Зигмунд Фрейд: өлгөләр араһындағы айырма

'''Зи́гмунд Фрейд''' ({{lang-de|Sigmund Freud}}, <small>МФА{{ref-de}}</small>: {{IPA|[ˈziːkmʊnt ˈfʁɔʏt]}}; тулы исеме '''Сигизмунд Шломо Фрейд''' , {{lang-de|Sigismund Schlomo Freud}}; 6 май, 1856, Фрайберг, Австрия империяһы&nbsp;— 23 сентябрь, 1939, [[Лондон|Лондон]])&nbsp;— австрия психологы, психиатры һәм неврологы.

Зигмунд Фрейд психоанализға нигеҙ һалыусы тип һанала, ул XX быуатта {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=51—2.}}{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}. психологияға, [[Медицина|медицинаға]], социологияға, антропологияға, [[Әҙәбиәт|әҙәбиәткә]]һәм сәнғәткә һиҙелерлек йоғонто яһаған Уның теориялары менән ҡыҙыҡһыныу бөгөн дә һис кәмемәй{{sfn|Фрейд|2002|p=7.}}<ref>{{книга|автор=Яровицкий, Вячеслав.|заглавие=100 великих психологов|год=2004|издательство=Вече|серия=100 великих|страниц=432|часть=Зигмунд Фрейд|isbn=5-94538-397-Х}}</ref>{{sfn|Хьелл, Зиглер|2003|p=106.}}.

Фрейд ҡаҙаныштарынан иң мөһимдәре - психиканың өс компонентлы моделдән тороуын асыу , шәхестең психосексуаль үҫешендә специфик фазаларҙы билдәләү, эдип комплексы теорияһын булдырыу, психикала һаҡлағыс механизмдар булыуын табыу, «аңһыҙҙан» төшөнсәһен психика менән бәйләү, трансфер һәм контр-трансферҙы асыу, к ирекле ассоциациялар ысулын һәм төш юрауҙы{/9 } терапевтик методикаларҙа ҡулланыу.

Фрейдтың психологияға йоғонтоһо бәхәсһеҙ булһа ла, күп тикшеренеүселәр уның хеҙмәттәрен аҡыллы алдаҡсылыҡ тип һанай<ref>{{книга|автор=Кордуэлл, Майк.|заглавие=Психология А-Я: Словарь-справочник|ответственный=Пер. с англ. К. С. Ткаченко|год=2001|часть=Зигмунд Фрейд|страниц=448|isbn=5-8183-0105-2}}</ref>.

Үҙ ғүмерендә Фрейд бик күп фәнни хеҙмәттәр яҙған&nbsp;— тулы йыйынтығы 24 том тәшкил итә<ref name="bibliofull">{{cite web|url=http://www.psychoanalyse.ru/biblio/freuds_3.html|title=Полное Собрание сочинений Зигмунда Фрейда в 26 томах.|accessdate=17.05.2012|publisher=psychoanalyse.ru|work=Психотерапевтический центр «Московский психоанализ» и информационный портал «Всё о психоанализе»|archiveurl=http://www.webcitation.org/683Gi9zM6|archivedate=2012-05-30}}</ref>. {0Медицина докторы, профессор, хоҡуҡ буйынса почётлы доктор{{iw|Университет Кларка|Университета Кларка|en|Clark University}}, членом Лондон король йәмғиәтенең сит ил ағзаһы, Гёте премияһын алған,, {{iw|Французское психоаналитическое общество|Французского психоаналитического общества|en|Société Française de Psychanalyse}} и Британия психологик йәмғиәтенең {{sfn|Лейбин|2010|p=836.}}<ref>{{книга|автор=Карпенко, Л., Петровский А.|заглавие=История психологии в лицах. Персоналии|год=2005|издательство=ПЕР СЭ|серия= Психологический лексикон. Энциклопедический словарь в 6 томах|страниц=784|часть=Зигмунд Фрейд|isbn=5-9292-0064-5}}</ref>{{sfn|Касафонт|2006|p=112.}} почётлы ағзаһы {{iw|Американская психоаналитическая ассоциация|Американской психоаналитической ассоциации|en|American Psychoanalytic Association}}

== Биографияһы ==

Зигмунд Фрейд 1856 йылдың 6 майында Моравиялағы Фрайберг ҡалаһында тыуған (ул саҡта Австрияға ингән). Ул тыуған урам— Шлоссерграссе&nbsp;— хәҙер уның сиемен йөрөтә{{sfn|Джонс|1996|p=19.}}. Исемен олатаһы иҫтәлегенә ҡушҡандар. Ата-әсәһе Германиянан сыҡҡан йәһүдтәр{{sfn|Касафонт|2006|p=16.}}. Фрайбергта Зигмундҡа 3 йәш тулғанса йәшәйҙәр, 1859 йылда Үҙәк Европала индустриаль революция арҡаһында атаһы фәҡирлеккә төшә {{sfn|Джонс|1996|p=25.}}.

Ғаилә Лейпцигҡа күсеп бер йыл йәшәгәс, Венаға{{sfn|Касафонт|2006|p=20.}} китә. Зигмунд күсенеп йөрөүҙе ауыр кисерә, сөнки атаһының тәүге ҡатынынан ағаһы Филипп менән бик дуҫ булалар. {{sfn|Касафонт|2006|p=18.}}. Йәмғиәттең иң түбән ҡатламдары араһында йәшәп, бер аҙ эштәре юлға һалынғас, арыуыраҡ төбәккә урынлашалар. Әммә артыҡ мантып та китә алмайҙар. Зигмунд шул ваҡыттарҙа әҙәбиәт менән мауыға башлай. {{sfn|Касафонт|2006|p=23.}}.

Гимназияны бик уңышлы тамамлап, Зигмунд ниндәй һөнәр һайлауҙы хәл итә алмай бер була— антисемит кәйефтәр ҙә йоғонто яһай, йәһүдтәргә {{sfn|Хьелл, Зиглер|2003|p=107.}} коммерция, сәнәғәт, юриспруденция һәм [[Медицина|медицина]]{{sfn|Касафонт|2006|p=30.}}{{sfn|Джонс|1996|p=33.}} рөхсәт ителә . [[Йоһанн Вольфганг фон Гөте|Гёте]]ның&nbsp;«Тәбиғәт» тигән эссеһын уҡығанды ишетеп әҫәрләнеп, Зигмунд медицина факультетын{{sfn|Дадун|1994|p=51.}} һайлай. Медицинаны яратмаһа ла ошо һөнәрҙе һайлап, ул бер ваҡытта ла үҙен ысын врач тип һанамаған

[[FileРәсем:Pribor - Birthplace of Sigmund Freud.jpg|190px]] <br />Фрейд тыуған йорт<br /> ( Пршибор, Моравия, Чехия)<br /><br />[[FileРәсем:AmaliaFreud.jpg|175px]] <br />Фрейд әсәһе Амалия (1872) менән

1881 йылда Фрейд имтихандарын бик уңышлы тапшырып, доктор ғилми дәрәжәһен ала{{sfn|Джонс|1996|p=46.}},әммә Брюкке ҡулы аҫтында эшләүен дауам итә, сөнки ғилми эш менән шөғөлләнергә өмөт тота. {{sfn|Фрейджер, Фейдимен|2008|p=30.}}. Әммә уҡытыусыһы уға икенсе эшһайларға кәңәш итә, сөнки уның фәҡирлеген белә. Фрейд уны тыңлай. Етмәһә, шул ваҡытта Марта исемле ҡыҙға ғашиҡ була. Ҡыҙ бай йәһүд ғаиләһенән була.

[[FileРәсем:Ernst willhelm von bruecke.jpeg|137px]] [[FileРәсем:Theodor Meynert.jpg|160px]] <br />Фрейдҡа йоғонто яһаған уҡытыусылар<br /> —<br /> {{iw|Брюкке, Эрнст|Эрнст Брюкке|en|Ernst Wilhelm von Brücke}} (һулда) һәм {{iw|Мейнерт, Теодор|Теодор Мейнерт|en|Theodor Meynert}} (уңда)

1884 йылда Фрейд кокаин тураһында яҙмаларға осрай. Уның имештер файҙаһы булғанлығын һынап ҡарар өсөн үҙе лә, ҡатыны ла кокаин ҡулланалар. Ауыртыуҙы баҫа, ҡеүәт өҫтәй тип бик маҡтап яҙып сыға. Хатта дуҫын шуның менән дауалап маташа. Әммә Европала бик ҡурҡыныс эҙемтәләре барлығын белеп ҡалып, шау-шыу күтәрәләр{{sfn|Касафонт|2006|p=64—8.}}.

Әммә Фрейда кокаинды хирургик операцияларҙа ауыртыуҙы баҫа торған матдә итеп ҡулланыуҙы дауам итә. Мәҡәләләр баҫтыра.

1887 йылда фән тулыһынса кокаиндың зарарын фаш итә. Фрейд үҙе был ваҡытҡа кокаинға өйрәнгән була, уның ауыр эҙемтәләрен кисерә. Уның үҙе тирәһендәгеләрҙе лә кокаинға өйрәтеүен нәфрәт менән яҙалар<ref>{{книга|автор=Фрейд, Зигмунд.|заглавие=Статьи о кокаине|год=2011|место=СПб.|издательство=Азбука|страниц=160|isbn=978-5-389-02819-7|ответственный=пер. с англ. Ю. Донца|часть=Валерий Зеленский «Фрейд и кокаин»}}</ref>.

1885 йылда Фрейд Парижға врач-психиатр Жан Шарко{{sfn|Джонс|1996|p=54.}}ла белемен камиллаштырырға барырға ҡарар итә. Ул конкурстан уҙыуға өлгәшә{{sfn|Дадун|1994|p=65.}}.

[[FileРәсем:Une leçon clinique à la Salpêtrière 02.jpg|263px]] <br />Ж. Шарко демонстрирует метод гипноза<br />при работе с «истерической» пациенткой<br />

13 сентябрҙә Фрейд Марта Бернейға өйләнә, уларҙың 6 балаһы тыуа&nbsp;— Матильда (1887—1978), Мартин (1889—1969), Оливер (1891—1969), {{iw|Фрейд, Эрнст|Эрнста|en|Ernst L. Freud}} (1892—1966), Софи (1893—1920) һәм Анна (1895—1982){{sfn|Касафонт|2006|p=46—7.}}.

[[FileРәсем:Breuer 1877.jpg|179px]] <br />Д-р. Йозеф Брейер, способствовавший <br />зарождению психоанализа

Фрейд ҡаҙаныштарынан иң мөһимдәре - психиканың өс компонентлы моделдән тороуын асыу , шәхестең психосексуаль үҫешендә специфик фазаларҙы билдәләү, эдип комплексы теорияһын булдырыу, психикала һаҡлағыс механизмдар булыуын табыу, «аңһыҙҙан» төшөнсәһен психика менән бәйләү, трансфер һәм контр-трансферҙы асыу, к ирекле ассоциациялар ысулын һәм төш юрауҙы терапевтик методикаларҙа ҡулланыу.

Фрейд неоднократно упоминался в художественных произведениях. В качестве персонажа учёный появлялся в романах «Страсти ума» (1971) Ирвинга Стоуна, «Рэгтайм» (1975) Эдгара&nbsp;Доктороу, «Белый отель» (1981) Д.&nbsp;М.&nbsp;Томаса, «Когда Ницше плакал» (1992) Ирвина&nbsp;Ялома, «Убийство по Фрейду» (2006) {{iw|Рубенфельд, Джед|Джеда Рубенфельда|en|Jed Rubenfeld}}, «Маленькая книга» (2008) Селдена Эдвардса и «Венский треугольник» (2009) {{iw|Вебстер, Бренда|Бренды Вебстер|en|Brenda Webster}}<ref name="FBooks">{{статья|автор=Tobin, Robert Deam.|заглавие=Fixing Freud: The Oedipus Complex in Early Twenty-First Century US American Novels|ссылка=http://www.euppublishing.com/doi/pdfplus/10.3366/pah.2011.0091|издание=Psychoanalysis and History|место= |издательство=Edinburgh University Press|год=2011|volume=13|номер=2|pages=245—246|isbn= |issn=1460-8235|doi=|bibcode=|язык=en}}</ref>. Значительное влияние З. Фрейд и его теория оказали на известного российского и американского писателя Владимира Набокова&nbsp;— несмотря на тщательно задокументированную и хорошо известную неприязнь последнего к Фрейду и психоаналитическим интерпретациям в целом<ref>{{книга|автор=Henry, David; Larmour, James.|заглавие=Discourse and Ideology in Nabokov's Prose|год=2002|издательство=Routledge|pages=62|allpages=176|isbn=9780415286589}}</ref>, влияние отца-основателя психоанализа на писателя прослеживается во многих романах; так, к примеру, описания Набоковым инцеста в романе «Лолита» в явной степени схожи с фрейдовским пониманием {{iw|Теория соблазнения|теории соблазнения|en|Freud's seduction theory}}<ref>{{книга|автор=O'Rourke, James L.|заглавие=Sex, Lies, And Autobiography: The Ethics of Confession|год=2006|pages=169|allpages=215|isbn=9780813925127}}</ref>. Помимо «Лолиты», отсылки к работам Фрейда содержатся и во многих других произведениях Набокова, несмотря на многочисленные нападки последнего на психоанализ и заклеймение Фрейда «Венским шарлатаном»<ref>{{книга|автор=Straumann, Barbara.|заглавие=Figurations of Exile in Hitchcock and Nabokov|год=2004|издательство=Edinburgh University Press|pages=204|allpages=240|isbn=9780748636464}}</ref>. К примеру, автор книги ''The Talking Cure: Literary Representations of Psychoanalysis'' Джеффри Берман ({{lang-en|Jeffrey Berman}}, профессор английского языка в {{iw|Университет в Олбани|Университета в Олбани|en|University at Albany, SUNY}}), пишет: «Фрейд является центральной фигурой в жизни Набокова, всегда следующий тенью за писателем»<ref>{{книга|автор=Rancour-Laferriere, Daniel.|заглавие=Russian Literature and Psychoanalysis|год=1989|издательство=John Benjamins Publishing Company|pages=373|allpages=485|isbn=9789027215369}}</ref>.

Фрейд не раз становился героем драматических произведений&nbsp;— к примеру, «Истерии» (1993) {{iw|Джонсон, Терри|Терри Джонсона|en|Terry Johnson (dramatist)}}, «Лечения беседой» (2002) Кристофера Хэмптона (экранизирована Дэвидом Кроненбергом в 2011 году под названием «Опасный метод»), «Дикобраза» (2008) Майкла Мерино, «Последнего сеанса Фрейда» (2009) {{iw|Гермайн, Марк|Марка Гермайна|en|Marc Germain}}<ref name="FBooks"></ref>. Учёный также стал персонажем многочисленных кинофильмов и телесериалов&nbsp;— полный их список по каталогу IMDb составляет 71 картину<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/character/ch0027184/|title=Sigmund Freud (Character)|lang=en|accessdate=29.05.2012|publisher=imdb.com|work=Internet Movie Database|archiveurl=http://www.webcitation.org/68egowWjo|archivedate=2012-06-24}}</ref>.

[[FileРәсем:50 шиллингов 2000 Австрия Фрейд.JPG|210px]] <br />Памятная монета в честь 100-летия<br />«Толкования сновидений» (2000 год)<br /><br />

[[FileРәсем:50 Schilling Sigmund Freud obverse.jpg|210px]] <br />Лицевая сторона одноимённой купюры

В честь Фрейда установлено несколько памятников&nbsp;— в Лондоне, в Вене около альма-матер учёного&nbsp;— его статуя (также в городе есть его стела); на доме, в котором родился исследователь, в городе Пршибор расположена мемориальная доска. В Австрии портреты Фрейда использовались в оформлении шиллингов&nbsp;— монет и банкнот. Существует несколько музеев, посвящённых памяти Фрейда. Один из них, Музей сновидений Фрейда, расположен в [[Санкт-Петербург|Санкт-Петербург]]е; он был открыт в 1999 году к столетию издания «Толкования сновидений» и посвящён теориям учёного, снам, искусству и различным древностям. Музей представляет собой инсталляцию на тему сновидений и расположен в здании Восточно-Европейского Института Психоанализа<ref>{{cite web|url=http://www.freud.ru/|title=Freud's Dream Museum|publisher=freud.ru|accessdate=22.05.2012|work=Музей сновидений Фрейда|archiveurl=http://www.webcitation.org/68egpdRyP|archivedate=2012-06-24}}</ref>.

|width="5%"|[[FileРәсем:Bolshoy18a.jpg|190px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Freud Museum London 2.jpg|193px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Berggasse Vienna March 2007 002.jpg|109px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Stele - Sigmund Freud, Das Geheimnis des Traumes (Wien 1900) 001.jpg|109px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Sigmund Freud memorial plaque.jpg|110px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Sigmund Freud statue, London 1.jpg|96px]]

|width="5%"|[[FileРәсем:Sigmund Freud bust Vienna Oct. 2006 002.jpg|109px]]

[[CategoryКатегория:Зигмунд Фрейд]]

[[CategoryКатегория:Психологи по алфавиту]]

[[CategoryКатегория:Толкователи сновидений]]

[[CategoryКатегория:Писатели-врачи]]

[[CategoryКатегория:Психиатры Австрии]]

[[CategoryКатегория:Психологи Австрии]]

[[CategoryКатегория:Психоаналитики Австрии]]

[[CategoryКатегория:Персонологи]]

[[CategoryКатегория:Родившиеся в Моравии]]