Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
|
|
|
| eol = 1047338
}}
'''Аҡбаш сыпҡай''' (''сыпҡай, сумҡа, тирҫаяҡ''), (урыҫ.{{lang-ru|Серощёкая пога́нка}})), ({{lang-la|Podiceps grisegena}})<ref>{{Книга:Пятиязычный словарь названий животных. Птицы|страницы=14}}</ref><ref name="BirdList">{{книга|автор=Коблик Е. А.; Редькин Я. А.; Архипов В. Ю.|заглавие=Список птиц Российской Федерации|год=2006|место=М.|издательство=Т-во научных изданий КМК|страницы=82}}</ref> сыпҡай һымаҡтар (Поганкообразные, Podicipediformes) отрядының сыпҡайҙар ғаиләһенә ҡараған һыу ҡошо. Төньяҡ ярымшарҙа, күберәген урман зонаһында таралған, әммә шулай уҡ төньяҡ ҡыуаҡлыҡлы тундраларға һәм көньяҡ сүлдәргә тиклем үтеп инә. Күҙгә ташланып бармаған ҡош яңғыҙ, йә булмаһа пар менән осрай, оя ҡорған осорҙа бәләкәй һирәк төркөм барлыҡҡа килтерә. Ҙур булмаған һыу ятҡылыҡтары әрәмәлегендә оя ҡора. Күп ваҡытын һыу өҫтөндәге ҡамышлыҡта, күрәнлектә үткәрә. Хәүеф тыуғанда үлән араһында боҫоп ҡалырға тырыша йәки, сумып, алыҫлаша. Үрсеү миҙгеле арауыҡлы, ареалдың көньяҡ өлөшөндә — апрелдән июлгә тиклем, төньяҡ өлөшөндә — майҙан августҡа ҡәҙәр. Ғәҙәттә, 3-4 аҡ йомортҡаһы була. Күсер ҡош. Ҡышты диңгеҙҙең литораль өлөшөндә үткәрә. Диңгеҙҙә көслө тулҡынланыу булмағанда сағыштырмаса һай урындарҙа, йәки туңмаған күлдәрҙә аҙыҡ таба.
Оялау осорондағы туҡланыу характеры яҡын ҡәрҙәше урҙандың йәнәш булыуына ҡарап үҙгәрә: уларҙың йәшәү ареалы киҫешкәндә, уның аҙығын умыртҡаһыҙҙар<nowiki/>ҙар тәшкил итә. Икенсе яҡтан, төп аҙығы балыҡ булған күршеһе булмаған ерҙәрҙә (ә ул [[Европа]]<nowiki/>ның төньяҡ-көнбайышы һәм [[Төньяҡ Америка]]), нигеҙҙә рационы [[Балыҡтар|балыҡ]]<nowiki/>тан тора.
|
