Протистар: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә r2.7.2+) (робот өҫтәне: af, an, ar, ast, az, be, be-x-old, bg, bn, bs, ca, cs, cy, da, de, el, eo, es, et, eu, fa, fi, fiu-vro, fr, frr, ga, gl, gv, he, hi, hif, hr, ht, hu, id, io, is, it, ja, jv, ko, la, lb, lij, lt, lv, mk, ml, ms, nds, n…
29 юл:
}}
{{не путать|Простейшие|простейшими|[[полифилия|полифилетической группой]], царством одноклеточных или колониальных [[эукариоты|эукариот]] с [[гетеротрофы|гетеротрофным]] типом питания}}
'''Проти́стар''' ({{lang-grc|πρώτιστος}} «иң тәүге, беренсе») — [[парафилия|парафилик ]] төркөм. Улар [[Animalia|хайуандарға]], [[Plantae|үҫемлектәргә]] һәм [[Fungi|бәшмәктәргә]] инмәй. Исем атамаһы [[Геккель, Эрнст|Эрнст Геккел]] тарафынан 1886 йыл керетелгән. Шулай ҙа бөгөнгө ҡараш менән уны 1969 йыл [[Уиттекер, Роберт Хардинг|Роберт Уиттекер]] беренсе булып ҡулланған. Ул "биш батшалыҡ системалары" авторы.<ref name=whittaker/>. Традиция буйынса протистарҙы [[Protozoa|бер күҙәнәклеләр]] (''Protozoa''), [[Algae|ылымыҡтар]] (''Algae'') һәм [[бәшмәк һымаҡ организмдар|бәшмәк һымаҡ организмдар]] төркәмдәренә бүләләр. Был төркөмдәр барыһы ла [[полифилия|полифилетик тәбиғәт]] һәм таксондар булараҡ файҙаланылмай.
 
Башҡа бик күп төркөмдәр кеүек,«ҡалдыҡ принцибы» буйынсы, протистар ҡайһылыр берәй ыңғай яғы менән айырылып тормай. Ҡағиҙә буйынса улар бер күҙәнәкле организмдар, әммә улар колониялар барлыҡҡа килтереүгә һәләтле. Ҡайһы берҙәре күп күҙәнәкле организмдар вәкилдәре булһа, ҡайһы саҡта ҡатмарлы организм формаһына ла барып етәләр, (мәҫәлән, ҡайһы бер [[Phaeophyta|һоро ылымыҡтар]]).
36 юл:
 
[[Батшалыҡ]] тәүҙә күптәргә ҡыҙыҡһыныу уятһа ла, был ғилемде яйлап ҡыҫырыҡлайҙар. [[XX быуат]]та күп ғалимдар батшалыҡты өсөнсө арауыҡҡа ҡайтарып ҡалдыралар.
Был биологтарға ауырлыҡ һала, сөнки хайуандарҙы үҫемлектәрҙән ҡәтғи айырыу, протистарҙы теге батшалыҡҡа йә булмаһа был батшалыҡҡа керетеү ҡыйынлаша. Әммә Геккелдең теоритик ҡарашы бик күп ғалимдарҙа ҡыҙыҡһыныу уята. Һәм улар ошо заттар өҫтөндә эшләргә мәжбур була. Геккель 1978 йылда батшалыҡтарҙың күләмен һәм составын үҙгәртеп, тамамланған хәлдә очерк тәҡдим итә. Ул протистарҙы 14 төркөмгә һәм синыфҡа бүлә. Был хәҙерге ваҡытта айырым бер ҡыҙыҡһыныу уята:<ref name="ЭСБЕ">{{ВТ-ЭСБЕ|Протисты}}</ref>
 
== Иҫкәртмәләр ==
46 юл:
}}
 
[[af:Protiste]]
[[an:Protista]]
[[ar:طلائعيات]]
[[ast:Protista]]
[[az:İbtidailər]]
[[be:Пратысты]]
[[be-x-old:Пратысты]]
[[bg:Протисти]]
[[bn:প্রোটিস্ট]]
[[bs:Protisti]]
[[ca:Protist]]
[[cs:Protisté]]
[[cy:Protist]]
[[da:Protister]]
[[de:Protisten]]
[[el:Πρώτιστα]]
[[en:Protist]]
[[eo:Protistoj]]
[[es:Protista]]
[[et:Protistid]]
[[eu:Protista]]
[[fa:آغازیان]]
[[fi:Alkueliöt]]
[[fiu-vro:Protistiq]]
[[fr:Protista]]
[[frr:Uurdiarten]]
[[ga:Prótaisteach]]
[[gl:Protista]]
[[gv:Protista]]
[[he:פרוטיסטים]]
[[hi:प्रोटिस्ट]]
[[hif:Protist]]
[[hr:Protisti]]
[[ht:Pwotis]]
[[hu:Protiszták]]
[[id:Protista]]
[[io:Protisto]]
[[is:Frumverur]]
[[it:Protista]]
[[ja:原生生物]]
[[jv:Protista]]
[[ko:원생생물]]
[[la:Protista]]
[[lb:Protisten]]
[[lij:Protista]]
[[lt:Protistai]]
[[lv:Protisti]]
[[mk:Протисти]]
[[ml:പ്രോട്ടിസ്റ്റ]]
[[ms:Protis]]
[[nds:Protisten]]
[[nl:Protisten]]
[[nn:Protistar]]
[[no:Protoktister]]
[[oc:Protista]]
[[pl:Protisty]]
[[pnb:پروٹسٹ]]
[[pt:Protista]]
[[qu:Ch'ulla kawsaykuq]]
[[ro:Protista]]
[[ru:Протисты]]
[[sah:Протистар]]
[[sh:Protisti]]
[[simple:Protist]]
[[sk:Protista]]
[[sl:Protisti]]
[[sr:Протисти]]
[[sv:Protister]]
[[sw:Protista]]
[[ta:அதிநுண்ணுயிரி]]
[[te:ప్రోటిస్టా]]
[[th:โพรทิสต์]]
[[tl:Protista]]
[[to:Meʻamoʻuimuʻa]]
[[tr:Protistler]]
[[tt:Протистлар]]
[[uk:Найпростіші]]
[[ur:اولانیات]]
[[vi:Sinh vật nguyên sinh]]
[[war:Protista]]
[[zh:原生生物]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Протистар» битенән алынған