Фәҡирлектә үткән тереклек: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
2 юл:
'''«Фәҡирлектә үткән тереклек»''' — Башҡорт АССР-ының тәүге халыҡ шағиры [[Мәжит Ғафури]]ҙың 1902 йылда яҙылған хикәйәһе<ref>[https://rusneb.ru/catalog/000199_000009_010419870/ Фәҡирлектә ʏткән тереклек. Ғафури Мәжит]</ref>.
== Сюжеты һәм идеяһы ==
«Фәҡирлектә үткән тереклек» хикәйәһе
Ниғмәтулла һәм уның ҡатыны Сәрүиҙең ауыр тормошо трагикомик ситуацияларға ҡуйылып бәйән ителә. Ниғмәтулла буран мәлендә вафат була, ә Сәрүи тағы ла бер фәҡир иргә кейәүгә сыға. Әммә уның менән дә оҙаҡ йәшәмәй, низағлашып айырылыша. Автор ауылдаштарының ҡатмарлы һәм юҡсылыҡта үткән михнәтле тормошон тәрән теләктәшлек һәм йәлләү тойғолары менән һүрәтләй. Әммә Мәжит Ғафури был ҡараңғылыҡтан сығыу юлын аңлата алмай<ref>[https://wikisource.org/wiki/Фәҡирлек_менән_үткән_тереклек Фәҡирлектә үткән тереклек]</ref>.
Мәғрифәтселек йүнәлешендә торған Мәжит Ғафури фәҡирлеккә илткән һәләкәтле ғәҙәт-үртештәрҙән азат булырға өндәй. Яҙыусының тәүге әҫәрҙәре белемлелек артта ҡалғанлыҡтан азат итеү һәм бөтә ҡапма-ҡаршылыҡтарҙан ҡотолоу юлы тигән идеяға нигеҙләнгән<ref name="">''Мажит Гафури: новый взгляд на творчество поэта'' / Ф. Ш. Сибагатов. — Уфа: Китап, 2020 — 280 с. ISBN 978-5-295-07507-0</ref>.
== Төҙөлөү тарихы ==
Юл 12 ⟶ 13:
== Фәҡирлек һүрәтләнеше ==
Филология фәндәре кандидаты М. С.
{{цитата|мейес, ул аҙыраҡ алға табан ҡыйшайған, ҡолап емерелмәһен өсөн мейескә терәү һуҡҡандар; күҙ алдына ҡыйшайып, емерелеп барған, йылылыҡ
бирмәгән мейес килеп баҫа; ярыҡлы мейес аша төтөн сыға; ямаған ҡыҙыл аласа тышлы ике мендәр; мендәрҙең тышын яңыртыу өсөн, әлбиттә, аҡса юҡ; ең төптәре йыртылған иҫке бер тун; был кейем бер йылылыҡ та бирмәй, башҡа кейер әйбер булмағас, ташламайҙар; сығанаҡтары ватылған иҫке бер һандыҡ; һандыҡ ватыҡ, әммә нәмә һалыр өсөн, күрәһең, башҡа өй йыһазы юҡ; сынаяҡтар ҡоршап, нығытылып ҡуйылғандар; ҡалаҡтар китек; бер-ике бөртөк шырпы менән ике тин аҡса; <ref name="">[https://kitaptar.bashkort.org/storage/books/HGeWTpa77bLXI9B59qESdgbomd3YKMYlHjvLzE05.pdf] М. Ғафуриҙың «Фәҡирлектә үткән тереклек» әҫәрендә лексик үҙенсәлектәр. 29-33 бб.</ref>|}}
Әҫәр геройҙарының портреты ла бында бик ярлы кешеләр йәшәүенә ишаралай: Сәрүиҙең башында «түбәһе туҙып тишелгән» яулыҡ. Ниғмәтулла «иҫке шарф
«Барлыҡ яраштыра, юҡлыҡ талаштыра», ти халыҡ мәҡәле. Уларҙың телмәре лә тупаҫ, «һөйләшкәндә бер-береһе менән асыуланышҡан кеше кеүек ҡаты-ҡаты, ҡысҡырып-ҡысҡырып һөйләшәләр ине». Һүҙҙәрҙе ҡабатлау аша автор көсөргәнешлек картинаһын бирә. Үҙ-ара мөнәсәбәттәр кире һәм түбән дәрәжә икәнлеге асыҡ күренә<ref
== Тәнҡит ==
Юл 26 ⟶ 27:
* [[Ярлылыҡ]]
* [[Ашау етмәү]]
== Әҙәбиәт ==
* ''История башкирской литературы''. Т.1: С древнейших времен до начала XX вкека/Мажит Гафури (421—428 с.) — Уфа: Китап, 2012. — 560 с. ISBN 978-5-295-05562-1 (т.1) ISBN 978-5-295-05561-4
* ''Мажит Гафури: новый взгляд на творчество поэта'' / Ф. Ш.
== Һылтанмалар ==
* [https://wikisource.org/wiki/Фәҡирлек_менән_үткән_тереклек Фәҡирлектә үткән тереклек]
| |||