Пиза башняһы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Баныу (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Баныу (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
46 юл:
|Commons =
}}
 
'''Пизан башняһы''' ({{Lang-it|Torre pendente di Pisa}}) — [[Пиза]] ҡалаһындағы Санта-Мария Ассунта (Пизан соборы) ҡала соборы ансамбленең бер өлөшө булған манаралы [[башня]], ауышлыҡ арҡаһында бөтә донъяға билдәлелек ала.
 
Собор артында урынлашҡан, ул Пиза ҡалаһының Мөғжизәләр майҙанында өсөнсө боронғо бина булып тора.
.Башняның ауышлығы бер нисә тиҫтә йыл дауам иткән төҙөлөш барышында барлыҡҡа килгән. Һуңынан, XX быуаттың аҙағында XXI башында, нығытыу буйынса эштәр һөҙөмтәһендә тотороҡлана.
 
.Башняның ауышлығы бер нисә тиҫтә йыл дауам иткән төҙөлөш барышында барлыҡҡа килгән. Һуңынан, XX быуаттың аҙағында XXI башында, нығытыу буйынса эштәр һөҙөмтәһендә тотороҡлана.
 
== Төп мәғлүмәт ==
59 юл:
 
Ул католик соборы Дуомо Санта-Мария Ассунтаның (Duomo Assunta Santa Maria) манараһы булып тора. . Ансамблдең архитектураһы XII—XIV быуаттарҙағы Италияның монументаль сәнғәтенә ҙур йоғонто яһай.
 
 
 
1986 йылдың 30 декабрендә [[ЮНЕСКО]] Мөғжизәләр майҙанының бөтә архитектура ансамбленә (Piazza dei Miracoli) [[Бөтә донъя мираҫы]] статусын бирә: (: кафедраль собор (Assunta Duomo Santa Maria), баптистерий (Battistero San Giovanni), манара (Campanile Torre pendente) һәм зыярат (Camposanto Monumentale).
Юл 69 ⟶ 67:
Элегерәк башняның «ауышлығы» проекттың бер өлөшө булған тип иҫәпләнһә лә, хәҙер был фараз шикле күренә. Башняның конструкцияһы иң баштан уҡ хаталы була — өс метрлы ҙур булмаған фундаменттың һәм грунттың көсһөҙлөгө өсөнсө ҡатты төҙөгәндән һуң (1178) башняның ауыш булыуына килтерә. Нигеҙ нығытыла, һәм 1198 йылда төҙөлөп бөтмәгән бина ваҡытлыса асыла.
 
Башня ауыш булһа ла, [[XIV быуат|XIV]] быуаттыңтың икенсе яртыһында башняның өҫкө өлөшөндә төҙөлгән манара ул ваҡытта ауышҡан башня мөйөшөндә тора. Әлеге ваҡытта бинаның ике өлөшө лә ҡыйшайған булып күренә.
 
 
Башня ауыш булһа ла, [[XIV быуат|XIV]] быуаттың икенсе яртыһында башняның өҫкө өлөшөндә төҙөлгән манара ул ваҡытта ауышҡан башня мөйөшөндә тора. Әлеге ваҡытта бинаның ике өлөшө лә ҡыйшайған булып күренә.
 
=== Хронологияһы ===
Юл 95 ⟶ 91:
 
Пизан башняһының көньяҡ өлөшө аҫтында тупраҡ төньяҡтағына ҡарағанда ләмлерәк һәм балсыҡлыраҡ, шул арҡала ул төҙөй башлағас та ауыша башлай. Башняны тышҡы таяуҙар ярҙамында ҡолауҙан тотҡарлау бик ҡатмарлы икәнлеге, һәм бынан тыш, каркас һәйкәлдең йөҙөн боҙоуы күҙаллана. Шуға ҡарамаҫтан, Пизан башняһының ҡолауын туҡтата алғандар, һәм уның , ҡырынлауын ярты градусҡа ҡыҫҡартып, бер аҙ турайтҡандар. Былар барыһы ла 1990 йылдарҙа манара аҫтында һәм уның тирәләй башҡарылған үҙенсәлекле эштәр һөҙөмтәһе була.
 
 
Төньяҡ яҡтан ваҡытлыса (башня көньяҡҡа ауыша), бетон урҙаларға ҡурғаш сығырлы бурсалар ҡуйылған, улар ҡоролманы тотороҡландырған. Һуңынан башня нигеҙе аҫтында ерҙә барған һыҙыҡһыҙ процестар тикшерелә, артабан уның янында махсус төҙөлгән бетон фундамент-модель менән тәжрибәләр үткәрелә. Тәжрибәләр фундаменттың төньяҡ өлөшө аҫтынан ҡаты тупраҡтың бер өлөшөн һайлаһаң, башняны бер аҙ төҙәтергә һәм тотороҡландырырға мөмкин икәнлекте раҫлай.
 
 
Шуныһы билдәле: эшкәртеүҙең ғәҙәти ер эштәре менән бер ниндәй ҙә уртаҡлығы юҡ — тупраҡ уратып торбалар системаһы аша бер миллиметрға тиерлек сығарыла, уларҙың эсендә әйләнеүсе винтлы бырау урынлаштырыла. Пизан башняһы, төньяҡҡа табан бер аҙ ауышҡас, бер нисә сантиметрға ултыра һәм тотороҡлана. Был ҡурғаш арауыҡтарын да хәүефһеҙлек өсөн ҡуйылған ваҡытлыса таяуҙарҙы ла алырға мөмкинлек бирә.<ref name="newszn">[http://news.zn.ua/news/75429 Падение Пизанской башни прекратилось]{{Недоступная ссылка|date=Ноябрь 2018|bot=InternetArchiveBot}}. ''news.zn.ua'', 15 декабря 2010</ref>
Юл 127 ⟶ 121:
Файл:Pisa schiefer turm gewichte 1998 01.jpg|Алдынғы ҡаршы, 1998 г.
Файл:Pisa Cathedral & Leaning Tower of Pisa.jpg|[[Баптистерий в Пизе|Пизан баптистерийы]] (алғы планда), [[Пизанский собор|Пизан соборы]] (ул план) һәм пиза башняһы (артҡы планда)
Файл:Lightmatter pisa.jpg|НаверхӨҫкө төрҙәре
Файл:Pisa.tower02.jpg|Манараның өҫкө ярусы
Файл:Leaning tower door.JPG| Манараның ишеге
Файл:Leaning tower loggiati.jpg|Тышҡы [[лоджия]]
Файл:Leaning tower staircase 6th floor.jpg|6-сы менән 7-се ҡат (үргә) эске баҫҡыс
Файл:Leaning tower staircase 7th floor.JPG|7-се һәм 8-се этажға эске баҫҡыс буйап
Юл 139 ⟶ 133:
Файл:Tower of Pisa - push.jpg|Пизан башняһы янында туристарҙың популяр һыны, июнь, 2009 йыл
</gallery><gallery mode="packed" heights="180">
Файл:Leaning_Tower_of_Pisa_in_the_1890s.jpg|ПизанскаяПизан башнябашняһы в 1890 годахйылда<ref>{{Cite web |url=https://coololdphotos.com/leaning-tower-of-pisa-in-the-1890s/ |title=Leaning Tower of Pisa in the 1890s |last=Tom |date=2015-05-06 |website=Cool Old Photos |language=en-US |access-date=2019-03-05 |archive-date=2019-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190306043931/https://coololdphotos.com/leaning-tower-of-pisa-in-the-1890s/ |deadlink=no }}</ref>
Файл:Plaque galileo.jpg|Мемориальная доска в память об экспериментахМемориаль таҡта.[[Галилей, Галилео|Галилео Галилея]] эксперименты иҫтәлегенә
Файл:Pisa schiefer turm gewichte 1998 01.jpg|ВедущиеТөп противовесыярҙамсы таяуҙар, 1998 гй.
Файл:Pisa Cathedral & Leaning Tower of Pisa.jpg|[[Баптистерий в Пизе|Пизанский баптистерий]] (на переднем плане), [[Пизанский собор]] (на среднем плане) и Пизанская башня (на заднем плане)
Файл:Lightmatter pisa.jpg|ВидӨҫкө наверхкүрнеш
Файл:Pisa.tower02.jpg|ВерхниеӨҫкө ярусы башниярустары
Файл:Leaning tower door.JPG|ВходнаяМанара дверь в колокольнюищеге
 
Файл:Leaning tower loggiati.jpg|Внешняя [[лоджия]]
Файл:Leaning tower staircase 6th floor.jpg|Внутренняя лестница с шестого по седьмой этаж
Файл:Leaning tower staircase 7th floor.JPG|Внутренняя лестница с седьмого по восьмой (верхний) этаж
Файл:Leaning tower staircase 8th floor.JPG|Вид сверху
Файл:Leaning tower bell assunta.JPG|Колокол ''Ассунта''
Файл:Leaning tower bell Pasquareccia.JPG|Колокол ''Паскуареккия''
Файл:View, looking down from top of Leaning Tower of Pisa.jpg|Вид сверху вниз
Файл:Tower of Pisa - push.jpg|Турист в популярной позе у Пизанской башни, июнь 2009 года
</gallery>
 
Юл 174 ⟶ 161:
* [http://skyscraperpage.com/cities/?buildingID=226 skyscraperpage.com]{{Ref-en}}
[[Категория:Википедия:Викимәғлүмәттә сығанағы булған мәҡәләләр]]
[[Категория:Бөтә донъя мәҙәни мираҫы объекттары]]
[[Категория:Википедия:Статьи со ссылками на элементы Викиданных без русской подписи]]