Сталин Иосиф Виссарионович: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
487 юл:
== Хәрби етәкселек ==
[[Файл:Bundesarchiv Bild 101I-020-1268-36, Russland, russischer Gefallener, Panzer BT 7,.jpg|thumb|Бөйөк Ватан һуғышы, 1941 йылдың июне|250x250пкс]]
Һуғыш башында Сталин насар стратег булабулараҡ бик күп компетентһыҙ ҡарарҙар ҡабул итә<ref name=autogenerated20130630-6 />. Бындай ҡарар миҫалы итепМәҫәлән, доктор Саймон Сибег-Монтефиоре ошондай миҫал итеп 1941 йылдың сентябрендәге хәлде килтерә: бөтә генералдар үтенестәренә ҡарамаҫтан, ул Киев тирәһендәге биш армиянан торған хәрби төркөмдө нацистар «тоғона» төшөрөргә мөмкинлек бирә<ref name=autogenerated20130630-6 />.
Шул уҡ ваҡытта Советтар Союзы маршалыМаршалы [[Жуков Георгий Константинович|Г. К. Жуков]] фекеренсә, начиная со [[Сталинград алышы]]нан башлап Сталин үҙен ''«…фронт операциялары һәм фронттар төркөмөдәретөркөмдәре операцияларын ойоштороу мәсьәләләре менән эш иткән һәм ҙур стратегик мәсьәләләрҙә лә ҙур оҫталыҡ менән етәкселек иткән»'' һәм шулай уҡ ''«стратегик хәлдә төп звеноны таба»'' алған кеше һымаҡ күрһәтә башланы. Дөйөм алғанда, Г. К. Жуков Сталинды ''«лайыҡлы Юғары Баш командующий»'' булараҡ баһалай. Бынан тыш, Г. К. Жуков Сталинға ''«операцияларҙы тәьмин итеүҙә, создании стратегик резервтар булдырыуҙа, хәрби техникаһын етештереүҙе ойоштороуҙа һәм ғөмүмән һуғыш алып барыу өсөн бөтә кәрәкле нәмәләрҙе булдырыуҙа»'' күренекле ойоштороусы булараҡ тейешле баһа биреү яҡлы<ref>{{Cite web|url=http://militera.lib.ru/memo/russian/zhukov1/11.html|title=Воспоминания и размышления|author=Жуков Г. К.|website=|date=|publisher=militera.lib.ru|accessdate=2019-11-25}}</ref>. Бер үк ваҡытта Г. К. Жуков Сталинды илде оборонаға әҙерләүҙәге хаталары; фашистик Германияның һөжүм итеү хәүефен инҡар итеүе; Сталиндың күрһәтмәһенән тыш бер кем үҙаллы ҡарар сығара алмаған идара итеү системаһын булдырыуы; Оборона наркоматын тарҡатыуы; шикләнеүсәнлеге һәм хәрби кадрҙарға ышанмауы өсөн тәнҡитләй.
Ул Сталиндың полководец һәләтлеген, бигерәк тә Бөйөк Ватан һуғышы башында, кире яҡтан баһалай: «…''һуғыш башында Сталин оператив-тактик мәсьәләләрҙә бик насар төшөнә… Ул, фронттарҙағы хәлдәр деталдәрен белмәйенсә, булдыҡһыҙ күрһәтмәләр бирә, эре контрсараларҙы төплө планлаштырыу тураһында һүҙ ҙә йөрөтөп булмай…''».
 
Жуков Сталиндан айырмалы рәүештә еңеүҙә совет халҡының хеҙмәтен юғары баһалай: «"''һәм тик совет халҡының һәм уның Ҡораллы көстәренең үҙенең Ватанына бөйөк патриотик… беҙҙең партия етәкселеге аҫтында һуғыштың тәүге осоронда Сталин етәкселегенең хаталары һәм арҡаһында барлыҡҡа килгән ауыр хәлдән сығырға , ә һуңынан дошмандан инициативаны тартып алырға, һуғыш барышында үҙебеҙҙең файҙаға боролош эшләргә һәм уныбөтә донъя-тарихи әһәмиәтендәге иҫ киткес еңеү менән тамамларға мөмкинлек бирә… Хәрби ваҡиғалар тасуирламаларында операцияларҙы туранан-тура планлаштырған һәм ғәскәрҙәрҙең хәрби ғәмәлдәре менән етәкселек иткән хәрби начальниктар коллективы исемдәре юҡ тиерлек. Шәхес культы тупһыҙ рәүештә ысын геройҙарҙың исемдәрен тарихтан юйып ташлай, ә уларҙың коллектив хеҙмәте Сталин тарафынан хаяһыҙ үҙләштерелә<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://rg.ru/2013/03/13/jukov.html|title=Проект выступления Георгия Жукова на Пленуме ЦК КПСС 1956 года|website=Российская газета|accessdate=2021-01-15}}</ref>.
[[Файл:Red Army purge 1941.jpg|thumb|190px|left|<small> 1942 йылдың 29 ғинуарындағы «СССР НКВД-һында иҫәптә торған ҡулға алынғандар» исемлегенең тәүге бите. И. Сталиндың резолюцияһы: ''«Расстрелять всех поименованных в записке. И. Ст.»''</small>]]