Италия: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
ә Робот: косметик үҙгәртеүҙәр
41 юл:
Төньяҡ-көнбайышта [[Франция]] , төньяҡта [[Швейцария]] һәм [[Австрия]] , һәм төньяҡ-көнсығышта [[Словения]] менән сиктәш. Шулай уҡ эсендә [[Ватикан]] һәм Сан-Марино тигән анклав дәүләттәр урынлашҡан.
 
Италия [[Аппенин ярымутрауы Аппенин]], [[Балкан ярымутрауы|Балкан]] ярымутрауҙарын, [[Сардиния утрауы|Сардиния]] һәм [[Сицилия]] утрауҙарын, [[Падан тигеҙлеге]], [[Альп тауҙары]]ның көньяҡ битләүҙәрен берләштерә.
 
 
47 юл:
Италиянең баш ҡалаһы — [[Рим]]. Ил 20 өлкәгә бүленгән — Валле-д’Аоста, Ломбардия, Трентино-Альто Адидже, Фриули-Венеция Джулия, Пьемонт, Лигурия, Венето, Тоскана, Умбрия, Эмилия-Романья, Марке, Абруццо, Лацио, Молизе, Базиликата, Кампания, Калабрия, Апулья, Сардиния һәм Сицилия, (шуларның бишесе — Сицилия, Сардиния, Трентино-Альто-Адидже, Валле-д’Аоста һәм Фриули-Венеция Джулия — айырым статуска эйә). Өлкәләр 110 административ-территориаль берәмлек - [[провинция]]ға бүленә. Провинциялар коммуналарға бүленә, коммуналар иҫәбе 8101. Автономиялеы өлкәләрҙең үҙ парламенты — өлкә шуралары һәм хөкүмәттәре бар.
 
[[ImageФайл:Italie par régions sans noms.svg|350px|thumb|right]]
 
{| class="wikitable sortable"
155 юл:
| style="text-align:right"|{{nts|4276000}}
|}
Италия – донъялағы иң боронғо дәүләттәрҙең береһе. Илдең бтә территоряһын тауҙар биләй. Илдең төньяҡ өлөшөн бөтә Европала һәм Италиялағы иң ҙур тау системаһы − Альп тауҙары алып тора. Тау түбәләре бейеклеге уртаса 5 мең метр. Монбланда тауы – 4807 м. Ил Европа –Азия сейсмик бүлкәтенә урынлашҡан, шуға күрә ер тетрәүҙәр һәм вулкан урғылыуҙар йыш була. Иң билдәле вулкан – Везувий. Сицилия утрауында Этна вулканы бар.
== Географияһы ==
Италияла уйһыулыҡтар тар һыҙат булып яр буйлап урынлашҡан. Иң ҙур уйһыулыҡ [[По]] йылғаһы буйлап урынлашҡан Подан тигеҙлеге. Был тигеҙлектә емеш һәм виноград баҡсалары, бөртөклө күльтуралар, шәкҡр һәм иген культуралары үҫтерелә.
161 юл:
== Климаты ==
Илдең төньяҡтан бейек тауҙар ышыҡлап тороуы, йылы һәм туңмай торған диңгеҙҙең йоғонтоһо уның [[климат]]ын билдәләй. Көньяҡҡа табаныраҡ климат йылыраҡ. Падан тигеҙлегендә уртаса йылы, йәйе эҫе, ҡышы һалҡын һәм томанлы.
Илдә [[Урта диңгеҙ]] климаты өҫтөнлөк итә. Йәй оҙаҡҡа һуҙылған эҫе, ҡыш дымлы. Ғинуарҙың уртаса температураһы 0°С –тан юғары. Ҡышын ямғырҙар йыш яуа. Һирәк кенә ҡар яуа.
[[Альп тауҙары]]нда яуым-төшөм күп, 3000 миллиметрға етә. Яуым-төшөмдө дымлы көнбайыш елдәре алып килә. Тау түбәләре мәңгелек ҡар менән ҡапланған. Климат тау итәгенән тау түбәһенә тиклем уртаса йылынан һалҡынға тиклем үҙгәрә.
Иң оҙон һәм таулы йылға – [[По]]. Был таулы йылға бик күп миҡдарҙа ултырма тоҡом алып килә һәм Адриатик диңгеҙгә ҡойған урында дельта яһай.
173 юл:
Эҫе йәй һәм йылы дымлы ҡыш төрлө ҡультуралар үҫтерергә уңайлы. [[Бөртөклө күльтуралар]] йылына ике уңыш бирә. Йәйҙең ҡоро булыуы күп урындарҙа һуғарыуҙы талап итә.
[[Бойҙай]] – бөтөклө төп культура. Итальяндарҙың ғәҙәттәге ризығы бойҙай ононан яһалған макарон. Уның бер нисә төрө бар. [[Йәшелсә]], [[дөгө]] културалары ҙур майҙанды алып тора.
Илдә [[алма]], [[груша]], [[персик]], [[әфлисун]], [[һары сәй]], [[инжир ]] үҫтерелә. Сицилияла [[әфлисун]], [[мандарин]], [[лимон]], [[виноград]], [[зәйтүн]] емеше плантаиялары бар.
 
== Әҙәбиәт ==
• В. А. Коринская, И. В. Душина, В. А. Щенев, «Материктар һәм океандар географияһы» дәреслеге © «Дрофа», 2002
== Һылтанмалар ==
{{Навигация1
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Италия» битенән алынған