Шына (механика): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә r2.7.1) (робот өҫтәне: sh:Klin
ә r2.7.2+) (робот үҙгәртте: lv:Ķīlis; косметические изменения
4 юл:
 
[[Башҡорт теле]]ндә «йүкә шына ҡағыу» — «нимәлер алыу йәки нимәлер эшләтеү өсөн юрамал маҡтау» тигәнде аңлата.
== Тарихы ==
Шына ҡағыу бик күптән билдәле. 9000 йылдар элек [[Боронғо Мысыр]]ҙа карьерҙа таш аҡтарыу өсөн [[бронза]] шыналар ҡулланғандар. Шулай уҡ ағас шыналар ҡулланғандар. Ағас шыналарҙы еүешләгәс, улар бүртеп киңәйгәндәр. Индеецтар болон мөгөҙөн эшләгән шына менән ағас ярған, [[каноэ]], [[торлоҡ]] һәм башҡа предметтар эшләгән.
== Эш принцибы ==
Эш йөҙөнә перпендикуляр йоғонто яһаған ике көс эш башҡара. Шына башҡарған ''идеаль отош'' — оҙонлоғоноң һәм тупаҫ яғы киңлеге сағыштырмаһына тиң. Шына оҙонораҡ һәм ослораҡ булған һайын көсө ҙурыраҡ була. ''Реаль отош'' ҡаршылыҡ көсөнә бәйләнгән.
<math>IMA={L \over W}</math>; IMA — идеаль отош, W — киңлеге, L — оҙонлоғо.
 
== Ҡулланыу ==
Шына ер өҫтөндә ятҡан ауыр предметтарҙы күтәреү, ағас ярыу өсөн ҡулланыла. Балта оҫталары предметтарҙы тура килтереү өсөн ҡуллана.
Шына принципы [[балта]], ҡырҡҡы, бысаҡ, [[ҡаҙаҡ]], энә, ҡаҙыҡ кеүек эш ҡоралдарында ҡулланыла.
{{Commonscat|Wedges|Клин}}
 
[[Категория:Технология]] [[Категория:Механизмдар]] [[Категория:Инженерлыҡ]]
[[Категория:Технология]]
[[Категория:Механизмдар]]
[[Категория:Инженерлыҡ]]
 
[[am:ውሻል]]
Юл 46 ⟶ 49:
[[ksh:Këijl (Wërrkzeush)]]
[[la:Cuneus]]
[[lv:Ķīlis (mehānisms)]]
[[ms:Baji]]
[[new:वेज]]