Ибраһим: өлгөләр араһындағы айырма

Аврам менән Лут бик ҙур байлыҡҡа эйә булалар. Улар мөлкәт бүлешәләр ҙә, Лут отправился Иордан яғына китә, ә Аврам Ханаан эргәһендә урынлаша. Аллаһ яңынан был ерҙәр уның тоҡомдарына буласаҡ икәнлеген раҙлай. Аврам Хеврон янындағы имәнлек ҡырында йәшәй башлай ({{Тәүрат|Йәш|13}}).Бер саҡ Аврамға Содомға һөжүм итеүҙәре һәм шунда йәшәгән ҡустыһы Лутты, ҡала кешеләрен, байлыҡтарын алып китеүҙәре тураһында хәбәр итәләр. Аврам тиҙ генә 318 ҡолон алып, баҫҡынсыларҙы ҡыуа сыға. Хова янында уларҙы ҡыуып етеп, кешеләрҙе әсирлектән ҡотҡара һәм байлыҡтарын кире ҡайтара. Ике яҡтың да батшаһы Аврамға рәхмәтен белдерә, Содом батшаһы мөлкәт бирергә була, әммә Аврам бынан баш тарта, сөнки шул рәүешле байыҡҡан тип әйтеүҙәрен теләмәй. Үҙ кешеләренә бирелгән бүләктәрҙе Анерға, Эшколға һәм Мамрийға бирә ({{Тәүрат|Йәш|14}}).

Аллаһ был хәлдәрҙән һуң йәнә Мысыр йылғаһынан Евфратҡа тиклем ерҙәр уның тоҡомдарына ҡаласағын, башта улар ҡоллоҡҡа эләгәсәген, әммә һуңынан ҡотоласағын һәм байыясағын белдерә. Аврам Алланың талабы буйынса өс йәшлек тыуса, өс йәшлек кәзә, өс йәшлек тәкә, һәм пар күгрәсенде ҡорбанға килтерә. ({{Тәүрат|Йәш|15}}). Мәгәр Сара түлһеҙ була , үҙенең ҡол хеҙмәтсеһе [[Һәжәрҙе (Агарь)]] иренә тәҡдим итә. Ауырға ҡалғас,[[Һәжәр]] Сараға өҫтән ҡарай башлай, Сара иһә Аврамға дәғүә белдерә. Аврам Сараға хеҙмәтсе менән ни эшләһә лә рөхсәт икәнен әйтә.[[Һәжәр]] хужабикәһенең йәберләүҙәренә түҙмәй, сүлгә ҡаса. Һыу сығанағы янында уға фәрештә тап була һәм кире ҡайтырға бойора. Аллаһ уның ялбарыуҙарын ишеткәнен, Исмәғил (Тәүратта - Измаил)исемле улы буласағын хәбәр итә. Улы тыуғанда Авраға 86 йәш була ({{Тәүрат|Йәш|16}}).

13 йылдан Аллаһ Аврамға ишле тоҡом һәм унан күп халыҡтар китәсәген яңынан иңдерә. Тәүратта әйтелгәнсә, тыуғанда уның исеме Аврам булһа, хәҙер Аллаһ тарафынан Авраам тип үҙгәртелә. Ханаан мәңгелеккә уның тоҡомдарына ҡаласағы белдерелә. Аллаһ һәр сабыйҙы (көмөш биреп һатып алынғандарын да) тыуғандың һигеҙенсе көнөнә сөннәткә ултыртырға бойора. Сараның исеме Сарра тип үҙгәртелә. Сарра [[Исаак]] тигән малай табасағы тураһында иҫкәртелә. Авраам үҙе 99 йәшендә сөннәтләнә ({{Тәүрат|Йәш|17}}).

[[Файл:Abraham bends down before Holy Trinity.jpg|thumb||230px|left|Ибраһим Мамвра имәне аҫтында Өс Фәрештә менән осраша — мозаика [[собор Монреале| Монреалдәге собор]] ([[XII быуат]])]]

Сөннәтләнгәндән һуң Авраам янына Аллаһ өс юлсы ҡиәфәтендә килә. Авраамға улы тыуасағы хәбәр ителә. Аллаһ Содомда аҙғынлыҡ артҡанын белешергә ҡуша. Ебәрелгән ике кеше, ҡайтып, халыҡтың аҙғанлығын дөрөҫләй. Авраам гонаһлылар менән бергә бергә һәләк булырға тейешле иманлыларҙы тере ҡалдырыуҙы һорай. Аллаһ һәләк булырға тейешле иманлыларҙы илленән унға кәметеп, уның янынан китә ({{Тәүрат|Йәш|18}}).

Сарра ул таба.Йөҙ йәшлек Авраам уға [[Исаак]] тип исем ҡуша һәм һигеҙенсе көнгә сөннәтләндерә. Һәжәрҙең (Агарь) улы Измаил Исаактан көлә. Сара асыуланып, быны иренә әйтә. Авраам икмәк менән һыу биреп Һәжәрҙе улы менән сығарып ебәрә. ({{Тәүрат|Йәш|21}}).

Аллаһ Авраамдың иманы төҙөклөгөн тикшерергә була һәм Исаакты ҡорбанға килтерергә ҡуша. Мориа тауы башына менеп, Авраам ҡорбан өсөн ут яға, улын салырға тип киҙәнгәс, фәрештә килеп, Аллаһ уны һынарға ғына теләгәнен әйтә. Аллаһ уның шундай тәҡүәлеге өсөн ҙур рәхмәттәр менән ҙурлаясағын белдерә, еңеүҙәр вәғәҙә итә. Авраам бынан һуң [[Беер-Шева|Вирсавияға]] (Беер-Шева) ҡайта ({{Тәүрат|Йәш|22}}).

Сарра 127 йәшендә [[Хеврон]] янында үлә. ({{Тәүрат|Йәш|23}}).

Ҡартайған Авраам Исаакты өйләндерергә теләп Төньяҡ Месопотамияға ҡолон ҡыҙ күҙләргә ебәрә. Нахор ҡалаһы яянында бер ҡыҙ юлсыларға ла, дөйәләренә лә һыу эсерә. Ҡыҙ Авраамдың туғаны [[Вафуил]]дың (Бетуэль) ҡыҙы [[Ревекка|Ребекка]] (Ривка) булып сыға. Ата-әсәһе рөхсәте менән ҡыҙҙы алып ҡайталар һәм Исаак уға өйләнә ({{Тәүрат|Йәш|24}}).

Ныҡ ҡартайғас әле Авраам [[Хеттура|Хеттураға]] (Ктура) өйләнә, ул Зимран, Иокшан, Медан, Мадиан, Ишбак һәм Шуах тигән балалар таба. Авраамдың тәүге улы — [[Измаил (в Библии)|Измаил]] — кеүек үк, уларҙан төрлө ғәрәп ҡәбиләләре тарала. <ref name="ПЭ"/>,Авраам- күп ҡәбиләләр атаһы тигәнде аңлата. Шул рәүешле уның исеме аҡлана. ({{Тәүрат|Йәш|17:5}}). Авраам бар байлығын улы Исаакҡа ҡалдыра, ә кәнизәктәрҙән тыуған улдарына бүләктәр биреп, шәреҡкә оҙата. Авраам 175 йәшендә вафат була, [[Хеврон]]да ҡатыны Сарра янында [[Пещера Махпела| Махпела мәмерйәһендә]] ерләнә ({{Тәүрат|Йәш|25}}).

=== Инжилдә ===

[[Инжилдә]] Авраам [[Муса (пәйғәмбәр)|Муса (Моисей)]] менән рәттән иң йыш телгә алынған тәҡүә. Ғайса пәйғәмбәрҙең дә сығышын Авраам менән бәйләйҙәр. ({{Тәүрат|Йәш|22:18}}).

Иоанндан ингән Инжилдә, шулай уҡ нәсрани дин ғилемендә Авраам исеме Ғайса пәйғәмбәрҙең илаһи сығышын нарыҡлар өсөн ҡулланалар. Ғайса (Иисус) әйтә: {{НЗ2|Прежде нежели был Авраам, я есмь|Ин|8:58}}, йәғни ул мәңге булған.

[[Файл:Fresco Binding of Isaac (Persian).jpg|thumb|right|Фрескала - фәрештә [[Ибраһим]]ды улын ҡорбанға килтереүҙән туҡтата (Шираздағы Хафт Танан музейы)]]

[[Ҡөрьәндә]] Авраам Ибраһим исеме менән телгә алына, уның хөрмәтенә Ҡөрьәндә "Ибраһим" сүрәһе иңдерелгән (14-се сүрә). Сүрә Мәккәлә иңгән һәм 52 аяттан тора.

'''Ибраһи́м''' ({{lang-ar|ابراهيم}}) [[Ислам]]да - пәйғәмбәр, ул Тәураттағы [[Авраам]] шәхесенә тура килә. [[Ҡөрьән]] буйынса Ибраһим пәйғәмбәр - [[хәниф]], йәғни бер Аллаһыға табынған.

=== Кинематографта ===

== Шулай уҡ ҡара ==