Ибраһим: өлгөләр араһындағы айырма

Ибраһимдың (Авраам) тормош юлы [[Быт.|Йәшәйеш (Йәш) китабында]] һүрәтләнгән ({{Тәурат2|Йәш|11:26}}-{{Тәүрат2|Йәш|25:10}}).

ИбраһимАвраам (אַבְרָם) [[Шумеры|Шумер]]ҙағы [[Ур]] ҡалаһында б.э.т XXI—XX быуатта донъяға килгән (Тәүратта (Библияла) «Ур Касдим» — « халдей Уры»), көньяҡ [[Месопотамия|Месопотамиялағы]] иң боронғо һәм мөһим ҡалаларҙың береһе. Шунда ул ғаиләгә аҫрауға алынған ҡыҙға -[[Сарра|Сараға]] өйләнә ({{Тәүрат|Йәш|20:12}}. ИбраһимдыңАврам атаһы [[Фарра]] (Терах) Алланың ҡушыуы буйынса Ур ҡалаһынан балаларын алып [[Ханаан]]ға күсенә({{Тәүрат|Йәш|12:4}}). Юлда, [[Харран]] ҡалаһы янында,(Төнъяҡ Месопотамия) Фарра вафат була. Бынан һуң Аллаһ ИбраһимғаАврамға Үҙе күрһәткән тарафҡа юл тоторға ҡуша. Аллаһ унан бөйөк халыҡ китәсәген хәбәр итә, Ибраһимды юғары күтәрәсәген, уның аша Ерҙәге һәммә кешелеккә рәхмәтен бирәсәген әйтә. ИбраһимғаАврамға был ваҡытҡа 75 йәш тулған була, ҡатыны Сара, туғаны Лутты , ҡул аҫтында булған кешеләрен һәм милкен алып Харрандан сыға ла хананиҙар еренә күсенә. Аллаһ был ерҙәрҙе ИбраһимдыңАврамдың тоҡомдарына ҡалдырасағын вәғәҙә итә.Аллаһыға ҡорбан килтерер урындар ҡороп ҡалдырып, ИбраһимАврам көньяҡҡпкөньяҡҡа юл тота, әммә унда аслыҡ була, шуға күрә Мысырға барырға ҡарар итә. Сараның матурлығын күреп , уны алыр өсөн үлтереүҙәренән ҡурҡып, ИбраһимАврам Мысырҙа Сараға һеңлеһе тип әйтергә ҡуша. Мысыр вельможалары ысынлап та Сараның сибәрлеген фирғәүенгә еткерәләр.Фирғәүен Сараны үҙенә ала, ИбраһимАврам да шул арҡала мал, ҡолдар тотоп, етеш йәшәй. Әммә Аллаһ Сара өсөн фирғәүенгә һәм йортона ҡаза бирә. Фирғәүен ИбраһимдыАврамды саҡырып ала ла, ниңә Сара -ҡатының икәнен әйтмәнең, тип һорай. Фирғәүен шунан һуң ИбраһимғаАврамға туғандары, бар малы, мөлкәте менән китергә рөхсәт итә, уның кешеләре юлға оҙатып ҡуя ({{Тәүрат|Йәш|11}}-{{Тәүрат2|Йәш|12}}).

ИбраһимАврам менән Лут бик ҙур байлыҡҡа эйә булалар. Улар мөлкәт бүлешәләр ҙә, Лут отправился Иордан яғына китә, ә ИбраһимАврам Ханаан эргәһендә урынлаша. Аллаһ яңынан был ерҙәр уның тоҡомдарына буласаҡ икәнлеген раҙлай. ИбраһимАврам Хеврон янындағы имәнлек ҡырында йәшәй башлай ({{Тәүрат|Йәш|13}}).Бер саҡ ИбраһимғаАврамға Содомға һөжүм итеүҙәре һәм шунда йәшәгән ҡустыһы Лутты, ҡала кешеләрен, байлыҡтарын алып китеүҙәре тураһында хәбәр итәләр. Ибраһим Аврам тиҙ генә 318 ҡолон алып, баҫҡынсыларҙы ҡыуа сыға. Хова янында уларҙы ҡыуып етеп, кешеләрҙе әсирлектән ҡотҡара һәм байлыҡтарын кире ҡайтара. Ике яҡтың да батшаһы Ибраһимға Аврамға рәхмәтен белдерә, Содом батшаһы мөлкәт бирергә була, әммә Ибраһим Аврам бынан баш тарта, сөнки шул рәүешле байыҡҡан тип әйтеүҙәрен теләмәй. Үҙ кешеләренә бирелгән бүләктәрҙе Анерға, Эшколға һәм Мамрийға бирә ({{Тәүрат|Йәш|14}}).

Аллаһ был хәлдәрҙән һуң йәнә Мысыр йылғаһынан Евфратҡа тиклем ерҙәр уның тоҡомдарына ҡаласағын, башта улар ҡоллоҡҡа эләгәсәген, әммә һуңынан ҡотоласағын һәм байыясағын белдерә. Ибраһим Аврам Алланың талабы буйынса өс йәшлек тыуса, өс йәшлек кәзә, өс йәшлек тәкә, һәм пар күгрәсенде ҡорбанға килтерә. ({{Тәүрат|Йәш|15}}). Мәгәр Сара түлһеҙ була , үҙенең ҡол хеҙмәтсеһе [[Һәжәрҙе (Агарь)]] иренә тәҡдим итә. Ауырға ҡалғас,[[Һәжәр]] Сараға өҫтән ҡарай башлай, Сара иһә Ибраһимға Аврамға дәғүә белдерә. Ибраһим Аврам Сараға хеҙмәтсе менән ни эшләһә лә рөхсәт икәнен әйтә.[[Һәжәр]] хужабикәһенең йәберләүҙәренә түҙмәй, сүлгә ҡаса. Һыу сығанағы янында уға фәрештә тап була һәм кире ҡайтырға бойора. Аллаһ уның ялбарыуҙарын ишеткәнен, Исмәғил (Тәүратта - Измаил)исемле улы буласағын хәбәр итә. Улы тыуғанда Ибраһимға Авраға 86 йәш була ({{Тәүрат|Йәш|16}}).

13 йылдан Аллаһ Ибраһимға Аврамға ишле тоҡом һәм унан күп халыҡтар китәсәген яңынан иңдерә. Тәүратта әйтелгәнсә, тыуғанда уның исеме Аврам булһа, хәҙер Аллаһ тарафынан Авраам тип үҙгәртелә. Ханаан мәңгелеккә уның тоҡомдарына ҡаласағы белдерелә. Аллаһ һәр сабыйҙы (көмөш биреп һатып алынғандарын да) тыуғандың һигеҙенсе көнөнә сөннәткә ултыртырға бойора. Сараның исеме Сарра тип үҙгәртелә. Сарра [[Исаак]] тигән малай табасағы тураһында иҫкәртелә. Ибраһим Авраам үҙе 99 йәшендә сөннәтләнә ({{Тәүрат|Йәш|17}}).

СәннәтләнгәндәнСөннәтләнгәндән һуң Авраам янына Аллаһ өс юлсы ҡиәфәтендә килә. Авраамға улы тыуасағы хәбәр ителә. Аллаһ Содомда аҙғынлыҡ артҡанын белешергә ҡуша. Ебәрелгән ике кеше, ҡайтып, халыҡтың аҙғанлығын дөрөҫләй. Авраам гонаһлылар менән бергә бергә һәләк булырға тейешле иманлыларҙы тере ҡалдырыуҙы һорай. Аллаһ һәләк булырға тейешле иманлыларҙы илленән унға кәметеп, уның янынан китә ({{Тәүрат|Йәш|18}}).