Тулеев Аман Ғүмәр улы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
З. ӘЙЛЕ (фекер алышыу | өлөш) "Тулеев, Аман Гумирович" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
З. ӘЙЛЕ (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
{{Ук}}
'''Туле́ев Ама́н Ғүмәр улы'''
1997 йылдың 1 июненән 2018 йылдың 1 апреленә тиклем 2001 йылдың
Губернатор вазифаһында 20 йылдан ашыу була, был күрһәткес буйынса Евгений Савченконан ҡала [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]]
== Биографияһы ==
Амангельды Молдагазы улы Тулеев [[1944 йыл]]
1964 йылда Кемерово тимер юлының
=== Сәйәси эшмәкәрлеге ===
Юл 18 ⟶ 19:
1991 йылда тәүге Рәсәй Президенты һайлауҙарында үҙ кандидатураһын тәҡдим итә. Һайлаусыларҙың 7 процент тауышын йыйып, 4-се урын биләй ([[Ельцин Борис Николаевич|Ельцин]]<nowiki/>дан, Рыжковтан, Жириновскийҙан ҡала)<ref name="NG040817">''Илья Азар'' Кузбассбаши и аномальные цифры // [[Новая газета]]. — 2017. — № 84. — 04.08.2017 — С. 11-14</ref>.
1994 йылдың мартында Кемерово өлкәһенең закондар сығарыу йыйылышына һайлауҙарҙа уның ойошторған «Народовластие» блогы 63,3 процент тауыш йыя. Апрелдә Тулеев өлкә закондар сығарыу йыйылышын
1996 йылдың 22 авгусында
1997 йылдың 1 июлендә Кемерово өлкәһе хакимиәте башлығы итеп тәғәйенләнә<ref>[https://www.lawmix.ru/pprf/122623 УКАЗ Президента РФ от 01.07.1997 n 666 О ГЛАВЕ АДМИНИСТРАЦИИ КЕМЕРОВСКОЙ ОБЛАСТИ — Сейчас.ру]</ref>.
1997 йылдың 19 октябрендә
2001 йылдың 25 ғинуарында Кемерово өлкәһе губернаторы вазифаһынан китергә ғариза бирә. Сәбәбе
Өс тапҡыр
1999 йылда Дәүләт Думаһына һайлауҙарҙа Тулеев
1999 йылдың июлендә Б. Ельциндан
2009 йылдың 24 майынан 19 декабренә һәм 2003 йылдың 25 майынан
2005 йылда В. Путин Тулеевтың вкәләттәрен 2010 йылға тиклем оҙайта<ref>А. Воронина, А. Николаева. [http://www.vedomosti.ru/newspaper/article/2005/04/15/90865 На своём месте] // [[Ведомости]] № 67 (1348), 15 апреля 2005</ref>. Ошо уҡ йылда ул «[[Берҙәм Рәсәй]]
«Ярҙамы» һәм «Семипалатинск эҙҙәре» йәмәғәт хәйриә йәмәғәт фондтарын ойоштороусы .
2010 йылдың 11 мартында [[Медведев Дмитрий Анатольевич|Д.]] [[Медведев Дмитрий Анатольевич|Медведев]] Тулеев кандидатураһын Кемерово өлкәһе парламентына губернатор вазифаһына раҫлау өсөн тәҡдим итә<ref>[https://ria.ru/politics/20100312/213684775.html Кандидатуру Тулеева на пост губернатора рассмотрят в Кузбассе 19 марта] — РИА Новости, 12.03.2010</ref><ref>[http://www.vedomosti.ru/politics/news/996984/tuleev_stal_gubernatorom_kuzbassa_chetvertyj_raz Тулеев стал губернатором Кузбасса четвёртый раз] [[Ведомости]]</ref>. Бер аҙнанан һуң
2011 йылдың 27 декабрендә Кемерово өлкәһе халыҡ депутаттары советы
2015 йылдың 16 апрелендә Кемерово өлкәһе губернаторы вазифаһын башҡарыу ваҡыты үтеү сәбәпле, В. Путин уны ваҡытлыса вазифа башҡарыусы итеп тәғәйенләй.
2016 йылдың көҙөндә парламент һайлауҙарында
=== Терроризмға ҡаршы көрәше ===
Аман Тулеев күп тапҡыр [[Терроризм|
1995 йылда Кемерово автовокзалында кешеләрҙе аманатлыҡҡа алып, үҙе эшләгән бомба шартлатыу менән янаған Евгений Жеренков менән һөйләшеүҙәр алып бара<ref name="rg">[https://rg.ru/2009/03/19/amantuleev.html Губернатор взял на себя переговоры с террористом]</ref>.
1999 йылда
2001 йылда емерово аэропортында такси водителен аманатлыҡҡа алған Андрей Пангинды зарарһыҙландырыуҙа ҡатнаша<ref name="rg">[https://rg.ru/2009/03/19/amantuleev.html Губернатор взял на себя переговоры с террористом]</ref>.
2007 йылда торлаҡ йортто шартлатыу менән янаған милиция прапорщигы Шаталов менән телефондан һөйләшкәндән һуң, Новокузнецк көс ғәскәрҙәре террорсыны ҡоралһыҙландыраһәм уны тере килеш ҡулға
2009 йылдың 13 мартында ь Аман Тулеев банкта өс кассир ҡатынды һәм ике һаҡсыны аманатлыҡҡа алған уғры менән һөйләшеүҙәр алып бара<ref>М. Кларисс. [https://rg.ru/2009/03/19/amantuleev.html Ликвидация] // «[[Российская газета]]<nowiki/>» № 47 (4871) от 19—25 марта 2009.</ref><ref>[https://rg.ru/2009/03/18/reg-sibir/sled-anons.html В деле о захвате банка в Ленинске-Кузнецком появился туркменский след — Российская газета]</ref><ref>[https://rg.ru/2009/03/16/reg-sibir/bank-ograblenie-anons.html Житель Кемерово, напавший на банк, был должником — Российская газета]</ref>.
Юл 71 ⟶ 72:
=== «Ҡышҡы сейә» һәм сауҙа-күңел асыу үҙәгендәге янған һәм отставка ===
[[Файл:Vladimir_Putin_in_Kemerovo_(2018-03-27)_06.jpg|справа|мини|290x290пкс|Аман Тулеев Кемероволағы фажиғә менән бәйле кәңәшмәлә, 2018 йылдың 27 марты]]
2018 йылдың 25 мартында Кемеровола
2018 йылдың 27 мартында ҡалала Тулеевтың отставкаға китеүен талап иткән митинг үтә. Сарала һәләк булғандарҙың туғандары ҡатнашыуға ҡарамаҫтан, Тулеев, митингыла 200 «бузотер» ҡатнаша, ә һәләк булғандарҙың туғандары юҡ, тип билдәләй. Шул уҡ ваҡытта губернатор, төбәк властары янғында һәләк булғандарҙың һәм зыян күреүселәрҙең ғаиләләренә ярҙам күрһәтәсәген, ә үҙе шәхсән һәр ғаилә менән осрашасағын белдерә. 30 мартта Тулеев үҙенең бер көнлөк эш хаҡын (5803 һум<ref>[https://snob.ru/selected/entry/135798 Кемеровский губернатор и его заместители перечислили семьям погибших в пожаре в ТЦ свой однодневный заработок]</ref>) янғын ваҡытында һәләк булғандарҙың ғаиләләренә ярҙам
2018 йылдың 1 апрелендә Кемерово халҡына мөрәжәғәт менән сығыш яһай, шулай уҡ РФ Президенты В. Путинға үҙ теләге буйынса губернатор вәкәләттәрен ваҡытынан алда туҡтатыуҙы һорап мөрәжәғәт итә, бер нисә сәғәттән һуң уның үтенесе ҡәнәғәтләндерелә. Телефон аша һөйләшкәндә, президент В. Путин Аман Тулеевҡа төбәк етәксеһе вазифаһында күп йыллыҡ хеҙмәте өсөн рәхмәт белдерә.
3 апрелдә Кемерово ҡлкә советы депутаты итеп һайлана.
10 апрелдә Кемерово өлкә советының
2018 йылдың 17 сентябрендә
=== Ғаиләһе ===
Ҡатыны
Ейәндәре
== Фәнни эшмәкәрлеге ==
Сәйәси фәндәр докторы<ref>[http://www.dissercat.com/content/politicheskoe-liderstvo-v-regionakh-sovremennoi-rossii Диссертация на тему «Политическое лидерство в регионах современной России» автореферат по специальности ВАК 23.00.02 — Политические институты, этнополитическая конфликтология,…]</ref>. Һуңыраҡ диссертацияһында плагиат табыла. Монголия Фәндәр академияһы Улан-Батор университетының Почетлы профессоры<ref name="ria">[https://ria.ru/spravka/20150913/1238498633.html Биография Амана Тулеева — РИА Новости, 13.09.2015]</ref>.
Дәүләткә ҡарамаған Халыҡ-ара информатизация һәм
=== Төп хеҙмәттәре ===
* Долгое эхо путча. — М., 1992.
* Власть в руках человека и … человек в руках власти. — Новосибирск, 1993.
105 юл:
== Наградалары ==
; Рәсәй Федерацияһының дәүләт наградалары
* I дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены ([[29 октябрь]] [[2018 йыл]])<ref>[http://krirpo.ru/institute/news/detail.php?ID=4130 Ректору института вручен орден «За заслуги перед Отечеством» I степени]</ref>
* II дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены
* III
* IV
* Александр Невский ордены ([[16 май]] [[2014 йыл]])<ref>{{Cite web|url=http://pravo.gov.ru:8080/page.aspx?102533|title=Указ Президента Российской Федерации от 16 мая 2014 года № 337 «О награждении орденом Александра Невского Тулеева А. М.»}}</ref>
* [[Почёт ордены (Рәсәй)|Почет ордены]] ([[5 июль]] [[1999 йыл]])<ref>Указ Президента РФ от 5 июля 1999
; Рәсәй Федерацияһы Президенты һәм Хөкүмәт бүләктәре
* Рәсәй Федерацияһы президентының рәхмәт хаты ([[12 май]] [[2004 йыл]]<ref>[http://pravo.levonevsky.org/bazaru09/raspor/sbor22/text22534.htm Распоряжение Президента Российской Федерации от 12 мая 2004 года № 195-рп «О поощрении Тулеева
* Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең Почет грамотаһы ([[12 май]] [[2004 йыл]])<ref>[http://open.lexpro.ru/document/76859 Распоряжение Правительства РФ от 12 мая 2004 года N 614-р «О награждении Почётной грамотой Правительства Российской Федерации Тулеева
* Рәсәй федерацияһы Хөкүмәтенең Почет грамотаһы ([[25 апрель]] [[2005 йыл]])<ref>[http://pravo.levonevsky.org/bazaru09/raspor/sbor19/text19502.htm Распоряжение Правительства РФ от 25 апреля 2005 года N 457-р «О награждении Почётной грамотой Правительства Российской Федерации Тулеева
* Рәсәй Федерацияһы Президентының Рәхмәт хаты ([[25 август]] [[2005 йыл]])<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1;836221 Распоряжение Президента Российской Федерации от 25 августа 2005 года № 368-рп «О поощрении членов Государственного совета Российской Федерации»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120107200316/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1;836221|date=2012-01-07}}</ref>
* Рәсәй Федерацияһы Президенты Почет грамотаһы ([[12 декабрь]] [[2008 йыл]])<ref>[http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=49537&PSC=1&PT=3&Page=1 Распоряжение Президента Российской Федерации от 12 декабря 2008 года № 777-рп «О награждении Почётной грамотой Президента Российской Федерации»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120107095459/http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=49537&PSC=1&PT=3&Page=1|date=2012-01-07}}</ref>
* II дәрәжә П.
; Сит ил наградалары
* V дәрәжә Кенәз Ярослав Мудрый ордены
* Халыҡтар дуҫлығы ордены ([[Беларусь|Белоруссия]], [[5 июль]] [[2002 йыл]])<ref>{{Cite web|url=http://old.bankzakonov.com/d2008/time43/lav43955.htm|title=Указ Президента Республики Беларусь от 5 июля 2002 года № 367 «О награждении А. М. Тулеева орденом Дружбы народов»|accessdate=2019-06-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180219090711/http://old.bankzakonov.com/d2008/time43/lav43955.htm|archivedate=2018-02-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://old.metallpress.ru/archive/3528137.html|title=Губернатор Кемеровской области Аман Тулеев награждён орденом Дружбы народов|accessdate=2007-07-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071009184819/http://old.metallpress.ru/archive/3528137.html|archivedate=2007-10-09}}</ref>
* Почет ордены ([[Беларусь|Белоруссия]], [[4 сентябрь]] [[2014 йыл]])<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=12551&p0=P31400436&p1=1 Указ Президента Республики Беларусь от 4 сентября 2014 года № 436 «О награждении А. Г. Тулеева орденом Почёта»]</ref>
* II дәрәжә «Дуҫлыҡ ордены»
* «Астана» миҙалы ([[Ҡаҙағстан]], [[11 декабрь]] [[1998 йыл]])<ref>[http://continent-online.com/Document/?doc_id=1012623 Указ Президента Республики Казахстан от 11 декабря 1998 года № 4161 «О награждении Памятной медалью в честь презентации столицы Республики Казахстан „Астана“ группы работников»]</ref>
* «Дуҫлыҡ» ордены ([[Әзербайжан]], [[12 май]] [[2014 йыл]])<ref>[https://ru.president.az/articles/11711 Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о награждении орденом «Достлуг» А. М. Тулеева]</ref>
Юл 140 ⟶ 139:
== Һылтанмалар ==
* [https://ako.ru/gubernator/biografiya.php Биография на официальном сайте администрации Кемеровской области]
* [https://web.archive.org/web/20140313212857/http://sndko.ru/section/758.html Биография на официальном сайте СНД КО]
|