Комета: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Тутыйғош (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ Тамғалар: Ссылки на неоднозначности |
||
1 юл:
[[Файл:Comet Hale Bopp.jpg|thumb|200px|[[Хейл-Бопп кометаһы]]]]
'''Коме́та''' (от {{lang-grc|κομήτης|komḗtēs|сәсле, ялбыр}}) — һуҙылған конус киҫеме орбитаһы буйлап Ҡояш тирәләй хәрәкәт итеүсе ҙур булмағын күк есеме.
[[Ҡояш]]ҡа яҡынлашҡанда ул өйөр ҡиәфәтенә керә һәм ҡайһы саҡта ҡойроғо барлыҡҡа килә.
2018 йылдың уртаһына Ҡояш системаһының эске өлкәһенә йәки планеталар өлкәһенә төшкән 6339 комета табылған[1].
== Дөйөм мәғлүмәттәр ==
Фараз ителеүенсә, эске Ҡояш системаһына Оорт болотонан күптәнге кометалар оса, унда бик күп комета йәҙрәһе бар. Ҡояш системаһы ситендә урынлашҡан есемдәр, ҡағиҙә булараҡ, Ҡояшҡа яҡынлашҡанда тиҙ осоусан матдәләрҙән (һыу, метан һәм башҡа газдарҙан) тора.
Әлегә 400-ҙән ашыу ҡыҫҡа ваҡытлы комета табылған<ref>[https://ssd.jpl.nasa.gov/dat/ELEMENTS.COMET HORIZONS System<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Из них около 200 наблюдалось в более чем одном прохождении перигелия. Уларҙың 200-гә яҡыны берҙән ашыу перигелий үткәүелендә күҙәтелгән. Уларҙың күбеһе ғаиләләр составына инә. Мәҫәлән, иң ҡыҫҡа ваҡытлы кометаларҙың күпселеге (Ҡояш тирәләй уларҙың тулы әйләнеше 3-10 йыл дауам итә) [[Юпитер]] ғаиләһен тәшкил итә. Сатурн, [[Уран]] һәм [[Нептун ]]ғаиләләре бер аҙ бәләкәйерәк (һуңғыһына, атап әйткәндә, данлыҡлы [[Галлей]] кометаһы инә).
[[Файл:Cometorbit-ru.svg|thumb|Кометалар оҙонса эллиптик орбиталарҙа хәрәкәт итә. Ике төрлө ҡойроҡҡа иғтибар итегеҙ.]]
== Өйрәнеү тарихы ==
Күктә сағыу күк есеменең барлыҡҡа килеүе кешеләрҙә ҡыҙыҡһыныу тыуҙырған. Уларҙың хәҙәти булмаған күренеше хөрәфәт тыуҙырған һәм хафаға һалған. Боронғо кешеләр уның пәйҙә булыуын афәт һәм һуғыш булыуы менән бәйләгән. Яңырыу осоронда [[Тихо Браге]] өйрәнгәс, кометалар күк есеме статусын ала<ref>G. Ranzini — Atlante dell' universo./ Пер. с итал. Г.Семёновой. — М.:Эксмо, 2009. — С. 88.</ref>.
== Кометаның
Кометаның ҡаты
[[Ҡояш]]ҡа яҡыныйған һайын
[[Файл:Cometorbit-ru.png|thumb|350px|Кометалар һуҙылған эллиптик орбита буйынса хәрәкәт итә.]]
Юл 24 ⟶ 31:
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{Навигация
|Викиучебник=Ҡояш системаһы/Кометалар}}
| |||