Википедия

Фирҙәүси: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
39 618 төҙәтеү
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
30 юл:
[[Рәсем:Фирдуси читает поэму «Шах-Наме» шаху Махмуду Газневи (1913).jpg|thumb|left|250px|Фирҙәүси «Шаһнамә» поэмаһын Мәхмүт Ғәзнәүигә уҡый.]]
 
'''ХакимХәким Әбүл-Ҡасим Мансур ХасанХәсән Фирҙәүси Туси''' ({{lang-fa|حکیم ابوالقاسم منصور حسن فردوسی توسی}}; 940 йылда [[Иран]]да Тус ҡалаһында тыуған — 1020 йыл тирәһе йәки 1026) — күренекле фарсы шағиры<ref>[https://britannica.com/biography/Ferdowsi Ferdowsī] — Britannica</ref><ref>''Kia, M.'' [https://books.google.kz/books?id=B5BHDAAAQBAJ The Persian Empire: A Historical Encyclopedia], p. 23</ref>, «[[Шаһнамә]]» эпик поэмаһының авторы; «Йософ вә Зөләйха» поэмаһы ла уның әҫәре тип иҫәпләнә. [[Иран]]да, [[Тажикстан]]да һәм [[Афғанстан]]да бик киң таныла һәм милли шағир тип иҫәпләнә.
''Хәким'' («аҡыл эйәһе», «ғалим») ҡушаматын ул үҙенең киң һәм тәрән белеме өсөн яулаған.
Фирҙәүси белемде бик юғары баһалаған: «аҡыллы һүҙгә юлдар эҙлә, белем табыр өсөн үт бар ғаләмде».
36 юл:
== Биографияһы ==
[[Рәсем:Tus shahnameh.jpg|thumb|left|"[[Шаһнамә]]"нән күренеш]]
932 һәм 941 йылдар араһында [[Иран]]дағы Тус ҡалаһының янандағыянындағы Хөрәсән ауылында ер биләүсе крәҫтиән ғаиләһендә тыуа.
Ғаиләһенең ере аҙ булып, тапҡан ризығы тамаҡ аҫрарға көскә етеп торған, тип фаразлау хаҡ булыр. Һуғыштар осорона тура килгән был ваҡытта крәҫтиәндәр хәле бик мөшкөл була.<ref>http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/leb/leb-7531.htm</ref>.
 
44 юл:
Фирҙәүсиҙең йәшлеге тап ошо осорға тура килә.
 
Оҙаҡ йылдар буйы шағир хәҙерге [[Афғанстан]]дағы ҒазниҒәзни ҡалаһында тороп, [[Төркиә]]нең солтаны Мәхмүт Ғәзнәүигә хеҙмәт итә; уға уҡ ул үҙенең «Шаһнамә» поэмаһын да бағышлай. Солтан поэманы оҡшатып еткермәй (ҡайһы бер сығанаҡтар поэмала шағир Иран шаһтарын данлағанлыҡтан, ти; башҡалары — батша улдары ғына законлы тәхет вариҫы була ала тигән фекер өсөн, тип фаразлай).
Киң таралған риүәйәт буйынса, солтан Фирҙәүсигә поэма өсөн хаҡын түләмәйенсә, тәү килешеүҙәренән баш тарта. Шағир быға асыуланып, солтан тураһында сатирик шиғыр яҙа; был шиғырҙа ул солтан ҡол тоҡомонан сыға, тип мыҫҡыллай.
Инде солтандың асыуы ҡабарып, Фирҙәүси илдән ҡасырға мәжбүр була.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Фирҙәүси» битенән алынған