Алтай теле: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Алтай теле —алтай халҡының төп теле. Алтай республикаһының рәсми теле. 1948 йыл…" исемле яңы бит булдырылған
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
'''Алтай теле''' —алтай— алтай халҡының төп теле. Алтай республикаһының рәсми теле. 1948 йылға тиклем ойрот теле тип аталған.
Электән көняҡ һәм төнъяҡ алтай телдәре бер тел - алтай теле тип һаналған. Ләкин, хәҙерге заман төрки телдәр квалификацияһы буйынса, улар ике айырым тел булып һаналалар. Хәлде рәсми рәүештә айырым көньяк һәм төньяк һөйләштәре Рәсәйҙең аҙ һанлы халыҡтарның (кумандин, челкан һәм тубалар) айыр телдәр тип һанала.Бөтә Рәсәй 2022 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, Рәсәйҙә 65 534 кеше алтай телен белеүҙәре хаҡында бәйән ителә.Күрһәткестәр буйынса, уларҙың ун меңе төньяк-алтайһөйләштәрендә, ә калганы көньяк-алтайҙыҡында һөйләшә, шул уҡ ваҡытта уларҙың күбеһе алтай-кижи һөйләмендә. Ҡайһыбер мәғлүмәттәр буйынса, 2 % алтайҙар ғына алтай телендә ирекле һөйләшә.
Көньяк Алтай телендә 2 һөйләш бар :
* алтай-кижи — хәҙерге алтай әҙәби теленең нигеҙе.;
* теленгит һөйләше — теленгиттар теле;
* Элегерәк телеут һөләше лә булған,ул Кемеров өлкәһенең
диалекты булып торған. XIX быуат уртаһыннан 1923 йылға тиклем әҙәби тел;
Һәр бер һөйләште нисә кеше белеүе тураһында теүәл мәғлүмттәр юҡ.Яҡынса, һөйләштәрҙең һәр ҡайһыһында 3 меңтирәһе кеше һөйләшә. Башҡалар төп алтай телендә һөйләйҙәр. Кытайҙа Ҡанас күле янында, һөйләшеүселәр теленгитлар һәм синцзян кыргыҙҙарына максималь якын булған, көньяк-алтай теленә яҡын диалекттар осрай.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Алтай_теле» битенән алынған