibiricus, (рус. Азиатский бурундук )[2].
Евразияла тереклек итеүсе кимереүселәр отрядынан тейен һымаҡтар ғаиләһенән һөтимәр йәнлек. Башлыса, япраҡлы ағас, ҡатнаш һәм ылыҫлы урмандарында осрай.
Һәр ерҙә әҙ һанлы. Кәүҙә оҙонлоғо 17 см-ға, ҡойроғо 12 см-ға ҡәҙәр, ауырлығы 100 г самаһы. Йөн ҡапламы һорғолт-ерән төҫтә, арҡаһында буй-буй 5 ҡара-көрән һыҙыҡ бар. Түше аҡһыл йәки аҡ. Көндөҙ әүҙем. Ылыҫлылар, һирәгерәк япраҡлы ағастар, үләнсел үҫемлек орлоҡтары, бөрөләре, еләк, шулай уҡ бөжәктәр (башлыса, ҡуңыҙҙар), моллюсклар менән туйына. Ҡышҡа аҙыҡ әҙәрләй (уртаса 3-4 кг). Ағас тамырҙары йәки серегән төмзә аҫтына яһаған өнө әлйергәндең һыйыныу урыны булып тора. Ҡыштың күп өлөшөн йоҡлап үткәрә. Ҡар эреп, асылған урындар күренгәс кенә борындык өненнән сыға. Борындык - моногамик хайуан. Көзен парлар барлыҡҡа килә, икенсе йылдың ҙына ғына үрсейҙәр (парлашу - апрель уртаһында). Бер пар әлйергән 5-6 бала тыуҙыра. Һунарсылыҡ хужалығында борфындык ҙур роль уйный, сөнки улар менән ҡиммәтле тире бирә торған йыртҡыс йәнлекләр туҡлана. Ем әҙерләүе менән орлоҡ таратыуға, ағас үҫентеләре таралышына ярҙам итә.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Русско-башкирский словарь (под редакцией З.Г.Ураксина, 2005)
- ↑ Ҡалып:Книга:Пятиязычный словарь названий животных. Һөтимәрҙәр
Сығанаҡ
Әҙәбиәт
- Попов В.А., Лукин А.В. Животный мир Татарии. Казань, 1988.