Комета: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) "thumb|200px|[[Хейл-Бопп кометаһы]] '''Коме́та''' (от {{lang-grc|κομήτης|komḗ…" исемле яңы бит булдырылған |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) текст |
||
2 юл:
'''Коме́та''' (от {{lang-grc|κομήτης|komḗtēs|сәсле, ялбыр}}) — һуҙылған конус киҫеме орбитаһы буйлап Ҡояш тирәләй хәрәкәт итеүсе ҙур булмағын күк есеме. [[Ҡояш]]ҡа яҡынлашҡанда ул өйөр ҡиәфәтенә керә һәм ҡайһы саҡта ҡойроғо барлыҡҡа килә.
== Өйрәнеү тарихы ==
Күктә сағыу күк есеменең барлыҡҡа килеүе кешеләрҙә ҡыҙыҡһыныу тыуҙырған. Уларҙың хәҙәти булмаған күренеше хөрәфәт тыуҙырған һәм хафаға һалған. Боронғо кешеләр уның пәйҙә булыуын афәт
== Кометаның ядроһы ==
Кометаның ҡаты ядраһы, ғәҙәттә 1 – 10 км була. Ядро боҙҙан, туңған газдарҙан һәм башҡа матдәләрҙең ҡаты
[[Ҡояш]]ҡа яҡыныйған һайын ядро йылына һәм уның матдәләре парға әйләнә. Ядро
[[Файл:Cometorbit-ru.png|thumb|350px|Кометалар һуҙылған эллиптик орбита буйынса хәрәкәт итә.]]
==Кометаның ҡойроғо ==
Кометаның ҡойроғо газ һәм туҙандар тора. Ул һәр ваҡыт Ҡояштан кире яҡҡа йүнәлгән була. Комета Ҡояштан алыҫлашҡан һайын уның ҡойроғо менән газ тышсаһы юҡҡа сыға бара.
Ҡояш йылыһы тәьҫирендә күп кометалар юҡҡа сыға бара. Уларғың өлөшсәләре ғаләм киңлегенә һибелә. Һайһы саҡта улар Ер атмосфераһына үтеп инәләр. Ҡараңғы төндә яҡты һыҙат булып күк йөҙөндә күренәләр. Был күренеште йөндоҙ атылыу тип атайҙар.
Кометаның яҡтылығы Ҡояшҡа тиклем ара менән билдәләнә. Ябай күҙ менән күҙәтелгән кометалар һирәк, астрономдар [[телескоп]] ярҙамында күҙәтә. Һауала янып бөткән метеорид киҫәктәрен ''[[метеор]]'' тип атайҙар. Янып бөтмәйесә [[Ер (планета)|Ер]]гә төшкәнен ''[[метеорид]]'' тип атайҙар. == Һылтанмалар ==
* [http://astronomy.net.ua/4files/details.php?image_id=4 Коитиро Томита / Беседы о кометах]
| |||
