Джайнизм: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
24 юл:
Джайн общинаһы браминдарҙан тора, брахмандар «тоғро» булып ҡалған кшатриястар (яугирҙар), Вайшялар (сауҙагәрҙәр) һәм шудралар (игенселәр)<ref name="в" />.
 
Вардхаманаға ҡаҙаныштары өсөн махавира («бөйөк герой») һәм Джина (еңеүсе — Будданың абруйына өлгәшеү өсөн көрәштә, йәғни «белеүсе») исемдәре бирелә; һуңғы Джина һүҙенән (Йенас)<ref name="в" /> — '''джайнизм''' дине исеме килеп сыҡҡан. Ҡайһы берҙә изге китаптарҙа нигеҙ һалыусыға хатта Будда исемен дә бирәләр; шулай уҡ Натапутта, Титтакара («фордкисеү эҙләүюлын тапҡан») тип атала; [[Буддизм|буддистар]] һуңғы титулды ялған тип иҫәпләй. 29 йыл Джина общинаһы уҡытыусыһы һәм башлығы булып эшләгәндән һуң, Павала (беҙҙең эраға тиклем 527 йыл) Шакьямуни [[Будда]]нан элегерәк [[үлем|вафат]] була. Көнсығыш Һиндостандың Шакьямуни менән бер райондарында, хәҙерге алты бөйөк будда Шакьямуни уҡытыусыларының береһе, төрлө конфессияларҙың алты сектаһы башлыҡтарының береһе була, әммә буддистар уны тәбиғи рәүештә хәүефле гересиархтар (еретик тәғлимәт йөрөтөүсе) тип һанай. [9]
 
Джинаның вәғәз эшмәкәрлегенең 14-се йылында уҡ (беҙҙең эраға тиклем яҡынса 554 йыл), уның кейәүе Джамали ыҙғыш сығара, ә Джина үлгәндән һуң (беҙҙең эраға тиклем 527 йыл) общинаның икегә тарҡала. Джайнизмдың ике төрө ағымы асыҡ күренә, улар дошмандарса мөнәсәбәттә булып ҡала, ҡайһы бер догмаларҙа улар төрлөсә һәм бөтөнләй башҡа әҙәбиәткә таяна[9]:
* Дигамбарас — «һауаны кейем итеүселәр», йәғни бөтөнләй яланғас йөрөүселәр;
* Шветамбарас — «аҡ халат кейеп йөрөүселәр».
Икенсе ағымға эйәреүселәр араһында ла яланғас йөрөү оло батырлыҡ тип һанала; әммә хәҙерге заманда был күренеш кәмей бара.
 
Джайнизмдың бай рухи әҙәбиәтеһәм донъяуи йөкмәткеле әҫәрҙәрҙә иҫ киткес ҙур. Пракритала уларҙың иң боронғолары, иң элек «Анга» тип аталған изге китаптар яҙылған, уларҙың 11-е шветамбара яҙмаһында яҙылған һәм һаҡланған; һуңыраҡ [[Санскрит]] яҙмаһын ҡулланғандар.
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Джайнизм» битенән алынған