Йомрандар: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә робот өҫтәне: ceb:Spermophilus |
SaganBot (фекер алышыу | өлөш) ә Робот: косметик үҙгәртеүҙәр |
||
30 юл:
'''Йомран''' (({{lang-la|Spermophilus}} йәки ''Citellus'') — тейен һымаҡтар (''Sciuridae'') ғаиләһенә ҡараған ваҡ кимереүсе йәнлек.
Кәүҙәләренең оҙонлоғо — 14-40 см, ҡойроғо 4- 25 см. Артҡы тәпәйҙәре алғы аяҡтарына ҡарағандә оҙонораҡ. Ҡолаҡтары оҙон, бер аҙ һалпайған. Арҡа һыртының төҫө төрлөсә, йәшелдән
Йомрандар Төньяҡ ярымшарҙың уртаса киңлегендә дала, урманлы дала, туғайлы дала, урман, тундра ланшафттарында киң таралған. Асыҡ ландшафттар өсөн хас. Йылға буйҙарының биләмәләрендә Поляр түңәрәккәсә, ә дала биләмәләрендә ярым сүллеккәсә, хатта сүллектәрҙә лә, таулы урындарҙа 3500 м бейеклектә таралған. Йәшәүҙәре ер өҫтөндә, күмәкләп, үҙҙәре соҡоп яһаған өңдәрҙә йәшәйҙәр.
Өңдәренең ҙурләғә һәм оҙонлоғо тәғәйен ландшафтҡа һәм йомрандың төрөнә бәйле. Ҡомло тупраҡта оҙонлоҡ 15 метрғаса булһа, тығыҙ тупраҡлы урындарҙа 5-7 метр. Өңдәрендә йомшаҡ үлән түшәлгән б-лмәләре була. Уларҙың үҙенсәлекле характеры-
Уларҙың туҡланыу ризығы - ояларынан алыҫ булмаған урындағы үләндәрҙеү тамыры һәм һабаҡ өлөштәре. Ҡайһы бер тҡрҙәре бөжәктәр менән дә туҡлана. Иген бөртөктәренән һәм –лән орлоҡтарынан аҙыҡ боло(запасы) әҙерләйҙәр. Иртәнге :әм киске эңерҙәрҙә бик әүҙемдәр, көндөҙ өңдәрендә уҙғаралар. Ҡышҡыһын улар тәрән йоҡоға талалар. Йоҡоларының оҙонлоғо географик киңлеккә ҡарай. Ҡайһы бер яҡтарҙа аҙыҡ етмәгәнлектәе йәй көндәрендә лә йоҡлайҙар
Йомрандарҙың тороғоу ваҡыты йоҡонан уянғас, бер нисә көндән башлана. Инә йомран йылына бер тапҡыр балалай. Балаларының һаны 2 нән алып 12-гә хәтле. Йөклөлөк мөҙҙәте 23-28 көн.
| |||