Стоунһендж: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Xqbot (фекер алышыу | өлөш)
ә робот өҫтәне: hy:Սթոունհենջ; косметические изменения
Assele (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
<!-- [[Изображение:Stonehenge_Total.jpg|thumb|300px|Стоунхендж]]
-->
'''Стоунхендж''' - Англияла[[Англия]]ла тиҫтәләгән йылдар буйына тикшереүселєрҙеңтикшереүселәрҙең иғтибарын йәлеп итеүсе боронгоборонғо таш ҡоролма. Ул [[Лондон]] ҡалаһынан 130 км көнъяҡ[[көньяҡ]]-көнбатышта[[көнбайыш]]та Солсберий тигеҙлегендә урнашканурынлашҡан. Күп тикшереүселәр Стоунхенджды боронғо британлыларҙың [[таш быуат|таш быуыттағыбыуаттағы]] күк йесемдәренесемдәрен күҙәтеү өсөн төҙөлгән [[астраномияастрономия|астрономик]] обсерватория тип иҫәпләй.Археологтар фекеренсә, ул өс этапта, безҙеңбеҙҙең эраға эрагатиклемтиклем 3500 йыллданйылдан алып 1100 йылға тиклем төҙөлгән.
 
Стоунхендж ул —- биш тонналы 82, егерме биш тонналы 30 һәм илле тонналы 5 ташты билдәле бер тәртиптэтәртиптә түңәрәк буйынса урнаштырыуҙанурынлаштырыуҙан барлыҡҡа килгән ҡоролма. Бер-береһенә “П” хәрефе рәүешле теҙелгєнтеҙелгән блоктарҙан аркалар барлыҡҡа килә. ҠайсандырҠасандыр улар доньядонъя тарафтарын бик дөрөҫ күрһәтеүсе компас булараҡ файҙаланылған, тигән фекер бар. Икенсе бер тикшерүселәртикшереүселәр фекеренсә, был монумент беҙҙең эрагаэраға тиклем 3100 йылда Британия утрауҙарында йәшәгән кабиләләрҡәбиләләр тарафыннантарафынан [[Ҡояш]] һємһәм [[Ай|Айҙы]] күҙәтеү өсөн төҙөлгән.
 
Әммә һуңгыһуңғы йылдардағыйылдарҙағы фәнни тикшеренеүҙәр нәтижәләре быға ҡәҙәр йәшәп килгән фекерҙәрҙе шик аҫтына ҡуя. Эш шунда, инде уҙгануҙған быуаттың егерменсе йылдарында уҡ билдәле геолог Х. Томас таштарҙың хәҙерге Стоунхендж урнашҡанурынлашҡан ергә өс йөҙ [[саҡрым]] йыраҡлыҡтан килтерелүенкилтерелеүен асыҡлаған. Илле, егерме биш, хатта биш тонна ауырлыҡтағы йөктө бындыйбындай ҙур араға күсереү бөгөнгө көндә лә бик еңел эш түгел. Ул замандардазамандарҙа бының өсөн техника ла, технологиялар ҙа булмаған.
 
1994 йылда Уэльс университеты профессоры Дэвид Боуэн, яңаяңы ысулгаысулға таянып, СтоунхенджныңСтоунхендждың йәшен билдәләгән. Уның тикшеренеүе нәтижәләре буйынса, ул 140 мең йыл тәшкил итә. ҺәркемгәҺәр кемгә мәктәп йылдарыннанйылдарынан уҡ билдәле булыуынса, аңлы кешелек доньяһы нибарыни бары 40 мең йыл элек барлыҡҡа килгән. Стоунхендж төҙөлгән осорҙа иһә ерҙә ябай эш ҡоралдары менән генә файҙалана белгән, әле формалашып килеүсе генә телдә һөйләшкән кешеләр йәшәгән. УларгаУларға бындай ауыр структуралы ҡоролманы төзөүтөҙөү ни өсөн кәрәккән? Йә иһә ул кешелеккєкешелеккә мөнәсәбәте булмаған башҡа берєрберәр [[цивилизация|цивилизациянеңцивилизацияның]] ижад емешеме? Был һорауҙарға әлегєәлегә яуап юҡ.
Тап ошо билдәһеҙлек киң йэмэғэтселектенеңйәмәғәтселектең Стоунхенджға ҡарата ҡыҙыҡһынуынҡыҙыҡһыныуын уята ла инде. Англияла ул күптән [[миф|мифтар]], риүәйәттәр менән уратып алынған изге урынға эүерелгәнәүерелгән. Таштарҙан кешене барлыҡ ауырыуларҙанауырыуҙарҙан да һауыҡтыра алырлыҡ энергия бөркөлә, тигән ышаныс йәшәй. Шул сәбәпле, боронғо ҡоролмаға доньяның барлыҡ илдәренән дә сәфәр ҡылыусылар һаны йылдан-йыл арта.
 
Стоунхендж менән ҡыҙыкһынуҙыҡыҙыкһыныуҙы көсәйтеүсе яңылыҡтар ҙа ваҡыт үткән һайын күбәйә генә. Әйтәйек, билделебилдәле астроном Фред Хойл, ҡоролманың барлыкбарлыҡ [[геометрия|геометрик]] үҙенсәлектәрен дә тикшергәндән һүң, уны төҙөүселәрҙең йыһан тураһынндатураһында бик күп белеүҙәрен белдергән. Ни өсөн тигәндә, уның структураһында Ҡояштың [[галактика]] буйлап хәрәкәтенә ишара бар икән. 1998 йылда ғалим-астрономдар компьютер ярҙамында Стоунхендждың боронғо күренешен асыҡлаған һәм уны төрлө яҡтарҙан тикшергән. Нәтижәләр шаҡ ҡатарлыҡҡатырлыҡ. Боронғо монолит [[Ай]] һәм [[Ҡояш]] календары ғына түгел, [[Ҡояш системаһы|Ҡояш системаһының]] теүәл моделе лә икән ул! Әммә бер генә айырма бар: был модельдәмоделдә туғыҙ түгел, ә уникеун ике [[планета]]. Уларҙың икеһе бөгөнгө көндә билдәле булған Ҡояштан иң йырак планета —- [[Плутон|Плутондан]] һуң урнашканурынлашкан. Тағы берәүһе— [[Юпитер]] менән [[Марс]] орбитаһы араһында. Астрономия китабынан һәр мәктәп уҡыусыһына мәғлүм булыуынса, ошо урында [[астероид|астероидтәрастероидтар]] сылбыры һузылганһуҙылған. ҠайсандырҠасандыр бик элек ул планета булған, тик ул ниндәйҙер сәбәптәр аркаһындаарҡаһында таркалғантарҡалған,тиән тигән фараз да бар. Тимәк, Стоунхендж картаһы алдамай?!
 
ҒалимдәрҒалимдар әлегә боронгоборонғо таш ҡорjлманыңҡоролманың кем тарафынан төҙөлгәнен белмәй. Әммә тикшеренеүҙәрҙән шул мәғлүм: уны төҙөүелєртөҙөүселәр –[[беҙҙең эра|беҙҙең эрагаэраға]] ҡәҙәртиклем яҡынcа 3000-2000 йылдарҙа Англия территорияһында йәшәгән друид кәбиләәреҡәбиләләре түгел. Уларҙың [[астрономия]], [[математика]], [[геология]], [[архитектура]] буйынса бындыйбындай дәрәжәләге белемдәре булмаған. Ысын архитекторҙары кем икәнлеген фаразлыйһыфаразларға ғына [[ҡала]].
{{координаты объекта|51|10|43.9|N|1|49|35.08|W|type:landmark_region:GB}} [[Рәсем:800px-Stonehenge_back_wide.jpg|thumb]]
 
Юл 42 ⟶ 43:
[[et:Stonehenge]]
[[eu:Stonehenge]]
[[fa:استون‌هنجاستونهنج]]
[[fi:Stonehenge]]
[[fo:Stonehenge]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Стоунһендж» битенән алынған