Мифология: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) |
||
26 юл:
Донъя моделен мифологик тасуирлау донъя башланыуы тураһында хикәйә кеүек бәйән ителә. Мифтың иң мөһим компоненты булып йыһан менән буталсыҡлыҡтың (хаос) ҡапма-ҡаршылығы тора. Космизация — тәртипкә килтереү, хаосты йыһанға үҙгәртеп төҙөү, уларҙың көрәше, булдырылған тәртипте (космос) хуплау, йыһанды хаостан тороп ҡалған буталсыҡлыҡ көстәренән ҡурсалау. Космизация донъя океанынан ҡоро ер бүленеп сығыуы, күктең ерҙән айырылыуы (улар ир һәм ҡатын енесле тәүзаттар булып күҙ алдына баҫҡан), (балсыҡтан, һөйәктән, ағастан һ. б. яһалыуы йәки ер аҫтынан сыҡҡан һәм «эшләнеп бөтөрөлөргә тейешле» һ. б.) күк есемдәренең, үҫемлектәрҙең, йәнлектәрҙең һәм кешеләрҙең барлыҡҡа килеүе, аллалар быуындарының — кесеһенең өлкәненә ҡаршы үҙ-ара көрәше, алла йә батырҙарҙың хаос көстәренә — имәнес заттарға йәки ғифриттарға ҡаршы көрәше. Мифологик космизацияға шулай уҡ космик һәм мәҙәни объекттарҙы (ут, һунар һәм хеҙмәт ҡоралдары) әҙерләү, йолаларҙы һәм ғөрөф-ғәҙәттәрҙе үтәү инә.
Мифтарҙың тәүге геройҙары — аллалар-биологик-магик йыһан объекттарын булдырыусы тәүаталар, һөнәрселәр сифатында ошо йыһан объекттарын етештереүсе [[демиург]]тар, мәҙәни (тәбиғәт менән мәҙәниәт айырып ҡарамағанлыҡтан) әҙер көйө мәҙәни объекттарҙы эҙләүселәр һәм йыш ҡына башҡа донъянан табыусылар. Шулай уҡ ҡай саҡ мәҙәни геройҙар йә уларға оҡшаш кешеләр (двойник), мифологик алдарҙар ([[трикстер]]), йыш ҡына игеҙәк һыңар ағай-энеләре, демоник-комик ғәмәлдәр башҡара.
Мифический способ концепирования определён особым, мифологическим, типом мышления, которое специфично для первобытного мышления в целом и для некоторых уровней сознания, в особенности [[Массовое сознание|массового]], во все времена. Предпосылки мифологического мышления как мышления архаического — невыделенность человека из природы, черты диффузности мышления, неотделённость логической сферы от эмоциональной, моторной, отсюда следует очеловечивание природы, метафорическое сопоставление или отождествление природных и культурных объектов, всеобщая персонификация, представление всеобщего как конкретночувственного, неразличение предмета и знака, символа и модели, вещи и слова, значительное сближение качества и количества, пространства и времени, начала и сущности, единичного и множественного. Мифическое концепирование не совсем алогично (принцип партиципации по [[Леви-Брюль, Люсьен|Л. Леви-Брюлю]]), но символично (согласно [[Кассирер, Эрнст|Э. Кассиреру]]), громоздко и пользуется косвенными «обходными» средствами ([[бриколаж]] и медиация по [[Леви-Стросс, Клод|К. Леви-Стросу]])<ref name="Мелетинский" />.
| |||