Һөйәнтүҙ: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) ә added Category:1736 йылда бөткән ауылдар using HotCat |
Rescuing 4 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
24 юл:
1736 йылдың 24 ғинуарында Тевкелев ауылды юҡҡа сығарырға ҡуша. Шул ваҡиғаларҙың шаһиты [[Рычков Пётр Иванович|П. И. Рычков]] былай тип яҙып ҡалдырған: <blockquote>«Был ауылда меңләп кеше, ҡатын-ҡыҙ, бала сағаһы менән, атып, штык ҡаҙап үлтерелде, власҡа тоғро [[мишәрҙәр]] һәм башҡорттар (?) һөңгө менән үлтереп сыҡты. Бынан тыш 105 кеше аҙбарға ябылып, утта яндырылды. … Шул рәүешле Һөйәнтүҙ кешеләре ҡатын-ҡыҙҙары, бала-сағаһы менән — сабыйынан ҡартына тиклем — бер төн эсендә ут менән, ҡорал менән ҡырып бөтөрөлдә, ә йорттары янып көлгә ҡалды».<ref name="richkov">Рычков П. И. История Оренбургская: 1730—1750. Ырымбур, 1896.</ref>.</blockquote>
Бынан һуң Тевкелевтың һәм полковник Мартыновтың язалаусы отрядтары Себер юлының Балыҡсы, Унлар, Ҡыр-Танып улустарында йәнә 51 ауылды талап, яндырып сыға, 2 меңдән ашыу кешене үлтерә (хәҙер Башҡортостандың Асҡын, Балтас, Ҡариҙел райондары биләмәһе)<ref>[http://encycl.bash-portal.ru/seayntaus.htm статья «Сеянтус» в Башкортостан: Краткая энциклопедия] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130402000716/http://encycl.bash-portal.ru/seayntaus.htm |date=2013-04-02 }}</ref> . Батша хакимиәтенең Ырымбур экспедицияһына ҡаршы торорға тырышҡан башҡорттарҙы ҡырыуы ихтилалдың тағы ла нығыраҡ ҡыҙып китеүенә килтерә.
== Башҡорт халҡының ауыҙ-тел ижадында ==
58 юл:
== Хәтер ==
* 2002 йылда яндырылған Һөйәнтүҙ урынында ошо фажиғәнең төҫө итеп стела ҡуйылған<ref>[http://bashkortostan450.ru/interactive-map/regions/r3/r3_11.html?vz=1&template=46 Взгляд в прошлое: Аскинский район] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131018012230/http://bashkortostan450.ru/interactive-map/regions/r3/r3_11.html?vz=1&template=46 |date=2013-10-18 }}</ref>.
== Иҫкәрмәләр ==
70 юл:
== Һылтанмалар ==
''Һөйәнтүҙ исемендә''
* [http://test.ashkadarfm.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=3734:2010-08-30-08-58-12&catid=50:2010-04-26-12-41-17&Itemid=86 «Ашҡаҙар» радиоһы. Фажиғәле яҙмышлы башҡорт ауылы Һөйәнтүҙ. Балыҡсы ырыуы башҡорттары һөйләй.]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://bashgazet.ru/bashkir/4033-ynt-lkte-aba-bulyn.html Һөйәнтүҙ һәләкәте һабаҡ булһын. Ризуан МӨХӘМӘҘИЕВ. («Башҡортостан», 27 ғинуар, 2012 йыл).] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180124052508/http://bashgazet.ru/bashkir/4033-ynt-lkte-aba-bulyn.html |date=2018-01-24 }}
* [http://www.ye02.ru/news/rb/print:page,1,15-1198tk1241nd1241r1177e-onotmau-kil1241s1241k-1257s1257n-k1241r1241k.html Үткәндәрҙе онотмау киләсәк өсөн кәрәк. Миңзәлә АСҠАРОВА. «Йәшлек», 14-07-2010, 13:11]
* [http://www.yes02.ru/2010/03/10/page,3,baj1185a1171anda-tarix-t1257pk1257ld1241ren-kil1241s1241k-t1241-asy1185-k1199ren1241.html Байҡағанда тарих төпкөлдәрен киләсәк тә асыҡ күренә. Лариса АБДУЛЛИНА. «Йәшлек» гәзите]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
''Һөйәнтөҙ исемендә''
* [http://rutube.ru/tracks/3086914.html «Сеянтус» — «Һөйәнтөҙ»] ''- фильм Рияза Исхакова''
82 юл:
''Урыҫса''
* [http://encycl.bash-portal.ru/seayntaus.htm статья «Сеянтус» в Башкортостан: Краткая энциклопедия] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130402000716/http://encycl.bash-portal.ru/seayntaus.htm |date=2013-04-02 }}
* {{YouTube|Xl2t9v-5xcw|«Подлинная история генерала Тевкелева»}}
| |||